Tin tứcThời gian gần đây, Bệnh viện Nhi Trung ương liên tục tiếp nhận nhiều ca hóc dị vật ở các độ tuổi khác nhau, gây tắc nghẽn đường thở, thậm chí có trẻ vào viện trong tình trạng nguy kịch dẫn đến hậu quả hết sức đáng tiếc.
Đáng tiếc nhất là trường hợp của bé V.Ac (7 tuổi, ở Bắc Kạn). Bé A. ngậm nắp bút vào miệng khi đang học trong lớp và vô tình bị nuốt đầu bút vào đường thở. Sau đó, bé ho, khó thở và đau ngực.
Ngay lập tức, bé được giáo viên đưa đến phòng y tế của trường học để sơ cứu ban đầu, và chuyển đến trung tâm y tế địa phương. Trên đường đi, bé xuất hiện ngừng thở, ngừng tim, phải cấp cứu hồi sinh tim phổi liên tục trên đường chuyển đến Bệnh viện tuyến tỉnh.
Tại đây, bé tiếp tục được cấp cứu ngừng tuần hoàn. Tuy nhiên do tổn thương não vì tình trạng thiếu oxy, bé A. xuất hiện nhiều cơn co giật liên tục, nên các bác sĩ nhanh chóng chuyển trẻ đến Bệnh viện Nhi Trung ương.
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Tân Hùng – Phó Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc cho biết: “Bé A. vào viện trong tình trạng hết sức nguy kịch. Bé được bóp bóng qua nội khí quản, đang được duy trì thuốc trợ tim liên tục để đảm bảo nhịp tim và huyết áp, hôn mê sâu, co giật liên tục”.
Bệnh nhi được các bác sĩ điều trị tích cực bằng các biện pháp thở máy, bồi phụ khối lượng tuần hoàn, duy trì vận mạch, điều trị chống phù não, an thần tại các đơn vị cấp cứu và điều trị tích cực. Cùng với đó, bé được nội soi cấp cứu tại giường gắp dị vật đường thở.
“Dị vật được gắp ra là đầu bút bi màu đen, có kích thước khoảng 0,5 x 0,8 cm, che lấp 70% phế quản gốc phải. Niêm mạc đường thở hai bên của trẻ phù nề, trong lòng phế quản nhiều dịch nhầy” – ThS.BS Vũ Tùng Lâm – Khoa Khám và Thăm dò Hô hấp – Trung tâm Hô hấp chia sẻ.
Dù đã được các bác sĩ nỗ lực điều trị tích cực, nhưng do thời gian ngừng tim, ngừng thở quá lâu, tổn thương não không hồi phục, bệnh nhi đã tử vong sau 4 ngày điều trị.
Các bác sĩ khuyến cáo khi trẻ bị hóc dị vật, người chăm sóc cần bình tĩnh thực hiện các biện pháp sau:
Nếu trẻ còn hồng hào, khóc được, nói được, ho có hiệu quả, không ảnh hưởng đến các chức năng sống: Hãy khuyến khích trẻ ho, tiếp tục theo dõi, đánh giá và nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được sơ cấp cứu.
Nếu trẻ tím tái, không khóc hoặc khóc yếu, ho không hiệu quả. Nhanh chóng gọi cấp cứu và thực hiện các thủ thuật sơ cứu sau:
Nếu trẻ còn tỉnh
Đối với trẻ nhỏ:
Đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp, dọc theo cánh tay một bên, bàn tay đỡ vùng ngực xương hàm dưới của trẻ.
Dùng gót bàn tay còn lại vỗ 5 cái vào lưng trẻ ở khoảng giữa hai bả vai theo hướng xuống dưới và ra phía trước.
Nếu vẫn chưa bật được dị vật ra tiến hành lật ngửa trẻ vẫn để dọc cánh tay, dùng hai ngón tay trái ấn mạnh ở vùng 1/2 dưới xương ức 5 cái (tần suất 1 lần/1 giây)
Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, hãy lật người trẻ lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.
Đối với trẻ lớn:
Ngoài sử dụng biện pháp vỗ lưng ấn ngực có thể trẻ lớn người cấp cứu có thể sử dụng nghiệm pháp Heimlich với trẻ ở tư thế đứng hoặc ngồi: Người cấp cứu đứng sau nạn nhân. Do chiều cao của trẻ thấp, để hiệu quả người cấp cứu có thể nhấc trẻ lên hoặc quỳ phí sau trẻ.
Đặt gót bàn tay của một tay trên bụng trẻ ở vùng thượng vị, ngay dưới mũi xương ức, phía trên rốn. Tay thứ 2 đặt trên tay thứ nhất.
Dùng hai tay ấn mạnh lên bụng, ấn 5 cái dứt khoát theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên, mạnh và nhanh. Có thể lặp lại 6 – 10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc, la được.
Nếu trẻ không tỉnh
- Mở thông đường thở bằng cách ngửa đầu, nâng cằm
- Thổi ngạt 2 lần
- Hồi sức tim phổi:
- Tiến hành ép tim ngoài lồng ngực 30 nhịp: Để trẻ nằm ngửa trên nền cứng, quỳ xuống phía bên trẻ. Đặt tay vuông góc với lồng ngực, trẻ dưới 12 tháng có thể dùng 2 ngón tay, trẻ nhỏ dùng 1 bàn tay còn trẻ lớn/ người lớn có thể dùng 2 tay.
- Vị trí ép tim: ½ dưới xương ức, ấn xuống ngực sâu khoảng 1/3 – 1/2 lồng ngực theo đường kính trước sau. Tốc độ ép tim 100 – 120 lần/phút
- Tiếp theo thổi ngạt 2 lần
- Tiếp tục chu kỳ 30 lần ép tim: 2 lần thổi ngạt cho đến khi trẻ tỉnh hoặc có nhân viên y tế đến.
Lưu ý:
Tuyệt đối không dùng tay móc dị vật, không gây nôn hoặc cho ăn uống
Nếu trẻ vẫn tỉnh, ho có hiệu quả cần động viên trẻ ho. Ho tự nhiên có hiệu quả hơn bất kì biện pháp can thiệp vật lí nào khác.
Các biện pháp vật lí (vỗ lưng, ấn ngực, Heimlich) chỉ được thực hiện khi trẻ không ho được, ho không hiệu quả và khó thở tăng dần.
