Tin tứcTrọng tâm được nhiều đại biểu nhấn mạnh là khoảng cách giữa đánh giá tác động môi trường (ĐTM) trên giấy và hiệu quả ngoài thực địa, đặc biệt ở các dự án quy mô lớn, hạ tầng liên vùng.
Đại biểu Trần Kim Yến (TPHCM) dẫn số liệu giai đoạn 2020-2024 có khoảng 8.000 dự án đã được thẩm định, phê duyệt kết quả ĐTM một công cụ quan trọng giúp cơ quan thẩm quyền và nhà đầu tư ra quyết định phù hợp, hiệu quả. Thực tế thi công cho thấy nhiều tác động không lường hết hoặc biện pháp giảm thiểu không đủ lực, bộc lộ rõ tại những nơi đô thị hóa - đầu tư hạ tầng diễn ra dồn dập.
Bà Yến nêu các lát cắt điển hình: Đồng bằng sông Hồng mất dần không gian thoát nước tự nhiên do dự án giao thông và đô thị hóa; khai thác cát sông Hồng gây xói lở bờ, ảnh hưởng sinh kế ven sông.
Miền Trung, các dự án giao thông - thủy điện - khu công nghiệp san gạt đồi núi, chặn dòng suối làm tăng nguy cơ sạt lở, ngập lụt hạ lưu; lấn biển cho du lịch, đô thị mới phá vỡ cân bằng sinh thái ven bờ.
Miền núi phía Bắc, thủy điện - khai khoáng - giao thông xuyên núi làm mất rừng đầu nguồn, xói mòn đất, lũ quét, sạt lở; công tác phục hồi môi trường sau dự án còn mỏng.
Đông Nam Bộ - Tây Nguyên đối mặt bê tông hóa, suy giảm nước ngầm, mất rừng; một số dự án chưa đánh giá thấu đáo tác động tới tài nguyên nước và sinh kế cộng đồng.
Giải trình cuối phiên, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & Môi trường Trần Đức Thắng làm rõ các vấn đề đại biểu nêu trong đó rác thải sinh hoạt - rác nhựa là thách thức nổi cộm.
Mỗi năm, Việt Nam phát sinh khoảng 25,3 triệu tấn chất thải rắn sinh hoạt, riêng chất thải nhựa khoảng 1,8 triệu tấn gây áp lực rất lớn lên hạ tầng thu gom - phân loại - xử lý.
Nguyên nhân đến từ cơ chế chính sách chậm triển khai, hạ tầng kỹ thuật thiếu - yếu chưa đồng bộ, thói quen phân loại tại nguồn của người dân chuyển biến chậm.
Bộ trưởng thẳng thắn nhìn nhận: suy thoái môi trường còn diễn biến phức tạp, có xu hướng mở rộng ở một số khu vực; ô nhiễm không khí đô thị (đặc biệt Hà Nội, TPHCM) vẫn nặng nề; ô nhiễm lưu vực sông chưa xử lý dứt điểm; hạ tầng chất thải rắn còn hạn chế; chính sách xã hội hóa bảo vệ môi trường chưa đi vào thực tiễn.
Nguyên nhân sâu xa, một số chính sách luật chưa phát huy hiệu quả, đội ngũ thực thi chưa đáp ứng yêu cầu, đầu tư ngân sách cho môi trường còn thấp.
Ở giai đoạn phát triển mới, Bộ Nông nghiệp & Môi trường xác định mục tiêu đảm bảo môi trường trong lành, hệ sinh thái bền vững vì sức khỏe và tương lai người dân với trọng tâm “đột phá thể chế - chính sách pháp luật”, kinh tế hóa môi trường, thúc đẩy kinh tế xanh - kinh tế tuần hoàn - kinh tế carbon thấp. Tiếp tục đơn giản hóa, cải cách thủ tục hành chính, tháo gỡ các điểm nghẽn về đầu tư…
Cùng với đó, sẽ huy động nguồn lực để xử lý dứt điểm điểm nóng về ô nhiễm. Trong đó, trọng tâm là giải quyết dứt điểm các điểm nghẽn đã được nhận diện về xử lý chất thải rắn sinh hoạt, tận dụng tối đa giá trị tài nguyên của chất thải, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, có chính sách và lộ trình hợp lý trong việc thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại hộ gia đình, cá nhân.
Bộ trưởng khẳng định, sẽ tập trung nguồn lực của Nhà nước, xã hội cho đầu tư hạ tầng thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt đô thị, thực hiện các biện pháp kiểm soát chặt chẽ ô nhiễm không khí và phục hồi chất lượng nước ở các lưu vực sông bị ô nhiễm nghiêm trọng.
Ngay tại kỳ họp này, Chính phủ cũng trình Quốc hội sửa Luật Bảo vệ môi trường để tiếp tục cắt giảm thủ tục hành chính về môi trường.
