Tin tứcNgày 2/10, trong chuyến thăm tỉnh Hormozgan nằm bên bờ Vịnh Ba Tư, ông Pezeshkian cho biết đã từng trình bày ý tưởng này với Lãnh tụ tối cao Iran, Đại Giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei từ năm ngoái. Trước ông, một số cựu Tổng thống Iran, trong đó có Hassan Rouhani, cũng từng đưa ra đề xuất tương tự và thậm chí xây dựng kế hoạch sơ bộ.
Tổng thống Pezeshkian thừa nhận ông đã nhận được phản hồi không mấy tích cực, song khẳng định tình trạng tài nguyên suy kiệt, đặc biệt là khủng hoảng nước, khiến việc di dời thủ đô trở thành một yêu cầu không thể trì hoãn.
Với hơn 10 triệu dân, Tehran hiện tiêu thụ gần 1/4 tổng lượng nước của Iran. Trong khi đó, nguồn cung đang suy giảm nghiêm trọng do lượng mưa thấp, hệ thống đập cạn và nước ngầm bị khai thác quá mức.
“Năm 2024, lượng mưa trung bình của Iran chỉ đạt 140 mm, thấp hơn nhiều so với mức chuẩn 260 mm. Nghĩa là giảm đến 50 - 60%. Năm nay, tình hình cũng không sáng sủa hơn khi lượng mưa thậm chí còn dưới 100 mm”, ông Pezeshkian nói.
Các con đập hiện cung cấp khoảng 70% nhu cầu nước cho Tehran, 30% còn lại đến từ nguồn ngầm. Tuy nhiên, lượng mưa giảm mạnh cùng tình trạng bốc hơi ngày càng lớn đã khiến mực nước tại các đập suy giảm, đẩy áp lực lên tầng nước ngầm vốn đã kiệt quệ.
Tổng thống Iran cảnh báo: “Phát triển mà không cân nhắc đến tác động lên tài nguyên sẽ chỉ dẫn đến sự tự hủy hoại”.
Phát biểu tại Hormozgan, tỉnh nằm đối diện Dubai (UAE) bên kia Vịnh Ba Tư, ông Pezeshkian nhấn mạnh khu vực này có nhiều lợi thế để trở thành thủ đô mới.
“Khu vực ven biển này mở ra tuyến đường trực tiếp ra đại dương, có thể phát triển mạnh về thương mại và kinh tế. Nếu có cách nhìn mới, chúng ta có thể xây dựng nơi đây thành một vùng thịnh vượng và phát triển”, ông nói.
Tổng thống cũng nêu rõ rằng việc phát triển về phía Nam sẽ giúp Iran tiếp cận các nguồn lực thuận lợi hơn, giảm bớt gánh nặng cho Tehran, Karaj và Qazvin – những đô thị đang chịu ảnh hưởng nặng nề của khủng hoảng nước.
Việc đảm bảo nguồn nước cho Tehran ngày càng tốn kém. Ông Pezeshkian cho biết chỉ riêng việc chuyển nước từ các vùng khác về thủ đô đã tiêu tốn khoảng 4 USD (tương đương 124.000 đồng) cho mỗi mét khối. “Đây là chi phí quá lớn và cho thấy sự cần thiết phải thay đổi cách tiếp cận”, ông nhấn mạnh.
Trong nhiều năm qua, giới chuyên gia Iran liên tục cảnh báo về tình trạng khan hiếm nước, khi biến đổi khí hậu, dân số tăng nhanh và quản lý thiếu hiệu quả đang đẩy nhiều địa phương vào cảnh thiếu nước trầm trọng.
Dù đã đưa ra lý do cụ thể, đề xuất của Tổng thống Pezeshkian vẫn vấp phải nhiều hoài nghi. Việc dời đô sẽ cần nguồn lực khổng lồ, sự đồng thuận chính trị và thời gian dài để triển khai.
Tuy nhiên, trong bối cảnh Tehran ngày càng quá tải và khủng hoảng nước trở nên nghiêm trọng, vấn đề này đang dần được nhìn nhận như một hướng đi cần tính đến, thay vì chỉ là một ý tưởng.
