Đây là bước đi quan trọng trong việc thực hiện cam kết của Việt Nam trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là ngăn chặn nguồn cung ứng thuốc lá mới trên không gian mạng.
Theo báo cáo từ Bộ Công an, từ năm 2020 đến quý I năm 2024, cả nước đã phát hiện và xử lý hàng trăm vụ liên quan đến thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, trong đó có nhiều vụ vi phạm nghiêm trọng như buôn lậu và tội phạm về ma túy. Đặc biệt, số lượng vụ vi phạm trong quý I năm 2024 đã gần bằng cả năm 2023, chứng tỏ tình trạng này ngày càng nghiêm trọng.
Chuyên gia y tế, ThS BS. Nguyễn Tuấn Lâm, Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam, nhấn mạnh cần phải tập trung ngăn chặn không chỉ tại cửa khẩu mà còn trên các nền tảng trực tuyến.
Các sản phẩm thuốc lá mới hiện nay chủ yếu được phân phối qua mạng xã hội và sàn thương mại điện tử, là những kênh cần được kiểm soát chặt chẽ. Theo ông Lâm, việc cấm buôn bán và quảng cáo thuốc lá mới trên không gian mạng là một trong những chiến lược quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Kinh nghiệm từ Singapore, một quốc gia có chính sách cấm thuốc lá mới rất nghiêm ngặt, đã chỉ ra rằng việc áp dụng các mức phạt mạnh mẽ đối với hành vi vi phạm có thể ngăn chặn hiệu quả tình trạng này. Tại Singapore, các hành vi sử dụng, sản xuất, mua bán thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng có thể bị phạt lên đến 20.000 đô la Singapore, và đối tượng vi phạm còn có thể phải đối mặt với án tù.
Ở Việt Nam, mặc dù các hình thức xử phạt hành chính và hình sự đối với việc sản xuất, buôn bán thuốc lá mới đã có quy định cụ thể, nhưng vẫn còn thiếu quy định rõ ràng về việc xử phạt hành vi sử dụng các sản phẩm này. Để khắc phục điều này, Bộ Y tế đang đề xuất bổ sung các hành vi như "chứa chấp", "sử dụng" thuốc lá điện tử vào Nghị định 117 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế.
Cũng theo ThS Phan Công Hiếu, Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), việc sửa đổi này sẽ giúp tăng cường công tác quản lý và kiểm soát thuốc lá thế hệ mới, tạo ra cơ chế rõ ràng để xử lý các hành vi vi phạm.
Bộ Y tế cũng đang hướng đến việc hoàn thiện các quy định pháp lý, giám sát chặt chẽ các hoạt động buôn bán và quảng cáo thuốc lá mới, đồng thời triển khai các chương trình hỗ trợ cai nghiện và giám sát tình hình sử dụng.