Theo hãng tin AP, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ dường như đã sẵn sàng bác bỏ những nỗ lực loại bỏ cựu Tổng thống Donald Trump khỏi cuộc bỏ phiếu năm 2024, với sự đồng ý rõ ràng của các thẩm phán bảo thủ và tự do.
Một phán quyết dứt khoát dành cho Trump, ứng cử viên hàng đầu của đảng Cộng hòa sẽ chấm dứt những nỗ lực ở Colorado, Maine và những nơi khác nhằm ngăn chặn tên ông Trump trên lá phiếu.
Các thẩm phán có thể sẽ ra quyết định nhanh chóng, trước thứ Ba ngày 5/3, khi Colorado, Maine và 13 bang khác sẽ tổ chức bầu cử sơ bộ.
Các thẩm phán bảo thủ và tự do đều đặt câu hỏi trong các cuộc tranh luận hôm thứ Năm vừa qua rằng liệu Trump có thể bị loại khỏi chức tổng thống một lần nữa hay không vì những nỗ lực của ông nhằm xóa bỏ thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 kết thúc bằng cuộc tấn công vào Điện Capitol vào ngày 6/1/2021.
Mối quan tâm chính của họ là liệu Quốc hội có phải hành động trước khi các bang có thể viện dẫn một điều khoản hiến pháp được thông qua sau Nội chiến để ngăn chặn các cựu quan chức “tham gia nổi dậy” giữ chức vụ lần nữa hay không.
Cũng có những câu hỏi về việc liệu tổng thống có được miễn trừ điều khoản này hay không?
Trong phán quyết đầu tiên thuộc loại này, Tòa án Tối cao Colorado đã quyết định rằng điều khoản, Mục 3 của tu chính án thứ 14, có thể được áp dụng cho Trump, người mà tòa án cho rằng đã kích động cuộc tấn công vào Điện Capitol.
Nhưng đối với Tòa án Tối cao Hoa Kỳ vốn muốn tránh những vụ việc mà nó là trọng tài cuối cùng của một tranh chấp chính trị, thì các thẩm phán dường như đang tìm kiếm một phán quyết đồng thuận và vấn đề hành động của quốc hội dường như thu hút được nhiều sự ủng hộ nhất.
Thẩm phán Elena Kagan nằm trong số nhiều thẩm phán muốn biết “tại sao một bang lại quyết định ai sẽ trở thành tổng thống Hoa Kỳ?”.
Tám trong số chín thẩm phán gợi ý rằng họ cởi mở với ít nhất một số lập luận của Jonathan Mitchell, luật sư của Trump đưa ra. Trump có thể thắng kiện nếu tòa án chỉ thấy một trong những lý lẽ đó là thuyết phục.
Thẩm phán Sonia Sotomayor có vẻ hoài nghi nhất về lập luận của Mitchell, mặc dù bà cũng có thể không bỏ phiếu ủng hộ phán quyết của Colorado cho rằng Trump “tham gia nổi dậy” và không đủ tư cách để trở thành tổng thống.
Trong một dấu hiệu rắc rối khác đối với các cử tri Colorado đã kiện để loại Trump khỏi lá phiếu, các thẩm phán dành rất ít thời gian để nói về việc liệu Trump có thực sự “tham gia nổi dậy” sau cuộc bầu cử năm 2020 hay không.
Luật sư Jason Murray, đại diện cho cử tri, nhấn mạnh quan điểm Trump kích động cuộc tấn công Điện Capitol để ngăn cản việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình “lần đầu tiên trong lịch sử”.
Luật sư của Trump là Mitchell thì lập luận rằng cuộc bạo loạn ở Điện Capitol không phải là một cuộc nổi dậy và ngay cả khi đúng như vậy thì Trump cũng không trực tiếp tham gia.
Trump, phát biểu với các phóng viên sau phiên tòa, gọi cuộc tranh luận của Tòa án Tối cao là “một điều tuyệt vời đáng xem xét ở nhiều khía cạnh”.
“Tôi hy vọng nền dân chủ ở đất nước này sẽ tiếp tục,” ông nói với các phóng viên tại câu lạc bộ Mar-a-Lago của ông ở Florida.
