Tin tứcTheo Nghị quyết 106/2023, Cục Đường bộ được giao tổ chức thực hiện 5 dự án gồm: thành phần 2 cao tốc Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột giai đoạn 1; cao tốc Mỹ An – Cao Lãnh giai đoạn 1; nâng cấp tuyến Cao Lãnh – Lộ Tẻ (Đồng Tháp, Cần Thơ); tuyến Chợ Mới – Bắc Kạn; và cao tốc Dầu Giây – Tân Phú (giai đoạn 1) theo phương thức PPP.
Thực tế triển khai cho thấy cơ chế giao mỏ vật liệu trực tiếp cho nhà thầu đã giúp nhiều dự án đạt tiến độ tốt. Cụ thể, dự án thành phần 2 Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột đã hoàn thành 45% giá trị hợp đồng; dự án Cao Lãnh – Lộ Tẻ đạt 81%; dự án Mỹ An – Cao Lãnh khởi công ngày 26/7/2025; dự án Chợ Mới – Bắc Kạn khởi công từ 15/3 và hiện đang thi công san gạt mặt bằng; trong khi cao tốc Dầu Giây – Tân Phú đã ký hợp đồng và khởi công từ 19/8.
Ảnh minh hoạ Theo Cục Đường bộ, cơ chế đặc thù về mỏ vật liệu đã tháo gỡ đáng kể vướng mắc, khắc phục điểm nghẽn lớn về nguồn cung, góp phần bảo đảm tiến độ thi công. Tuy nhiên, Nghị quyết 106/2023 đã hết hiệu lực từ ngày 30/6/2025, khiến nhiều dự án tiếp theo lo ngại nguy cơ thiếu nguồn vật liệu.
Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 cho phép rút ngắn thủ tục cấp phép khai thác khoáng sản nhóm IV, tạo điều kiện cho nhà thầu trực tiếp khai thác phục vụ dự án quan trọng quốc gia hoặc dự án đầu tư công khẩn cấp. Song phần lớn nhu cầu vật liệu san lấp ở khu vực phía Nam là cát sông, hồ, biển – không thuộc nhóm IV, nên nhiều dự án cao tốc vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn cung, đặc biệt các dự án không nằm trong danh mục “quan trọng quốc gia”.
Tại phiên họp thứ 19 của Ban Chỉ đạo Nhà nước về các công trình trọng điểm, Thủ tướng đã giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương trình Chính phủ ban hành nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ vướng mắc trong triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản.
Từ thực tế trên, Cục Đường bộ kiến nghị: ngay trong giai đoạn lập dự án, cần khảo sát kỹ lưỡng mỏ vật liệu, đánh giá khả năng khai thác và cân đối với nhu cầu các dự án trong khu vực để tránh xung đột. Quan trọng hơn, cần có cơ sở pháp lý để giao mỏ vật liệu cho nhà thầu ngay khi dự án khởi công, thay vì chờ hoàn tất thủ tục kéo dài.
Cục cũng đề nghị Bộ Xây dựng đôn đốc các chủ đầu tư, ban quản lý dự án bảo đảm tiến độ; đồng thời kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm trình Chính phủ nghị quyết về cơ chế đặc thù theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng.
Theo giới chuyên gia, việc giao mỏ cho nhà thầu ngay từ đầu không chỉ giúp chủ động nguồn cung, rút ngắn thời gian thi công mà còn ổn định giá vật liệu, hạn chế rủi ro đội vốn. Nếu cơ chế này được luật hóa, sẽ tạo đột phá trong phát triển hạ tầng, nhất là các tuyến cao tốc tại miền Nam vốn phụ thuộc nhiều vào nguồn cát.
Cục Đường bộ khẳng định, bài học từ Nghị quyết 106/2023 cho thấy việc trao quyền chủ động vật liệu cho nhà thầu là giải pháp hữu hiệu để tháo gỡ điểm nghẽn lâu nay, bảo đảm dự án hạ tầng giao thông quốc gia hoàn thành đúng tiến độ, qua đó tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
