Hệ thống cảm biến hạt nhân toàn cầu tê liệt sau vụ nổ động cơ tên lửa của Nga

(VOH) - Tổ chức Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện (CTBTO) ngày 20/8 cho biết các trạm giám sát phóng xạ của họ đặt tại nhiều thành phố của Nga đã ngừng truyền dữ liệu.

Reuters dẫn lời Tổ chức Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện (CTBTO) - nhà điều hành mạng lưới cảm biến phóng xạ toàn cầu cho biết, 2 địa điểm của Nga gần nhất với vụ nổ hôm 8/8 đã không còn hoạt động, làm dấy lên nhiều nghi vấn. Bộ Quốc phòng Nga, nơi điều hành 2 trạm này, hiện chưa đưa ra bình luận gì.

Trước đó, Cơ quan hạt nhân quốc gia Nga, Rosatom, thừa nhận rằng một số nhân viên đã thiệt mạng sau một sự cố xảy ra trong vụ thử động cơ tên lửa gần Biển Trắng ở miền Bắc nước này. Nhiên liệu tên lửa phát nổ khiến nhiều chuyên gia rơi xuống biển.

Ban đầu, Bộ Quốc phòng Nga cho biết bức xạ nền vẫn bình thường, nhưng sự tăng bức xạ được ghi nhận ở thành phố Severodvinsk gần đó đã khiến các chuyên gia hạt nhân của Mỹ nghi ngờ vụ thử thất bại có liên quan đến tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân Burevestnik. Người dân trong khu vực đã ồ ạt đi mua i-ốt để phòng ngừa khả năng phơi nhiễm phóng xạ trong khu vực sau khi nghe thông báo từ các quan chức ở thành phố Severodvinsk.

Chính quyền Moscow đã không đưa ra lời giải thích chính thức nào về lý do tại sao vụ nổ gây ra sự gia tăng phóng xạ, trong khi các chuyên gia hạt nhân Mỹ nghi ngờ Nga đang thử nghiệm tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân mà Tổng thống Vladimir Putin từng tuyên bố hồi năm ngoái.

Theo phát ngôn viên của CTBTO, quan chức Nga báo cáo rằng 2 trạm giám sát của nước này gần vụ nổ đã ngừng truyền tin vào ngày 10/8 vì lý do trục trặc trong mạng kết nối. Thêm vào đó, một quan chức cấp cao khác của CTBTO cũng cho biết 2 trạm giám sát hạt nhân khác bố trí ở Bilibino, miền đông Nga và Zalesovo, phía nam nước này, cũng đã ngừng truyền dữ liệu từ ngày 13/8.

Hệ thống cảm biến hạt nhân toàn cầu của Nga tê liệt sau vụ nổ động cơ tên lửa

Vị trí các trạm giám sát phóng xạ của CTBTO đặt tại Nga (Nguồn: CNN)

Hiện chưa rõ nguyên nhân gây ra sự cố là do mất điện đơn thuần hay các trạm đang bị cố tình can thiệp. Tuy nhiên theo giám đốc Chương trình không phổ biến hạt nhân Đông Á tại Viện Middlebury, Jeffrey Lewis, Nga sẽ không cố làm điều vô ích đó bởi mạng lưới các cảm biến quốc tế quá dày đặc để một quốc gia che giấu bất cứ sự cố hạt nhân nào.

Hệ thống cảm biến hạt nhân toàn cầu của Nga tê liệt sau vụ nổ động cơ tên lửa

Ăng-ten của một cơ sở thử nghiệm công nghệ địa chấn và siêu âm của Tổ chức Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBTO) (Ảnh: Reuters)

CTBTO là một cơ quan độc lập chuyên theo dõi các vụ thử nghiệm vũ khí hạt nhân vi phạm hiệp ước, với hơn 300 trạm giám sát trên toàn thế giới. Cả Nga và Mỹ đều là thành viên của hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện.

Hệ thống cảm biến hạt nhân của CTBTO bao gồm hơn 300 trạm địa chấn, thủy âm, siêu âm và hạt nhân phóng xạ rải rác khắp thế giới, kết nối với nhau nhằm mục đích phát hiện và định vị thử nghiệm hạt nhân ở bất cứ đâu. Tuy nhiên, công nghệ này cũng được sử dụng cho nhiều mục đích khác, chẳng hạn như khi CTBTO chuyển dữ liệu từ 2 trạm thủy âm đến Argentina vào năm 2017 để giúp xác định mảnh vỡ của một chiếc tàu ngầm bị mất tích.