Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh TPHCM là đô thị đặc biệt, là trung tâm kinh tế lớn hàng đầu của cả nước, nhưng thời gian qua sự phát triển của thành phố đối diện nhiều khó khăn, thách thức.
Các tiềm năng chưa được khai thác tương xứng, tính vượt trội, sự năng động đang có chiều hướng suy giảm, tỉ lệ đóng góp GDP năm 2023 chỉ còn 16,5%...
Đặc biệt lợi thế về cửa ngõ quốc tế của TPHCM có thể suy giảm thời gian tới khi sân bay quốc tế Long Thành đi vào hoạt động.
Ông Dũng mong các ý kiến chia sẻ tại hội thảo sẽ giúp cho thành phố có thông tin dữ liệu hoàn thành quy hoạch có chất lượng cao nhất, hiệu quả và khả thi.
Thống nhất với ý kiến của bộ trưởng, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi cho biết TPHCM xác định sẽ nhận lãnh vai trò là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa xã hội của đất nước trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh quốc tế. Do đó quy hoạch lần này làm sao nhận diện hết điểm nghẽn, khai mở hết tiềm năng để thành phố đảm đương vai trò đấy.
Báo cáo khái quát về chiến lược xây dựng quy hoạch, giáo sư Trần Trọng Hanh, chủ nhiệm đồ án quy hoạch TPHCM, cho rằng dù quy mô dân số TPHCM rất cao (gần 10 triệu dân) nhưng quỹ đất tiềm năng để khai thác còn lại rất ít. Mô hình phát triển kinh tế theo kiểu đô thị đơn cực từ lâu không còn phù hợp.
Do đó trọng tâm phát triển thời gian tới được định hướng là phát triển đa cực, kinh tế xanh, thông minh, đảm bảo môi trường phát triển bền vững.
Giáo sư Sử Đình Khánh, giám đốc Đại học Kinh tế TPHCM lưu ý thời gian qua vấn đề tăng trưởng của TPHCM bị giới hạn, nên việc quy hoạch quan trọng làm sao có thể xử lý để mở rộng không gian, cần phân tích sâu về mô hình tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Hay vấn đề về nguồn lực bao gồm vốn và lao động cũng là thách thức của TPHCM, cần phân tích thêm để có các chính sách phù hợp.
Đánh giá về tăng trưởng của TPHCM, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, nói địa phương chủ yếu dựa vào lợi thế có sẵn, không có giá trị gia tăng mới.
Trong trường hợp của TPHCM, ông Cung cho biết, thành phố đang đối diện một số vấn đề như các ngành công nghiệp thế hệ sau không phát triển đủ mạnh, lớn để thay thế cho thế hệ đầu tiên (thâm dụng lao động lớn) trong khi đang phải công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Các ngành dịch vụ hiện đại, có giá trị gia tăng cao cũng chưa xuất hiện đủ nhanh.
Ông phân tích, thực chất thành phố có đủ tiềm lực, điều kiện để hướng đến mục tiêu, các kịch bản tăng trưởng cao hơn nhưng bị vướng bởi chưa có chính sách, thể chế đúng.
Chủ tịch TPHCM Phan Văn Mãi thừa nhận vấn đề này khi nói mô hình, thể chế là điểm nghẽn gốc của địa phương. Ông Mãi, trong một số cuộc họp trước đó cũng cho biết, bản thân TPHCM chỉ cần cơ chế, không cần tiền.
Kết luận hội thảo, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh trong các giải pháp đột phá, TPHCM cần tập trung vào những vấn đề là nút thắt gồm: giải quyết ùn tắc giao thông, chống ngập úng và tập trung phát triển công nghiệp. Bởi nếu không tập trung sẽ mất rất nhiều công sức và tiền của.
Phát triển TPHCM phải đi đầu, mang tính dẫn dắt và lan tỏa, là cực tăng trưởng phía Nam và trở thành TP kết nối toàn cầu. Đẩy mạnh cơ cấu kinh tế bám sát xu hướng phát triển mới như kinh tế số, kinh tế xanh, khoa học công nghệ, AI. Đặc biệt nhấn mạnh định hướng trung tâm tài chính quốc tế. Việc chọn kịch bản tăng trưởng phải có sự phối hợp, rà soát kỹ lưỡng để có sự khả thi khi thực hiện.
Trên cơ sở ý kiến các chuyên gia cố gắng làm sao nghiên cứu hoàn thiện hồ sơ, trình chính thức cho hội đồng thẩm định cuối tháng 4, đảm bảo đúng tiến độ hoàn thành trước 30/6.