Một trong những điểm đáng chú ý là số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh sẽ giảm từ 63 đơn vị hiện nay xuống còn hơn 50%. Mục tiêu của dự thảo là tinh gọn bộ máy, giảm bớt các cấp hành chính không cần thiết, đồng thời nâng cao hiệu quả công việc của các chính quyền địa phương.
Theo Bộ Nội vụ, dự thảo Luật gồm 7 chương và 49 điều, giảm một điều so với Luật hiện hành. Dự thảo đề xuất mô hình chính quyền địa phương gồm hai cấp: cấp tỉnh (bao gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương) và cấp cơ sở (xã, phường, đặc khu). Các quy định về tổ chức bộ máy của chính quyền cấp tỉnh và cơ sở sẽ được sửa đổi, bổ sung để đảm bảo hiệu quả công việc.
Trong buổi họp báo ngày 25/3, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết kế hoạch sắp xếp bộ máy hành chính đang bước sang giai đoạn thứ hai.
Kỳ họp thứ 9 sắp tới, Quốc hội sẽ sửa đổi Hiến pháp, trong đó có việc sắp xếp lại các cấp hành chính, đặc biệt là bỏ cấp huyện. Dự kiến sau khi thực hiện việc sắp xếp, số lượng tỉnh, thành phố sẽ giảm khoảng 50%, trong khi số lượng cấp xã sẽ giảm từ 60% đến 70%. Dự thảo cho thấy sẽ không còn cấp hành chính quận, huyện sau khi hoàn tất quá trình này.
Việc sắp xếp và sáp nhập sẽ được tiến hành từ tháng 7/2025. Đến ngày 30/6, các nghị quyết về sáp nhập các tỉnh, xã sẽ có hiệu lực và đi vào thực thi từ 1/7.
Theo Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, sau các cuộc họp, số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh cần phải sắp xếp đã được xác định rõ. Đặc biệt, việc sắp xếp này không chỉ đơn thuần là điều chỉnh địa giới hành chính mà còn là sự điều chỉnh về không gian kinh tế, phân công, phân cấp và phân bổ nguồn lực kinh tế.
Hiện nay, Việt Nam có 63 tỉnh, thành phố, 696 quận, huyện và 10.035 xã, phường. Các tỉnh, thành phố này sẽ được sắp xếp lại để đáp ứng các tiêu chí về diện tích, dân số và số đơn vị hành chính cấp huyện. Hiện chỉ có 15 tỉnh, thành phố hiện nay đáp ứng đủ các tiêu chuẩn này.
Đảng ủy Chính phủ đã trình Bộ Chính trị đề án về việc sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp, với mục tiêu tổ chức lại chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp trước ngày 1/4.
Mặc dù quá trình này sẽ có nhiều thay đổi, song việc tinh gọn bộ máy và cải cách hành chính sẽ giúp đất nước tiết kiệm nguồn lực, tăng cường sự linh hoạt và hiệu quả trong công việc của chính quyền địa phương.
