Nghị định này sẽ có hiệu lực từ ngày 9/12/2024, nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và an toàn không phận Việt Nam.
Theo quy định, máy bay sẽ bị bay chặn khi vi phạm vùng trời Việt Nam và bị bay kèm nếu vi phạm phép bay. Vi phạm phép bay được hiểu là khi máy bay đã được cấp phép bay trong vùng trời Việt Nam nhưng có hành vi vi phạm các quy định về khu vực cấm bay, độ cao, thời gian bay, hoặc bay sai lệch các thông số ghi trong giấy phép.
Phương thức thực hiện bao gồm việc máy bay của Quân đội nhân dân Việt Nam tiếp cận máy bay vi phạm từ phía sau, bên trái hoặc bên phải để đảm bảo phi công vi phạm có thể nhìn thấy và nhận được các tín hiệu yêu cầu. Khi máy bay vi phạm nhận thức được các tín hiệu này và chấm dứt vi phạm, máy bay của lực lượng phòng không sẽ rời khỏi khu vực.
Trong trường hợp máy bay vi phạm không chấp hành lệnh, hoặc vi phạm nghiêm trọng các quy định an ninh và quốc phòng, lực lượng phòng không sẽ tiến hành bay ép, yêu cầu máy bay hạ cánh tại các sân bay được chỉ định. Các sân bay này phải đáp ứng điều kiện kỹ thuật phù hợp với loại máy bay vi phạm, đảm bảo cho việc hạ cánh an toàn. Sau khi máy bay vi phạm hạ cánh an toàn, máy bay của lực lượng phòng không sẽ rời khỏi khu vực hoặc thực hiện theo chỉ đạo của chỉ huy quân sự.
Nếu máy bay vi phạm vẫn tiếp tục không tuân thủ hiệu lệnh và có nguy cơ gây mất an toàn cho các mục tiêu quan trọng hoặc ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng, Bộ Quốc phòng sẽ áp dụng biện pháp xử lý theo quy định tác chiến phòng không. Đây là phương án nhằm đảm bảo an ninh tuyệt đối cho vùng trời Việt Nam.
Nghị định cũng giao thẩm quyền quyết định bay chặn, bay kèm và ép hạ cánh cho Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Trong các tình huống liên quan đến máy bay chuyên cơ vi phạm vùng trời Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng sẽ báo cáo Thủ tướng để quyết định xử lý.
Lực lượng thực hiện bay chặn, bay kèm, và bay ép hạ cánh là các đơn vị trực ban chiến đấu thuộc Bộ Quốc phòng, phối hợp với lực lượng quản lý hoạt động bay dân dụng để đảm bảo an toàn và tính chính xác trong xử lý tình huống. Căn cứ vào loại máy bay vi phạm và khu vực vi phạm, lực lượng sẽ triển khai các biện pháp phù hợp để kiểm soát và đảm bảo tuân thủ quy định không phận Việt Nam.
Với những quy định mới này, Nghị định 139/2024 cho thấy quyết tâm của Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền và an ninh vùng trời, đồng thời là lời cảnh báo đối với các hành vi xâm phạm không phận, đặc biệt khi liên quan đến quốc phòng và an ninh quốc gia.