Tin tứcThống kê của Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho thấy, số vụ cháy rừng trong ba tháng qua đã tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024 với 129 vụ cháy thiêu rụi hơn 150 ha rừng bao gồm cả rừng tự nhiên và rừng trồng.
Vụ cháy nghiêm trọng nhất xảy ra vào cuối tháng 3 tại xã Hoàng Khai, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang khiến một người thiệt mạng và hơn 20 ha rừng bị thiêu rụi.
Hàng loạt vụ cháy tiếp tục bùng phát tại các tỉnh Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Cao Bằng, Lạng Sơn, và gần đây nhất là vụ cháy rừng xuyên địa giới giữa Hòa Bình và Hà Nam vào chiều 16/4.
Theo Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, ông Đoàn Hoài Nam, xu hướng cháy rừng năm nay diễn biến phức tạp hơn mọi năm. Điều đáng lo ngại là các vụ cháy không chỉ xảy ra tại những khu vực có nguy cơ cao đã được cảnh báo, mà còn xuất hiện ở những nơi trước đây vốn an toàn.
“Biến đổi khí hậu đang làm xáo trộn quy luật khí hậu địa phương, cộng với sự chủ quan và thiếu ý thức của con người khiến nguy cơ cháy rừng ngày càng khó kiểm soát,” ông Nam nhấn mạnh.
Nguyên nhân cháy rừng không chỉ đến từ thời tiết cực đoan như khô hanh, gió lớn, độ ẩm thấp mà còn từ những hành vi bất cẩn như đốt rác, xử lý thực bì không đúng cách, đốt ong, hay vứt tàn thuốc bừa bãi. Chỉ cần một tàn lửa nhỏ trong điều kiện khô hanh cũng có thể bùng phát thành hỏa hoạn quy mô lớn.
Hiện nay, hệ thống cảnh báo nguy cơ cháy rừng vẫn phụ thuộc vào số liệu từ các trạm khí tượng cố định vốn không phản ánh được vi khí hậu tại các vùng rừng núi phức tạp. Điều này khiến việc dự báo và ứng phó tại chỗ gặp nhiều khó khăn.
Lực lượng chữa cháy rừng còn mỏng, thiếu trang thiết bị hiện đại, phần lớn vẫn sử dụng công cụ thủ công như dao phát, cành cây, bình xịt tay… khó kiểm soát khi lửa lan rộng trên địa hình hiểm trở.
Trong bối cảnh Bắc Bộ và Trung Bộ đang bước vào cao điểm nắng nóng, nguy cơ cháy rừng được cảnh báo sẽ tiếp tục tăng mạnh. Nhiều khu vực hiện đã được đặt ở mức cảnh báo cháy rừng cấp IV (nguy hiểm) và cấp V (cực kỳ nguy hiểm). Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm kêu gọi người dân, du khách nâng cao cảnh giác, tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn về phòng cháy, chữa cháy, đồng thời cập nhật thường xuyên tình hình cảnh báo từ các nguồn chính thống.
Ông Nam cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc kiểm soát các vùng giáp ranh giữa đất rừng và khu dân cư nơi nguy cơ phát sinh cháy rất cao, nhất là trong mùa trồng rừng khi nhiều nơi tiến hành phát dọn, đốt thực bì.
Thiệt hại do cháy rừng không chỉ dừng lại ở mất mát về tài nguyên gỗ, tre, dược liệu, mà còn ảnh hưởng đến hệ sinh thái, suy giảm chất lượng nước, phá vỡ lớp phủ bảo vệ đất, tăng nguy cơ sạt lở, xói mòn. Đặc biệt nguy hiểm với các vùng miền núi vốn phụ thuộc nhiều vào rừng trong sinh kế và phát triển kinh tế, du lịch sinh thái.
Để hạn chế thiệt hại, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm kiến nghị đẩy mạnh đầu tư vào hệ thống cảnh báo sớm sử dụng dữ liệu vệ tinh, cảm biến thực địa và dự báo khí tượng vi mô. Ngoài ra, cần xây dựng lực lượng chữa cháy bán chuyên nghiệp tại các xã có rừng, được huấn luyện bài bản và trang bị công cụ hiện đại, phù hợp với điều kiện địa hình đặc thù.
