Đề cử 11: Phát hiện chùm ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam 18:26

Đề cử 11: Phát hiện chùm ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam

Ngày 03 tháng 10 năm 2022, Ngành y tế Hồ Chí Minh công bố ca mắc bệnh Đậu mùa khỉ được ghi nhận đầu tiên tại Việt Nam. Với những thông tin khai thác được qua điều tra dịch tễ, cùng với kết quả xét nghiệm Real time PCR, giải trình tự gen, Bộ Y tế nhận định đây là trường hợp mắc bệnh Đậu mùa khỉ, có nguồn lây từ nước ngoài. Các trường hợp tiếp xúc gần với bệnh nhân tại Việt Nam (kể từ khi về nước) đều được giám sát, theo dõi theo quy định và hiện chưa phát hiện trường hợp nghi nhiễm.

Nội dung chính
Từ tháng 5 năm 2022, qua theo dõi dịch bệnh truyền nhiễm nhóm A trên thế giới, HCDC đã ghi nhận được thông tin dịch bệnh đậu mùa khỉ có những diễn biến phức tạp và lây lan trên diện rộng ở Mỹ và các nước Châu u. Nhận định nguy cơ dịch bệnh có thể lây lan vào Việt Nam, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM), HCDC đã liên tục cập nhật tình hình dịch, báo cáo và tham mưu một số giải pháp phòng chống dịch cho Ban Giám đốc Sở Y tế. Ngày 23 tháng 9 năm 2022, có trường hợp một bệnh nhân có dấu hiệu lâm sàng phù hợp với bệnh đậu mùa khỉ đến khám tại Bệnh viên Da Liễu. Bệnh viện Da Liễu đã gửi mẫu đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới và Viện Pasteur, đồng thời báo cáo về HCDC. Khi nhận thông tin HCDC đã chủ động tiếp cận bệnh nhân để tiến hành điều tra dịch tể, lập danh sách và vệ sinh khử khuẩn tại nhà của bệnh nhân. Đây là trường hợp đầu tiên của Thành phố Hồ Chí Minh, nên HCDC đã xử trí tế nhị trong cả quá trình tiếp xúc, chăm sóc bệnh nhân, không để ảnh hưởng đến tâm lý và bảo vệ bí mật cá nhân cho bệnh nhân. Sau 21 ngày điều trị, bệnh nhân đầu tiên đã khỏi bệnh, HCDC nói riêng và ngành y tế nói chung đã tạo ấn tượng tốt và sự tin tưởng từ bệnh nhân.Ngày 03 tháng 10 năm 2022, Ngành y tế Hồ Chí Minh công bố ca mắc bệnh Đậu mùa khỉ được ghi nhận đầu tiên tại Việt Nam. Với những thông tin khai thác được qua điều tra dịch tễ, cùng với kết quả xét nghiệm Real time PCR, giải trình tự gen, Bộ Y tế nhận định đây là trường hợp mắc bệnh Đậu mùa khỉ, có nguồn lây từ nước ngoài. Các trường hợp tiếp xúc gần với bệnh nhân tại Việt Nam (kể từ khi về nước) đều được giám sát, theo dõi theo quy định và hiện chưa phát hiện trường hợp nghi nhiễm.Ngày 18/10/2022, HCDC nhận được thông tin về 01 nữ hành khách có các triệu chứng nghi ngờ đậu mùa khỉ đi trên chuyến bay EK392 của hãng Emirates khởi hành từ Dubai, dự kiến hạ cánh lúc 20g00 cùng ngày tại Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất. Được biết, bệnh nhận đậu mùa khỉ đầu tiên có mối liên hệ với bệnh nhân này và động viên bệnh nhân thứ 2 trở về TP.HCM điều trị vì có ấn tượng tốt với cách tiếp cận và chắm sóc bệnh nhân ở đây, đồng thời thông báo cho HCDC biết để xử lý. Ngay sau khi nhận được thông tin, HCDC đã báo cáo nhanh Ban Giám đốc Sở Y tế và tham mưu triển khai phương án đón bệnh nhân và cách ly từ cửa tàu bay. Tiếp đó, bệnh nhân được đưa đi luồng riêng vào khu vực cách ly tạm thời tại sân bay để khai thác thông tin dịch tễ và khám sàng lọc. Nhận thấy trường