Một trong những điểm nhấn trong báo cáo là kiến nghị đánh thuế cao hơn đối với những người sử dụng nhiều diện tích đất, sở hữu nhiều nhà ở, hoặc để đất hoang hóa, không sử dụng.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, Phó Trưởng Đoàn giám sát, từ năm 2015 đến 2023, thị trường bất động sản đã phát triển cả về quy mô và hình thức, song vẫn tồn tại nhiều bất cập. Hiện tại, các dự án bất động sản thương mại và khu đô thị lớn được triển khai mạnh mẽ, nhưng phân khúc nhà ở xã hội (NOXH) vẫn còn thiếu trầm trọng.
TPHCM và Hà Nội đã hết căn hộ chung cư giá phải chăng, trong khi phân khúc cao cấp lại dư thừa, gây ra sự lệch pha giữa cung và cầu, đặc biệt là nguồn cung căn hộ bình dân cho người thu nhập trung bình và thấp.
Báo cáo cho thấy, từ năm 2022, ảnh hưởng của dịch COVID-19 đã làm trầm trọng thêm những hạn chế trong thị trường bất động sản. Nhiều dự án lớn bị đình trệ do vướng mắc pháp lý và khó khăn tài chính, gây ra tình trạng lãng phí tài nguyên đất đai và vốn đầu tư.
Các khu đô thị bị bỏ hoang, trong khi giá bất động sản tăng vượt xa mức thu nhập của người dân, đặc biệt tại các thành phố lớn. Đa phần các dự án NOXH không đạt chỉ tiêu phát triển, dẫn đến tình trạng thiếu nguồn cung cho người có nhu cầu thực sự.
Ông Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, tình trạng đầu cơ và thổi giá đất đẩy giá bất động sản lên cao, khiến người có nhu cầu thực sự khó tiếp cận nhà ở. Ông cho biết nhiều khu đô thị, dự án bị bỏ hoang, gây ra hiện tượng đất đai lãng phí. Nhiều người có tâm lý "đầu cơ", mua đất để chờ tăng giá, đẩy giá nhà đất tăng vọt.
Giải pháp cho thị trường bất động sản và NOXH
Đoàn giám sát kiến nghị Chính phủ cần có cơ chế tháo gỡ khó khăn cho các dự án bất động sản vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ phát triển nhà ở xã hội và nhà ở công nhân để đáp ứng nhu cầu thực. Đồng thời, nên triển khai gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng để giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ chủ đầu tư và người mua nhà tại các dự án NOXH. Các ngân hàng thương mại cũng được khuyến khích tiết giảm chi phí, tạo điều kiện cho vay với lãi suất thấp hơn cho các dự án nhà ở.
Đặc biệt, Đoàn giám sát đề xuất đánh thuế cao với người sở hữu nhiều diện tích đất, nhiều bất động sản, hoặc đất không sử dụng, đất bỏ hoang. Việc này nhằm hạn chế đầu cơ, đảm bảo giá trị thực của bất động sản, đồng thời điều tiết thị trường cho phù hợp với nhu cầu thực tế.
Bên cạnh đó, việc xây dựng một cơ sở dữ liệu bất động sản công khai, minh bạch, và kết nối với các hệ thống thông tin khác sẽ giúp tăng tính minh bạch và giúp cơ quan quản lý theo dõi biến động giá, ngăn chặn tình trạng đầu cơ, thổi giá, và ổn định thị trường.