Tin tứcTháng 7/2023, chính phủ Ấn Độ tuyên bố cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati (gạo không phải gạo hạt dài basmati), bao gồm các loại gạo được cộng đồng Nam Ấn ưa chuộng.
Động thái này làm dấy lên lo ngại làm mất ổn định nguồn cung gạo ở một số nơi trên thế giới. Trên bình diện quốc tế, lệnh cấm đang gây ra biến động trên thị trường và đặc biệt có thể tác động đến những nơi phụ thuộc vào xuất khẩu gạo của Ấn Độ.
Tanner Ehmke, nhà kinh tế hàng đầu về ngũ cốc và hạt có dầu tại CoBank cho biết, Ấn Độ chiếm khoảng 40% thương mại gạo toàn cầu. Các mặt hàng gạo bị cấm chiếm khoảng 15%.
Các quốc gia phụ thuộc nhiều nhất vào gạo của Ấn Độ bao gồm Philippines, Malaysia ở Đông Nam Á và Nigeria, Bờ Biển Ngà và Senegal ở Tây Phi.
Đông Nam Á và châu Á chịu ảnh hưởng
Lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ sẽ ảnh hưởng đến thị trường gạo toàn cầu. Hàng triệu người dự kiến sẽ bị ảnh hưởng, trong đó người tiêu dùng châu Á và châu Phi sẽ phải chịu gánh nặng lớn nhất.
Theo chuyên gia Tanner Ehmke, lệnh cấm của Ấn Độ, sau các hạn chế khác “khiến thị trường châu Á rơi vào tình trạng hoảng loạn”. Lúc này đang có mối lo ngại về lạm phát lương thực, đặc biệt là trên khắp châu Á.
Theo phân tích, Malaysia dường như là nước dễ bị tổn thương nhất do phụ thuộc khá lớn vào gạo Ấn Độ.
Nước này vốn nhập khẩu một phần đáng kể nguồn cung gạo của mình và Ấn Độ chiếm một phần tương đối lớn trong lượng gạo nhập khẩu của nước này.
Singapore cũng có khả năng bị ảnh hưởng, khi báo cáo cho thấy, Ấn Độ chiếm khoảng 30% lượng gạo nhập khẩu của nước này. Singapore hiện đang trong quá trình tìm kiếm sự miễn trừ khỏi lệnh cấm của Ấn Độ.
Giá gạo hiện đang dao động ở mức cao nhất trong thập kỷ, với El Nino gây thêm rủi ro cho sản xuất toàn cầu tại các nhà sản xuất gạo lớn khác của châu Á như Thái Lan, Pakistan và Việt Nam.
Philippines sẽ “chịu ảnh hưởng nhiều nhất trước sự gia tăng giá gạo toàn cầu”, do tỷ trọng gạo cao nhất trong rổ CPI của quốc gia này. Tuy nhiên, phần lớn gạo nhập khẩu của quốc gia Đông Nam Á này đến từ Việt Nam.
Xem thêm: Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo, cơ hội giá gạo xuất khẩu tăng cao đến hết năm 2023
Châu Phi và Trung Đông cũng chịu tác động
BMI, một đơn vị nghiên cứu của Fitch Solutions cho biết, các thị trường dễ bị ảnh hưởng bởi hạn chế xuất khẩu của Ấn Độ tập trung ở châu Phi cận Sahara và ở khu vực Trung Đông và Bắc Phi (MENA). Djibouti, Liberia, Qatar, Gambia và Kuwait là những nơi “bị tác động nhiều nhất”.
Theo một bài đăng trên blog gần đây của Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế, việc giảm lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ “đặt ra rủi ro về giá toàn cầu cao hơn và tình trạng mất an ninh lương thực gia tăng”.
Joseph Glauber, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế và là đồng tác giả của bài đăng trên blog cho biết, giá gạo bắt đầu tăng vào năm ngoái do lũ lụt tàn phá ở Pakistan, khiến nguồn cung toàn cầu bị thắt chặt. Lệnh cấm và kiểu thời tiết El Nino có thể khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.
Mỹ không bị ảnh hưởng nhiều
Peter Bachmann, Phó chủ tịch chính sách và các vấn đề chính phủ tại Liên đoàn Lúa gạo Mỹ, cho biết, trước năm nay, nông dân trồng lúa ở Mỹ đã phải vật lộn với hạn hán và một số đã chuyển sang trồng các loại cây trồng sinh lợi hơn như đậu tương hoặc ngô nhưng năm nay thì khác.
Ông lưu ý rằng, giá đậu tương và ngô giảm khiến gạo trở nên hấp dẫn trở lại. Và “California có lượng mưa và tuyết rơi đáng kể trong mùa đông để cung cấp cho họ đủ nước cho cả năm sản xuất. Vì vậy, chúng tôi đang mong muốn có một vụ lúa ở Mỹ thực sự mạnh" - ông Bachmann nói.
Hiện, Mỹ chủ yếu nhập khẩu gạo đặc sản và gạo thơm, như gạo arborio dùng để làm món risotto, gạo nhài, gạo basmati và các giống khác. Gạo Mỹ chiếm phần còn lại. Ông nói: “Chúng tôi cung cấp khoảng 70-80% thị trường nội địa".
Điều đó có nghĩa là chỉ một phần nhỏ gạo tiêu thụ ở Mỹ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm. Charles Hart, nhà phân tích hàng hóa tại BMI, ước tính rằng, không đầy 2,5% lượng gạo nhập khẩu của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng.
Kiran Kumar Pola, Giám đốc công ty Deccan Foods, một nhà nhập khẩu và phân phối gạo Ấn Độ tại Mỹ cho biết: “Chúng tôi hoàn toàn phụ thuộc vào gạo non-basmati. Hiện tại, chúng tôi phải đối mặt với một thách thức đáng kể với các hợp đồng và đơn đặt hàng 15.000 tấn gạo".
Ông Pola nói rằng, tình hình không chỉ ảnh hưởng đến công việc kinh doanh của ông mà cả những khách hàng mua các loại gạo này – chủ yếu là người gốc Ấn.
