Tại phiên họp toàn thể Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 46 diễn ra sáng 26-5 tại Kuala Lumpur (Malaysia), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã cùng các nhà lãnh đạo ASEAN thông qua văn kiện “ASEAN 2045: Tương lai chung của chúng ta”, xác lập định hướng phát triển dài hạn trong 20 năm tới và đề xuất 3 trọng tâm hợp tác chiến lược.
Hội nghị do Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim – Chủ tịch ASEAN 2025 – chủ trì, với sự tham dự của lãnh đạo các nước thành viên ASEAN, Thủ tướng Timor-Leste Xanana Gusmao và Tổng thư ký ASEAN. Các nhà lãnh đạo đã dành phút tưởng niệm và chia buồn sâu sắc về sự ra đi của nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương, đánh giá cao đóng góp của ông cho sự phát triển và hội nhập quốc tế của Việt Nam.
Tại hội nghị, các nước đánh giá ASEAN tiếp tục là điểm sáng tăng trưởng toàn cầu với mức tăng trưởng dự báo đạt 4,7% năm 2025, khẳng định vai trò trung tâm, vị thế và uy tín của khối trong bối cảnh địa chính trị thế giới phức tạp.

Lãnh đạo các nước đã thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các chiến lược liên quan đến chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội và kết nối, làm cơ sở định hướng hợp tác ASEAN trong hai thập kỷ tới. Đồng thời, nhất trí kết nạp Timor-Leste trở thành thành viên thứ 11 tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47, dự kiến diễn ra vào tháng 10-2025.
Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh bối cảnh toàn cầu biến động khó lường đòi hỏi ASEAN phải “đoàn kết hơn, tự cường hơn, chủ động hơn, bao trùm hơn và bền vững hơn”. Ông nhất trí cao với việc thông qua bộ văn kiện ASEAN 2045 và đề xuất 3 trọng tâm hợp tác trong thời gian tới.
Thứ nhất, tái định hình tư duy phát triển theo hướng lấy bao trùm làm nền tảng, đổi mới sáng tạo làm động lực và bền vững làm mục tiêu. Thủ tướng đề nghị ASEAN nghiên cứu đưa “bền vững” trở thành tiêu chí đánh giá hiệu quả chiến lược 2045, dựa trên ba trụ cột: kinh tế xanh, xã hội bao trùm và quản trị thông minh. Đồng thời kêu gọi huy động mạnh mẽ nguồn lực công – tư để thúc đẩy chuyển đổi số và khoa học công nghệ.
Thứ hai, ASEAN cần phát huy vai trò kết nối, mở rộng liên kết vượt ngoài khu vực, đa dạng hóa chuỗi cung ứng, sản phẩm và thị trường. Thủ tướng hoan nghênh việc mở rộng mô hình hợp tác với Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), Trung Quốc và các khu vực như Nam Mỹ. Ông khẳng định ASEAN cần phát huy tiếng nói tập thể, ủng hộ thương mại tự do, công bằng và bao trùm.
Thứ ba, ASEAN cần giữ vững vai trò trung tâm và nâng cao năng lực tự cường khu vực. Thủ tướng nhấn mạnh vai trò trung tâm không chỉ mang tính biểu trưng mà phải được khẳng định bằng hành động, từ việc bảo vệ tự chủ chiến lược đến đồng thuận nội khối. Ông đề xuất ASEAN xây dựng tuyên bố chung về hợp tác truy bắt tội phạm truy nã để ứng phó với tình trạng tội phạm xuyên quốc gia gia tăng.