Tin tứcTuy nhiên nhấn mạnh cần có lộ trình chặt chẽ, phù hợp với năng lực hệ thống y tế, đặc biệt tuyến cơ sở.
Theo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, từ năm 2026, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên. Đến năm 2030, mục tiêu là miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế.
Đại biểu Phạm Thị Kiều (Lâm Đồng) đánh giá đây là bước đi mang tính lịch sử, thể hiện tính nhân văn sâu sắc, giảm trực tiếp gánh nặng tài chính cho người dân. Tuy nhiên, đại biểu nêu rõ việc xác định “mức cơ bản” được miễn viện phí phải minh bạch, có tiêu chí khoa học và cần phân tích đầy đủ các kịch bản cân đối quỹ bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước. Việc mở rộng quyền lợi cho các nhóm chính sách và người thu nhập thấp cũng cần tính toán kỹ để không tạo áp lực lớn lên quỹ.
Đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) đề nghị cụ thể hóa lộ trình nâng hưởng và tiến tới miễn viện phí theo từng giai đoạn 3–5 năm, gắn với chỉ tiêu cân đối quỹ và nguồn lực ngân sách, nhằm tránh nguy cơ mất cân đối trong trung và dài hạn. Với chính sách nâng mức hưởng 100% cho hộ cận nghèo và người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên, đại biểu kiến nghị mở rộng sang nhóm từ đủ 70 tuổi phù hợp với tuổi thọ khỏe mạnh trung bình hiện nay (68 năm).
Cũng đặt vấn đề ưu tiên dựa trên nguy cơ bệnh tật thay vì tiêu chí hành chính, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Thành phố Hồ Chí Minh) nhấn mạnh cần đưa các nhóm có nguy cơ cao vào diện tăng mức hưởng, như người mắc bệnh mãn tính, rối loạn chuyển hóa hoặc bệnh di truyền. Điều này sẽ bảo đảm công bằng y tế và giảm chi phí điều trị dài hạn. Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đề nghị miễn viện phí sớm cho bệnh nhân ung thư khó chữa, người chạy thận nhân tạo và các trường hợp dùng thuốc điều trị đắt đỏ, không chờ đến năm 2030.
Tại phiên thảo luận, nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại về năng lực của tuyến y tế cơ sở. Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Phú Thọ) cho rằng hệ thống này còn nhiều khó khăn: cơ sở vật chất xuống cấp, thiếu bác sĩ, thiết bị lạc hậu, dữ liệu hồ sơ sức khỏe điện tử chưa đồng bộ. Đại biểu kiến nghị ưu tiên đầu tư nhân lực, vật lực cho vùng sâu, vùng xa; có chính sách giữ chân nhân lực tại chỗ; đồng thời xác định rõ nhóm ưu tiên khám miễn phí từ năm 2026 gồm người dân tộc thiểu số, hộ nghèo, cận nghèo và nhóm yếu thế.
Phân tích sâu hơn, đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) chỉ ra tuyến cơ sở hiện rất yếu: 30% trạm y tế không có bác sĩ, 35% thiếu thuốc và vật tư; người dân vẫn vượt tuyến, gây quá tải tuyến trên. Bên cạnh đó, hệ thống đấu thầu – mua sắm còn bất cập; nhiều bệnh viện bị vượt quỹ và nợ đọng khoảng 7.000 tỷ đồng giai đoạn 2018–2021. Đại biểu cảnh báo việc mở rộng quyền lợi khi cơ chế thanh toán chưa ổn định có thể dẫn đến lạm dụng dịch vụ.
Để bảo đảm khả thi, đại biểu kiến nghị phải chuẩn hóa tối thiểu 70% trạm y tế xã về trang thiết bị, thuốc thiết yếu và nhân lực (mỗi trạm có ít nhất một bác sĩ); triển khai gói dịch vụ y tế cơ bản quốc gia để giảm vượt tuyến; hoàn thiện pháp lý về đấu thầu trước năm 2026; ban hành hệ thống giá thuốc – vật tư quốc gia nhằm giảm chênh lệch giá và hạn chế xuất toán.
Ngoài ra, chính sách thu hút nhân lực y tế, cải thiện điều kiện làm việc và bảo đảm an toàn nghề nghiệp được xem là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng dịch vụ và thực hiện thành công lộ trình miễn khám và miễn viện phí./.
