Theo Bộ Xây dựng, từ năm 2021 đến nay, 644 dự án nhà ở xã hội trên cả nước đã được triển khai, với quy mô khoảng 580.100 căn. Tuy nhiên, số lượng hoàn thành thực tế chỉ dừng lại ở 96 dự án với hơn 57.600 căn, trong khi hơn 110.200 căn mới ở giai đoạn khởi công.
Việc triển khai gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 33 cũng gặp khó khăn. Hiện chỉ có 36/63 địa phương công bố danh sách dự án đủ điều kiện vay vốn, trong đó chỉ 16 dự án được ký hợp đồng tín dụng, với tổng mức cam kết 4.200 tỷ đồng và dư nợ hơn 1.700 tỷ đồng.
Các chuyên gia nhận định, với tiến độ chậm chạp như hiện nay, mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội vào năm 2030 khó có thể hoàn thành nếu không có giải pháp đột phá.
TS Huỳnh Thanh Điền bày tỏ lo ngại về sự thiếu hụt nguồn cung nhà ở xã hội khi 70% thị trường hiện nay tập trung vào phân khúc trung và cao cấp, với giá bán trên 50 triệu đồng/m², vượt quá khả năng chi trả của người lao động thu nhập thấp. Ông nhấn mạnh: “Bất cứ căn hộ nhà ở xã hội nào bổ sung vào thời điểm này đều là rất cần thiết để ổn định thị trường và an sinh xã hội”.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh khẳng định, để tháo gỡ khó khăn, cần thu hút mạnh mẽ doanh nghiệp tham gia xây dựng nhà ở xã hội thông qua các chính sách cụ thể như: cắt giảm thủ tục pháp lý, đẩy nhanh giải ngân vốn hỗ trợ và đảm bảo lợi nhuận hợp lý. Ông nhấn mạnh: “Nếu biên lợi nhuận chỉ 10% mà thủ tục kéo dài, doanh nghiệp sẽ không mặn mà trong khi chung cư thương mại đem lại lợi nhuận tới 40-50%”.
Giải pháp từ Chính phủ
Trước thực trạng đáng báo động, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện 130 yêu cầu các bộ, ngành và địa phương đẩy mạnh các giải pháp tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án nhà ở xã hội.
Thủ tướng nhấn mạnh:
- Cải cách thủ tục hành chính: Rút ngắn thời gian giao đất, giải phóng mặt bằng, lựa chọn chủ đầu tư và cấp phép xây dựng.
- Quy hoạch quỹ đất: Đảm bảo đủ quỹ đất dành cho nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân và nhà ở lực lượng vũ trang trong các khu công nghiệp, khu đô thị.
- Đẩy nhanh tiến độ: Tập trung hoàn thành các dự án đã khởi công, nghiệm thu và đưa vào sử dụng trong thời gian sớm nhất.
Thủ tướng cũng yêu cầu các địa phương đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào hệ thống chỉ tiêu kinh tế - xã hội hàng năm, đồng thời khẩn trương tháo gỡ khó khăn để khởi công và hoàn thiện hàng loạt dự án nhà ở xã hội đang “nằm trên giấy”.
Với quyết tâm từ Chính phủ và các giải pháp quyết liệt, kỳ vọng bài toán nhà ở xã hội sẽ sớm có lời giải để đáp ứng nhu cầu bức thiết của người dân, đặc biệt là người thu nhập thấp tại các đô thị lớn.