Tin tứcQuốc hội đã chính thức thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, với 429/434 đại biểu tham dự (90,70%) biểu quyết tán thành.
Luật gồm 35 điều, được thiết kế theo định hướng “quản lý để phát triển”, đảm bảo cân bằng giữa hai mục tiêu: kiểm soát rủi ro và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Đây là bước đi quan trọng để Việt Nam chủ động hội nhập với xu thế công nghệ mới và tiếp cận các chuẩn mực quốc tế trong lĩnh vực AI.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết đạo luật xác định con người là trung tâm, quy định AI phải phục vụ con người, không thay thế con người và luôn có sự giám sát của con người trong các quyết định quan trọng. Luật đặt nền tảng cho khả năng tự chủ AI của Việt Nam, từ hạ tầng tính toán, dữ liệu đến năng lực nghiên cứu và phát triển.
Theo nội dung được thông qua, Luật AI cho phép Nhà nước đầu tư xây dựng trung tâm tính toán AI quốc gia, phát triển hệ thống dữ liệu mở có kiểm soát nhằm giảm chi phí tính toán và thúc đẩy hệ sinh thái AI minh bạch, cạnh tranh. Luật đồng thời thiết lập các công cụ hỗ trợ doanh nghiệp phát triển AI như Quỹ Phát triển AI quốc gia, cơ chế AI Voucher và sandbox thử nghiệm có kiểm soát cho các ứng dụng AI nhạy cảm. Đây được coi là giải pháp quan trọng giúp doanh nghiệp, đặc biệt là startup công nghệ cao, có môi trường thử nghiệm phù hợp trước khi triển khai rộng rãi.
Một điểm nhấn khác của luật là việc tiếp cận toàn diện các vấn đề mới nổi của AI. Luật quy định rõ trách nhiệm liên quan đến nội dung do AI sinh ra (AI-generated content), đạo đức thuật toán và nghĩa vụ của các nền tảng cung cấp dịch vụ AI xuyên biên giới, góp phần bảo vệ chủ quyền số và tạo hành lang pháp lý phù hợp với thông lệ quốc tế.
Luật AI áp dụng mô hình quản lý theo mức độ rủi ro. Các hệ thống AI được phân loại dựa trên mức độ tác động và nguy cơ, đặc biệt các ứng dụng liên quan trực tiếp đến quyền lợi của cá nhân và tổ chức trong lĩnh vực tài chính, y tế, tư pháp, lao động, giáo dục… phải đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn về dữ liệu, kiểm định và giám sát.
Cùng với đó, Luật dành vị trí quan trọng cho phát triển nguồn nhân lực AI. Nhà nước sẽ xây dựng Chiến lược nhân lực AI quốc gia dài hạn, đưa kiến thức AI cơ bản vào giáo dục phổ thông và khuyến khích các trường đại học mở ngành đào tạo mới, thu hút chuyên gia quốc tế. Chương trình quốc gia phát triển nhân lực AI được kỳ vọng sẽ tạo ra đội ngũ chuyên gia và kỹ sư AI chất lượng cao, phục vụ nhu cầu phát triển nhanh của nền kinh tế số.
Việc Quốc hội thông qua Luật AI được đánh giá là bước đi tất yếu trong bối cảnh AI thâm nhập sâu vào mọi lĩnh vực đời sống. Khung pháp lý đầy đủ, rõ ràng sẽ giúp Việt Nam giảm rủi ro, bảo đảm an toàn dữ liệu, quyền riêng tư, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ sinh thái AI. Với đạo luật này, Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn phát triển AI chủ động, trách nhiệm và sáng tạo, mở ra kỳ vọng để AI trở thành một trong những động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế số trong thời gian tới.
