Tờ trình nêu rõ sự cần thiết phải sửa đổi một số điều của Hiến pháp nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng, khắc phục những bất cập phát sinh trong thực tiễn. Theo đó, mô hình chính quyền địa phương 3 cấp hiện hành được cho là cồng kềnh, chồng chéo chức năng, quyền hạn giữa các cấp, phát sinh thủ tục hành chính phức tạp, chưa khai thác tốt thành tựu công nghệ vào quản lý và phục vụ người dân.
Ngoài ra, việc tồn tại nhiều đơn vị hành chính quy mô nhỏ làm phân tán nguồn lực, không phát huy được thế mạnh vùng miền, gây khó khăn cho quy hoạch, sử dụng hiệu quả tài nguyên, cũng như phát triển kinh tế - xã hội.

Tờ trình cũng đề cập đến việc cần sửa đổi các quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Hiện nay, chức năng và đối tượng vận động, tập hợp ở một số tổ chức thành viên còn trùng lặp, chưa phát huy tối đa vai trò giám sát, phản biện xã hội.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, việc sửa đổi sẽ tập trung vào hai nhóm nội dung chính: các điều liên quan đến Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và các quy định ở Chương IX nhằm thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, không tổ chức cấp huyện. Dự kiến chỉ sửa đổi khoảng 8/120 điều của Hiến pháp 2013 và hình thức văn bản sẽ là nghị quyết của Quốc hội.
Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp sẽ gồm 15 thành viên do Chủ tịch Quốc hội làm Chủ tịch. Nhiệm vụ của Ủy ban là xây dựng hồ sơ dự thảo nghị quyết, tổ chức lấy ý kiến nhân dân, ngành, các cấp và tiếp thu hoàn chỉnh văn bản trình Quốc hội xem xét, thông qua ngay trong kỳ họp này.
Việc sửa đổi Hiến pháp được khẳng định là cần thiết, cấp bách, nhằm tạo cơ sở pháp lý cho cuộc cải cách lớn trong bộ máy chính quyền. Mục tiêu là xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu quả, phục vụ tốt hơn cho nhân dân, thúc đẩy phát triển bền vững trong thời đại mới.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh quá trình sửa đổi phải thực hiện nghiêm túc, khách quan, khoa học, đúng quy trình và có cơ chế lấy ý kiến rộng rãi của người dân, chuyên gia, nhà quản lý.
Đây là lần sửa đổi Hiến pháp thứ hai kể từ năm 1946 đến nay theo hình thức bổ sung từng phần, không toàn diện. Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã lưu ý Quốc hội cần lắng nghe nhân dân và nhấn mạnh rằng nếu có sửa đổi căn bản, phải để đến nhiệm kỳ sau, sau khi tổng kết 40 năm đổi mới đất nước.