Tin tứcTheo trang tin Euractiv, chỉ trong tuần đầu triển khai tiếp nhận hồ sơ, Ủy ban châu Âu (EC) đã ghi nhận 18 quốc gia thành viên EU gửi đơn xin vay, với tổng mức tối thiểu là 127 tỷ euro. Ước tính, tổng giá trị đăng ký có thể vượt xa mức trần 150 tỷ euro mà EC dự kiến cấp phát.
Chương trình SAFE được EU thông qua ngày 27/5/2025 nhằm huy động nguồn vốn quy mô lớn cho quốc phòng, thông qua hình thức vay tập trung do EC điều phối. Theo kế hoạch, nguồn vay 150 tỷ euro từ SAFE sẽ được kết hợp cùng 650 tỷ euro từ ngân sách quốc phòng của các quốc gia thành viên, tạo ra quỹ đầu tư tổng cộng lên đến 800 tỷ euro trong giai đoạn 2025–2029.
Theo quy định, mỗi quốc gia thành viên cần nộp hồ sơ với mức vay tối thiểu và tối đa trước cuối tháng 11, kèm theo kế hoạch chi tiết các hạng mục chi tiêu, mua sắm vũ khí hoặc hiện đại hóa lực lượng quân sự.
SAFE là một phần trong chiến lược quốc phòng dài hạn của EU, mang tên ReArm Europe (tái vũ trang châu Âu), được công bố vào tháng 3/2025 và sau đó đổi tên thành Readiness 2030. Mục tiêu của chương trình là thúc đẩy khả năng sẵn sàng chiến đấu, tăng cường tự chủ chiến lược và hỗ trợ quốc phòng chung của châu Âu trong bối cảnh môi trường an ninh khu vực và toàn cầu ngày càng bất ổn.
Song song với triển khai SAFE, EC cũng đang xem xét khả năng nới lỏng các quy định tài khóa nghiêm ngặt, như trần thâm hụt ngân sách 3% GDP, để giúp các quốc gia có thêm dư địa chi tiêu quốc phòng mà không vi phạm các giới hạn tài chính nội khối.
Nguồn vốn từ SAFE sẽ được ưu tiên dành cho các dự án nâng cao năng lực sản xuất quốc phòng, hiện đại hóa trang thiết bị, tăng tốc độ bổ sung kho vũ khí và đặc biệt là hỗ trợ cho Ukraine – quốc gia vẫn đang đối mặt với cuộc xung đột kéo dài.
Giới quan sát nhận định, việc số đơn vay vượt trần sớm cho thấy nhu cầu đầu tư quốc phòng tại châu Âu đang gia tăng mạnh mẽ, phản ánh sự thay đổi chiến lược sau nhiều năm cắt giảm ngân sách quân sự. Động thái này cũng là bước tiếp theo sau loạt cam kết tăng chi tiêu quốc phòng mà nhiều nước EU đưa ra trong bối cảnh căng thẳng với Nga vẫn chưa hạ nhiệt.
Dự kiến, sau thời hạn nộp hồ sơ vào tháng 11/2025, EC sẽ tiến hành thẩm định và phân bổ cụ thể các khoản vay, đồng thời thiết lập các tiêu chí đánh giá hiệu quả sử dụng vốn nhằm đảm bảo an toàn tài chính và thúc đẩy sự gắn kết quốc phòng trong toàn khối EU.
