Tin tứcNgày 26/6 (giờ Mỹ), Nhà Trắng bày tỏ mong muốn các đồng minh và đối tác trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương nâng mức chi tiêu quốc phòng, tương tự cam kết mới của các nước thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Tuy nhiên, Australia — một trong những đồng minh lâu năm của Mỹ — tỏ ra dè dặt với đề xuất này.
Người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt nhấn mạnh khi các nước châu Âu có thể tăng ngân sách quốc phòng lên 5% ngân sách quốc gia, thì các đồng minh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương cũng nên có trách nhiệm tương tự. Dù không nêu đích danh quốc gia nào, truyền thông và dư luận Australia nhận định phát biểu này nhằm vào Canberra. Trước đó, Mỹ từng đề nghị Australia nâng ngân sách quốc phòng lên mức 3,5% GDP.
Phản ứng với vấn đề này, Thủ tướng Australia Anthony Albanese khẳng định chính phủ nước này vẫn đang gia tăng đầu tư quốc phòng, với kế hoạch ngân sách trung hạn đạt 57 tỉ AUD và ngân sách ngắn hạn ở mức 10 tỉ AUD. Ông Albanese cho biết mọi quyết định về ngân sách quốc phòng sẽ dựa trên lợi ích, nhu cầu thực tế và chiến lược an ninh quốc gia của Australia, thay vì chịu sức ép từ bất kỳ đối tác nào.
Trong kế hoạch ngân sách công bố hồi tháng 3/2025, chính phủ Australia đặt mục tiêu nâng tỉ lệ chi quốc phòng từ 2,05% GDP hiện nay lên 2,33% vào năm 2033. Tuy nhiên, mức tăng này vẫn thấp hơn đáng kể so với con số 3,5% GDP mà Washington mong muốn. Tại Diễn đàn An ninh Shangri-La ở Singapore vào tháng 5 vừa qua, giới chức Mỹ đã chính thức đề xuất Australia điều chỉnh lại mục tiêu chi tiêu quốc phòng theo hướng tăng mạnh hơn.
Theo phân tích của báo chí Australia, nếu Canberra chấp thuận mức chi 3,5% GDP cho quốc phòng, số tiền dành cho lĩnh vực này mỗi năm sẽ lên tới khoảng 90 tỉ AUD. Dư luận Australia bày tỏ lo ngại khoản ngân sách khổng lồ này có thể buộc chính phủ phải cắt giảm chi tiêu cho các chương trình xã hội thiết yếu như bảo hiểm y tế, hỗ trợ người khuyết tật và an sinh cộng đồng.
Bối cảnh quan hệ Australia - Mỹ hiện nay cũng đang ở thời điểm ít sôi động hơn so với trước đây. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1/2025, Thủ tướng Anthony Albanese mới chỉ có hai cuộc điện đàm với ông Trump và chưa từng gặp trực tiếp. Thậm chí, truyền thông Australia cho biết có khả năng ông Albanese sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trước khi có cuộc hội kiến với Tổng thống Mỹ — điều mà cả Washington lẫn Canberra đều muốn tránh để không tạo cảm giác bất nhất trong chính sách đối ngoại.
Trong khi Mỹ tiếp tục thúc ép các đồng minh gia tăng chi tiêu quân sự nhằm ứng phó với các thách thức an ninh trong khu vực, Australia vẫn đang cố gắng giữ thế cân bằng giữa việc duy trì quan hệ với Mỹ và không để các quyết sách quân sự ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế và an sinh trong nước. Chính phủ của Thủ tướng Anthony Albanese khẳng định sẽ ưu tiên các quyết định quốc phòng dựa trên tính toán lợi ích lâu dài và nhu cầu thực tế của đất nước.
