Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và sinh cảnh (môi trường sống của quần xã), trong đó các sinh vật trong quần xã luôn tác động lẫn nhau đồng thời tác động qua lại với môi trường làm cho hệ sinh thái trở thành một hệ thống sinh học hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Hệ sinh thái biểu hiện chức năng của một tổ chức sống vì trong hệ sinh thái có sự trao đổi chất và năng lượng giữa các thành phần cấu trúc:
+ Trao đổi chất và năng lượng giữa môi trường vô sinh và quần xã: sinh vật tự dưỡng tổng hợp chất hữu cơ từ ánh sáng và các chất vô cơ của môi trường vô sinh; sinh vật phân giải phân giải các chất hữu cơ thành các chất vô cơ trả về môi trường vô sinh.
+ Trao đổi chất và năng lượng giữa các loài sinh vật trong quần xã: thông qua mối quan hệ dinh dưỡng (vật ăn thịt – con mồi hoặc vật kí sinh – vật chủ), vật chất và năng lượng được truyền từ bậc dinh dưỡng thấp sang bậc dinh dưỡng cao hơn trong quần xã.