Trump có thể trở lại Tòa án Tối cao trong vài ngày tới để xin lệnh khẩn cấp tạm dừng phiên tòa xét xử lật đổ bầu cử để ông có thể kháng cáo các phán quyết của tòa cấp dưới rằng ông không được miễn trừ khỏi các cáo buộc hình sự.
Các thẩm phán đã nghe hơn hai giờ tranh luận mang tính lịch sử trong vụ án đầu tiên của họ xem xét Mục 3 của tu chính án thứ 14.
Chánh án John Roberts lo lắng rằng phán quyết chống lại Trump sẽ thúc đẩy nỗ lực loại bỏ các ứng cử viên khác, “và chắc chắn một số người trong số đó sẽ thành công”.
Các luật sư của Trump lập luận rằng việc sửa đổi không thể được sử dụng để loại Trump khỏi cuộc bỏ phiếu vì một số lý do.
Có một điều, họ cho rằng cuộc bạo loạn ngày 6/1 không phải là một cuộc nổi dậy, và ngay cả nếu đúng như vậy thì Trump cũng không đến Điện Capitol hay tham gia cùng những kẻ bạo loạn.
Họ nói rằng cách diễn đạt của bản sửa đổi luật cũng loại trừ chức vụ tổng thống và các ứng cử viên tranh cử tổng thống. Ngay cả khi họ sai về tất cả những điều đó, họ vẫn lập luận rằng Quốc hội phải thông qua luật để phục hồi Mục 3 tu chính án thứ 14.
Các luật sư đại diện cho cử tri Đảng Cộng hòa và cử tri độc lập đã kiện xóa tên Trump khỏi quầy bỏ phiếu ở Colorado rằng có nhiều bằng chứng cho thấy sự kiện ngày 6/1 cấu thành một cuộc nổi dậy và Trump đã kích động điều đó.
Họ nói rằng sẽ thật vô lý nếu áp dụng Mục 3 cho mọi thứ trừ chức vụ tổng thống hoặc Trump bằng cách nào đó được miễn trừ. Và họ lập luận rằng điều khoản này không cần có luật cho phép.
Nếu cuối cùng tòa án giữ nguyên quyết định của Colorado, thì đó sẽ là một tuyên bố đáng kinh ngạc rằng Trump đã tham gia vào cuộc nổi dậy và bị Tu chính án thứ 14 cấm giữ chức vụ lần nữa. Điều đó sẽ cho phép các bang loại anh ta ra khỏi lá phiếu và gây nguy hiểm cho chiến dịch tranh cử của anh ta.
Các thẩm phán có thể lựa chọn một kết quả ít thuyết phục hơn, nhưng với nhận thức rằng vấn đề này có thể quay trở lại với họ, có lẽ sau cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11 và giữa cuộc khủng hoảng hiến pháp toàn diện.
Trump đang kháng cáo riêng lên tòa án tiểu bang phán quyết của Ngoại trưởng Đảng Dân chủ của Maine, Shenna Bellows, rằng ông không đủ điều kiện để xuất hiện trong cuộc bỏ phiếu của tiểu bang đó về vai trò của ông trong cuộc tấn công vào Điện Capitol. Cả phán quyết của Tòa án Tối cao Colorado và Ngoại trưởng Maine đều được giữ nguyên cho đến khi kháng cáo diễn ra.
Các vấn đề có thể mới lạ, nhưng Trump không xa lạ gì với các thẩm phán, ba người trong số họ được Trump bổ nhiệm khi ông còn là tổng thống. Họ đã xem xét nhiều trường hợp liên quan đến Trump trong những năm gần đây, từ chối chấp nhận những cáo buộc gian lận của ông trong cuộc bầu cử năm 2020 và từ chối che giấu hồ sơ thuế trước Quốc hội và các công tố viên ở New York.
Ngoài vấn đề miễn trừ, tòa án tối cao cũng sẽ xem xét đơn kháng cáo vào tháng 4 từ một trong hơn 1.200 người bị buộc tội trong cuộc bạo loạn ở Điện Capitol . Vụ án có thể đảo ngược cáo buộc mà các công tố viên đã đưa ra đối với hơn 300 người, bao gồm cả ông Trump.
