Tin tứcThủy ngân tồn tại dưới nhiều dạng, không tan trong nước và có thể bốc hơi tương đối dễ khi ở nhiệt độ phòng, thường được sử dụng nhiều trong các loại nhiệt kế, huyết áp kế và một số thiết bị khoa học khác. Trong tự nhiên, thủy ngân hiện diện trong một số loài cá nước mặn và nước ngọt, đặc biệt là các loài cá lớn ở đỉnh chuỗi thức ăn như cá kiếm, các vược, cá mập...
1. Những nguyên nhân nào dẫn đến ngộ độc thủy ngân?
Ngộ độc thủy ngân là một loại ngộ độc kim loại nặng từ môi trường, xảy ra khi cơ thể nuốt, hít hoặc chạm phải thủy ngân ở nhiều mức độ khác nhau và gây nên những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe.
Nguyên nhân phổ biến nhất gây ngộ độc thủy ngân ở người trưởng thành là do tiêu thụ quá nhiều thủy ngân hữu cơ hoặc thủy ngân dưới dạng muối methyl, thường liên quan đến việc tiêu thụ thủy hải sản.
Ngoài ra, trẻ em cũng là đối tượng rất dễ gặp phải tình trạng ngộ độc thủy ngân. Ngộ độc thủy ngân ở trẻ em phần lớn là do ngậm phải nhiệt kế bị vỡ. Thủy ngân có trong nhiệt kế là dạng thủy ngân nguyên chất khi vào cơ thể trẻ rất dễ dẫn đến tình trạng ngộ độc.
2. Dấu hiệu ngộ độc thủy ngân và tác hại
Các bác sĩ cho biết, tùy thuộc vào dạng thủy ngân (Hg) gây ngộ độc, khoảng thời gian, cường độ tiếp xúc và một vài điều kiện cơ thể mà biểu hiện ngộ độc thủy ngân sẽ khác nhau. Thông thường, nếu hít phải thủy ngân nguyên tố và nuốt thủy ngân vô cơ sẽ gây ngộ độc cấp tính, trong khi tiếp xúc với thủy ngân dạng hữu cơ như ăn phải cá chứa thủy ngân thì thường gây ngộ độc mãn tính.
Biểu hiện ngộ độc thủy ngân phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau (Nguồn: Internet)
- Hít phải thủy ngân gây bệnh phổi nặng cấp tính. Biểu hiện đầu tiên là sốt do khói kim loại gồm: sốt, ớn lạnh, thở khó. Những triệu chứng khác gồm: viêm miệng, lơ mơ, co giật, nôn ói và viêm ruột. Những triệu chứng này thường dịu đi trong vòng 1 tuần. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, diễn tiến nặng hơn phù phổi cấp, suy hô hấp và tử vong.
- Ngộ độc thủy ngân mạn tính thường gây ra 3 chứng bệnh điển hình là viêm lợi - chảy nước miếng, run giật tay và rối loạn tâm thần kinh. Trẻ thường mất ngủ, hay quên, tâm lý không ổn định, kém ăn, vẻ buồn bã.
- Nuốt phải thủy ngân vô cơ (điển hình là pin) gây phỏng niêm mạc miệng, đau bụng, buồn nôn, nôn ra máu. Sau đó vài ngày có thể gây hoại tử ống thận cấp, gây suy thận, rối loạn nước và điện giải có thể gây tử vong.
- Ăn thức ăn chứa thủy ngân hữu cơ như các loại cá biển, hải sản sẽ gây ngộ độc mãn tính. Triệu chứng bệnh sẽ xuất hiện sau nhiều ngày đến nhiều tuần, thường là các biểu hiện thần kinh như: suy nhược thần kinh, giảm thính giác, rối loạn ngôn ngữ, thần kinh, run cơ, rối loạn cử động và có thể tử vong.
- Đặc biệt, phụ nữ mang thai nhiễm độc thủy ngân rất dễ gây sảy thai, khuyết tật thần kinh thai nhi, chậm phát triển thần kinh, bại não, biến dạng chi.
Lưu ý: Do thủy ngân có độc tính cao nên các bác sĩ khuyến cáo mọi người nên hết sức cẩn trọng khi sử dụng thiết bị y tế có chứa thủy ngân, đặc biệt khi dùng nhiệt kế thủy ngân cho trẻ nhỏ.
3. Bị ngộ độc thủy ngân do nhiệt kế cần xử lý thế nào?
Tiêu thụ các loại thực phẩm bị nhiễm độc thủy ngân là nguyên nhân phổ biến nhất gây ngộ độc thủy ngân ở người lớn. Còn với trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh bị ngộ độc thủy ngân thường là do sự bất cẩn khi làm vỡ nhiệt kế có chứa thủy ngân.
Trẻ em bị ngộ độc thủy ngân thường là do sự bất cẩn khi làm vỡ nhiệt kế (Nguồn: Internet)
Các bác sĩ cho biết, trong trường hợp không may bị vỡ thiết bị y tế, đặc biệt là cặp nhiệt kế bằng thủy ngân, các bậc phụ huynh nên bình tĩnh xử lý tình huống thông qua các bước sau đây:
- Nhanh chóng đưa trẻ và người thân ra khỏi phòng, tránh trường hợp thủy ngân bay hơi tan trong không khí làm hại phổi. Nên thay toàn bộ quần áo để đề phòng trường hợp thủy ngân dính vào người.
- Rửa sạch tay bằng xà phòng và nước, có thể rửa mắt bằng nước muối sinh lý. Để làm sạch quần áo dính thủy ngân, nên ngâm nước lạnh và nước xà phòng ở nhiệt độ 70 - 80 độ C, ngâm tiếp 20 phút ở nhiệt độ cao trong nước pha chất tẩy rồi mới xả bằng nước.
- Thu dọn hạt thủy ngân trên sàn bằng cách đeo găng tay, dùng bông tăm ướt hay giấy mỏng đặt sát xuống nền để gạt thủy ngân vào. Thủy ngân sau khi được thu gom xong phải để trong hộp kín, tránh đổ thủy ngân xuống cống vì có thể làm ô nhiễm nguồn nước.
- Trong trường hợp nạn nhân đã nuốt phải thủy ngân thì cần tìm cách để nạn nhân nôn hết ra. Nếu không được hãy cho nạn nhân uống thật nhiều nước và nhanh chóng đưa đến bệnh viện gần nhất để nhân viên y tế có biện pháp can thiệp, giải độc kịp thời.
Trên đây là một số thông tin về những ảnh hưởng sức khỏe khi bị nhiễm độc thủy nhân cũng như cách xử lý tại nhà mà bạn có thể áp dụng. Để tránh nguy cơ ngộ độc thủy ngân có thể xảy ra người lớn nên chú ý đến các dụng cụ y tế cần để xa tầm tay của trẻ, nhất là các thiết bị có độ nguy hiểm cao như nhiệt kế thủy ngân.
