Tin tứcSự phát triển mạnh mẽ của các sàn giao dịch trực tuyến đã mang lại nhiều tiện ích cho người tiêu dùng và làm thay đổi sâu sắc ngành bán lẻ. Tuy nhiên, đi kèm với đó là áp lực ngày càng lớn từ rác thải nhựa phát sinh trong quá trình mua sắm trực tuyến.
VTC thông tin, theo Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam (VECOM), với tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 25% mỗi năm của thương mại hàng hóa B2C, lượng rác thải bao bì nhựa từ thương mại điện tử tại Việt Nam năm 2025 ước đạt khoảng 260.000 tấn. Nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả, con số này có thể tăng lên 800.000 tấn vào năm 2030.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, tỷ lệ sử dụng nhựa dùng một lần trong thương mại điện tử tại Việt Nam đã tăng mạnh, từ 44% năm 2020 lên 68% vào năm 2025. Các loại vật liệu được sử dụng phổ biến nhất gồm túi nylon, bao bì xốp chống sốc, chai nhựa và các vật dụng nhựa dùng một lần. Lượng bao bì nhựa phát sinh hiện chiếm khoảng 50% tổng lượng rác thải từ hoạt động thương mại điện tử.
Thực tế cho thấy, người tiêu dùng thường quan tâm đến giá cả, chất lượng sản phẩm và tốc độ giao hàng, trong khi ít chú ý đến lượng rác thải phát sinh sau khi mở gói hàng. Nhiều sản phẩm được đóng gói nhiều lớp bằng xốp hơi, mút xốp, túi nylon, hộp nhựa và thùng carton, sau đó bị thải bỏ ngay khi nhận hàng.
Theo một nghiên cứu của Đại học California, rác thải bao bì nhựa từ thương mại điện tử chiếm khoảng 12% tổng lượng rác thải bao bì toàn cầu. Tại khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, con số này được dự báo tiếp tục tăng nhanh cùng với đà mở rộng của mua sắm trực tuyến và dịch vụ giao đồ ăn.
Đại diện VECOM cho rằng, một trong những nguyên nhân khiến rác thải nhựa từ thương mại điện tử gia tăng là việc các nhà bán hàng có xu hướng đóng gói dư thừa để hạn chế rủi ro hư hỏng hàng hóa và tránh đánh giá tiêu cực từ khách hàng. Trong khi đó, dù các sàn giao dịch đã ban hành quy chuẩn đóng gói, việc thiếu chế tài xử lý các trường hợp vi phạm khiến hiệu quả thực thi còn hạn chế.
Ông Vương Quang Huy, Phó Chánh Văn phòng Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam, nhận định chi phí cao là rào cản lớn trong việc chuyển sang sử dụng bao bì thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, việc thu hồi và tái sử dụng bao bì gặp nhiều khó khăn do chưa hình thành thói quen trả lại bao bì từ phía người tiêu dùng.
Ở góc độ giải pháp, VECOM đã phối hợp với Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF) xây dựng bộ tiêu chí về thương mại điện tử xanh, nhằm khuyến khích doanh nghiệp giảm sử dụng bao bì nhựa và chuyển sang vật liệu thân thiện môi trường. Một số mô hình thay thế bằng vật liệu hữu cơ hoặc sản phẩm tái chế từ nông sản cũng đang được nghiên cứu.
Theo PGS.TS Nguyễn Hồng Quân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tuần hoàn, mô hình “chuỗi cung ứng đảo chiều” cho phép khách hàng trả lại bao bì cho đơn vị vận chuyển để tái sử dụng là một hướng đi khả thi. Cùng với đó, việc hoàn thiện chính sách, nâng cao nhận thức cộng đồng và triển khai lộ trình hạn chế nhựa dùng một lần được xem là yếu tố then chốt để giảm thiểu rác thải nhựa từ thương mại điện tử trong những năm tới.
