Đại tá Lê Quang Đạo, Phó Giám đốc Công an TPHCM nhấn mạnh, toạ đàm nhằm nhận diện rõ hơn các phương thức, thủ đoạn của tội phạm trong lĩnh vực tài chính, công nghệ cao, từ đó đưa ra các biện pháp khuyến cáo, phòng ngừa đối với người dân, doanh nghiệp; làm rõ thêm sự cần thiết ban hành, sửa đổi một số chính sách, quy định liên quan, tạo cơ sở pháp lý vững chắc giúp ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm trong lĩnh vực tài chính, công nghệ cao.
Đại diện PA05, PC03 và PC02 Công an TPHCM chia sẻ về các thủ đoạn tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng và các ết quả công tác phòng chống tội phạm lĩnh vực tài chính, ngân hàng trên không gian mạng của Công an TPHCM, nêu những khó khăn, vướng mắc và đề xuất biện pháp tháo gỡ cụ thể xuất phát từ tình hình thực tiễn.
Theo ông Phan Đức Trung, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam, cần nhanh chóng phổ cập kiến thức về blockchain và AI đến mọi người để giảm thiểu tình trạng lừa đảo, nhất là đối với những người yếu thế (người lớn tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ,..) thông qua các hình thức đào tạo linh hoạt, đa dạng.
Đối với lực lượng thực thi nhiệm vụ cần tăng cường đào tạo nội bộ, nâng cao kiến thức chuyên môn để nắm bắt và làm chủ các công nghệ tiên tiến, dễ dàng truy vết và ngăn chặn các hành vi lừa đảo; phối hợp với các đơn vị quốc tế, tổ chức cung cấp dữ liệu uy tín toàn cầu và các chương trình truy vết trên mạng blockchain (on-chain) như ChainTracer để tối ưu công tác điều tra, xác định và ngăn ngừa các giao dịch bất hợp pháp.
Ông Ngô Minh Hiếu - Giám đốc Dự án Phòng chống lừa đảo cho biết tâm lý của nạn nhân là một trong những rào cản lớn khiến nhiều người không muốn trình báo các cơ quan chức năng. Đối với các nạn nhân bị lừa đảo các khoản tiền lớn, đa phần là lừa đảo tình cảm thì họ thường lo lắng bị ảnh hưởng đến uy tín và các mối quan hệ xã hội.
Một số người khác lại cho rằng số tiền quá nhỏ không muốn báo cáo cơ quan chức năng hoặc cho rằng báo cáo cũng không giải quyết được nên lựa chọn phương án im lặng.
Cũng theo ông Hiếu, việc chống lừa đảo trên không gian mạng không hề khó. Người dân chỉ cần chậm lại, kiểm chứng thông tin và báo cáo các cơ quan chức năng thì có thể giảm thiểu nguy cơ lừa đảo.
Theo ông Phan Đức Trung, số liệu từ Chainalysis cho thấy trong vòng 5 năm, khoảng gần 100 tỷ USD tiền mã hoá bất hợp pháp đã được rửa thông qua các dịch vụ chuyển đổi.
Riêng năm 2022, hoạt động rửa tiền này đã lên cao nhất 31,5 tỷ USD, đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các cơ quan quản lý về việc tăng cường giám sát, quản lý.
Tại Việt Nam nhiều đơn vị không rõ thông tin như CrossFi, Mineplex, BOM Network,... liên tiếp tổ chức các hội thảo kín, lợi dụng hình ảnh những nhân vật có ảnh hưởng nhằm huy động vốn từ cộng đồng.
Nhiều báo cáo từ người dùng gửi về ChainTracer cho biết việc họ bị lừa đảo thông qua việc gửi, nạp tiền lên các nền tảng sàn giao dịch, ví không rõ thông tin.
Các sàn giao dịch như MEXC, BingX, Binance, Gate,... liên tục quảng bá, tiếp thị, truyền thông công khai, quy mô lớn, dù không được cấp phép hoạt động tại Việt Nam, tập trung vào các nhóm khách hàng dễ bị lôi kéo như sinh viên, giới trẻ.
Về việc quản lý các sàn giao dịch tiền mã hoá, ông Phan Đức Trung, Phó chủ tịch thường trực VBA cho biết các quốc gia phát triển đã có nhiều hành vi ngăn chặn, xử lý các sàn không đảm bảo quy trình phòng chống rửa tiền như vụ việc của sàn Binance bị phạt hơn 4,3 tỷ USD tại Mỹ và CEO sàn này là Changpeng Zhao bị phạt 4 tháng tù giam.
Tại Việt Nam, các cơ quan chức năng không chỉ cần thực hiện việc ngăn chặn, xử lý mà phải có hành động từ khâu phòng ngừa để ngăn chặn hành vi rửa tiền từ khi chưa hình thành thay vì truy vết và giải quyết các hậu quả thường là rất lớn.
Đại diện Cơ quan Cảnh sát điều tra PC01 Công an TPHCM cho biết, đơn vị từng thụ lý, điều tra nhiều vụ việc liên quan đến tiền mã hoá, rửa tiền, lừa đảo, đánh bạc trên không gian mạng, mua bán trao đổi tiền mã hoá trên các sàn như Binance, ví điện tử,... nhưng gặp khó khăn trong việc định danh các nguồn tiền và truy vết dòng tiền.
Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm chương trình ChainTracer VBA cho biết, các giao dịch trên blockchain không phải là ẩn danh như mọi người nhầm tưởng mà thực tế chỉ là bán ẩn danh, việc truy vết dòng tiền là rất đơn giản.
Việc định danh các địa chỉ ví, địa chỉ giao dịch là không cần thiết, thay vào đó, cơ quan chức năng có thể theo vết dòng tiền khi chuyển từ ví tiền mã hoá sang giao dịch trên nền tảng tài chính truyền thống.
Đã có nhiều tình huống tội phạm sử dụng các loại ví tiền mã hoá chuyển thành tiền pháp định để mua bán tại một cửa hàng tiện lợi và ngay lập tức bị truy bắt, ông Đình cho biết thêm.