hợp này có đủ các yếu tố cấu thành trường hợp bệnh nghi ngờ đậu mùa khỉ theo hướng dẫn giám sát của Bộ Y tế, HCDC đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan trong sân bay để làm thủ tục nhập cảnh riêng cho bệnh nhân và phối hợp Trung tâm Cấp cứu 115 chuyển bệnh nhân đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới để cách ly, xét nghiệm và điều trị, đồng thời, HCDC khử trùng tàu bay EK392 và các khu vực khác theo quy định.Trao đổi về nội dung này, bác sĩ Nguyễn Thanh Thảo – nhân viên Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm , Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP HCM cho biết :...Tại các cửa khẩu của TP.HCM (Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và Cảng hàng hải TP.HCM), lực lượng Kiểm dịch viên y tế của HCDC tổ chức giám sát tất cả hành khách nhập cảnh 24/7 qua máy đo thân nhiệt từ xa và qua quan sát trực tiếp dấu hiệu bệnh để phát hiện sớm các ca nghi ngờ ngay khi nhập cảnh. HCDC cũng tổ chức truyền thông, tư vấn cho hành khách, cán bộ nhân viên cửa khẩu, hãng hàng không… khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ đậu mùa khỉ thì chủ động liên hệ bộ phận HCDC thường trực tại cửa khẩu khám sàng lọc ngay khi nhập cảnh. Các trường hợp nghi ngờ đậu mùa khỉ được HCDC phối hợp Trung tâm Cấp cứu 115 vận chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới theo luồng riêng, quy trình khép kín nhằm bảo đảm không lây lan ra cộng đồng. Để thực hiện việc phân luồng, cách ly, xử lý y tế… tại cửa khẩu có hiệu quả, HCDC đã phối hợp chặt chẽ với nhiều cơ quan, đơn vị chức năng (Các cảng vụ, các công ty cảng, Công an cửa khẩu, Biên phòng, Hải quan), các doanh nghiệp vận chuyển… thông qua các quy chế phối hợp, quy trình xử lý chặt chẽ. Bác sĩ Trần Việt Phương – Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP HCM cho biết thêm:...Thành công trong việc phát hiện và cách ly sớm 2 ca đậu mùa khỉ xâm nhập đầu tiên của nước ta cho thấy ngành y tế TP. Hồ Chí Minh đã có sự chuẩn bị và đáp ứng tốt với mọi tình huống, từ cộng đồng cho đến tại cửa khẩu. HCDC, với nhiệm vụ được giao, đã tham mưu, triển khai xây dựng các quy trình giám sát và xử lý trường hợp nghi ngờ đậu mùa khỉ tại TP.HCM cũng như tại các cửa khẩu hàng không (Tân Sơn Nhất) và hàng hải (Cảng TP.HCM), nhằm phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ để cách ly kịp thời, hạn chế tối đa việc lây lan vào cộng đồng.Trong nội địa, HCDC là đơn vị đầu mối vận hành hệ thống kiểm soát dịch chủ động đối với bệnh đậu mùa khỉ. HCDC đã triển khai nhiều hoạt động để giám sát bệnh đậu mùa khỉ trên địa bàn TP.HCM như tổ chức lớp tập huấn cho các bệnh viện thành phố và quận huyện, Trung tâm y tế quận huyện về giám sát chẩn đoán, và điều trị bệnh đậu mùa khỉ; tổ chức lớp tập huấn “giám sát, chẩn đoán và điều trị bệnh đầu mùa khỉ” theo hướng dẫn của Bộ Y tế cho nhân viên y tế và nhân viên chăm sóc sức khỏe tập huấn tại các bệnh viện, trung tâm y tế quận huyện (khoa tham vấn hỗ trợ cộng đồng), Tổ chức dựa vào cộng đồng (CBO), phòng khám tư nhân khám bệnh lây truyền qua đường tình dục (phòng khám STI); tổ chức 2 lớp tập huấn về phòng chống đậu mùa khỉ cho nhân viên tiếp cận nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới nam tại TPHCM ngày 24-25/8/2022. Về truyền thông, HCDC đã xây dựng bộ công cụ truyền thông đăng tải trên trang web hcdc.vn/dmk và dựng 6 video về phòng bệnh đậu mùa khỉ; tổ chức truyền thông phòng chống bệnh đậu mùa khỉ cho nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới nam và chuyển giới (MSM – TG) tại TP.HCM, truyền thông “dấu hiệu thường gặp bệnh đậu mùa khỉ ở người” tại các cơ sở khám chữa bệnh, đơn vị tiếp nhận; thực hiện tọa đàm trực tuyến “Phòng ngừa lây nhiễm HIV và đậu mùa khỉ trong nhóm MSM – TG” phát trên kênh Fanpage, Youtube của HCDC.Đối với nội địa, HCDC đã tham mưu xây dựng mạng lưới giám sát, phát hiện sớm ca bệnh đậu mùa khỉ trong cộng đồng, xử lý kịp thời hạn chế nguy cơ lây lan, tổ chức các lớp tập huấn cho các trung tâm y tế, bệnh viện, phòng khám tư nhân về giám sát, chẩn đoán và điều trị đậu mùa khỉ, tập huấn phòng chống đậu mùa khỉ cho các tổ chức dựa vào cộng đồng, cộng tác viên; đã xây dựng tài liệu truyền thông và tổ chức truyền thông phòng chống đậu mùa khỉ cho các cơ sở y tế, các cộng tác viên và các nhóm nguy cơ. Đối với các cửa khẩu, HCDC đã xây dựng quy trình phối hợp liên ngành với các cơ quan chức năng tại cửa khẩu để bảo đảm xử lý thông tin chính xác, tổ chức cách ly kịp thời và hiệu quả, vừa bảo đảm phòng chống dịch vừa bảo đảm các quy định về an ninh quốc gia, an toàn hàng không, hàng hải; với mục tiêu cao nhất là không để các ca bệnh xâm nhập lây lan trong cộng đồng. Ngoài ra, năng lực về tiếp cận cộng đồng, điều tra dịch tễ, truyền thông… của HCDC, đặc biệt đối với những trường hợp bệnh nhạy cảm, cũng được lưu ý và vận dụng hợp lý. Chính nhờ cách tiếp cận phù hợp, cách khai thác thông tin dịch tễ khéo léo đối với ca thứ 1 mà ngành y tế Thành phố đã kiểm soát được ca thứ 2 từ rất sớm.Việc phát hiện, xử lý tốt chùm ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên của Việt Nam minh chứng cho việc vận hành hiệu quả hệ thống kiểm soát dịch chủ động của Thành phố. Thành tích này có được trước hết là nhờ sự quan tâm kịp thời, chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo Sở Y tế trong việc chuẩn bị sẵn sàng đáp ứng trước nguy cơ dịch bệnh xâm nhập vào cộng đồng; kế đến là sự phối hợp nhịp nhàng, hỗ trợ chặt chẽ giữa các cơ quan đơn vị trong và ngoài ngành y tế. Và cuối cùng là sự nỗ lực, sáng tạo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố trong việc tham mưu và trực tiếp triển khai các hoạt động chuẩn bị đáp ứng với mọi tình huống dịch, trong việc chủ động giám sát phát hiện ca bệnh trong cộng đồng, trong việc vận hành quy trình phối hợp với các cơ quan đơn vị trong và ngoài ngành y tế và trong việc tiếp cận phù hợp và truyền thông hiệu quả trước một căn bệnh mang nhiều yếu tố nhạy cảm.Từ thành tích này, ngành y tế TP.HCM có thêm kinh nghiệm kiểm soát dịch chủ động với sự chuẩn bị đáp ứng kịp thời, với cách ứng xử phù hợp, với các mô hình phối hợp hiệu quả giữa các đơn vị trong và ngoài ngành y tế, góp phần nâng cao hơn nữa năng lực phòng chống các dịch bệnh nguy hiểm, mới nổi, nhằm bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe của người dân Thành phố.
Hiện thêmẨn bớt