Tin tứcHai thay đổi lớn là miễn giấy phép xây dựng với nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng và giảm mạnh nghĩa vụ tài chính khi chuyển đất vườn, đất nông nghiệp sang đất ở. Các quy định mới được kỳ vọng tháo gỡ vướng mắc kéo dài nhiều năm, giúp người dân thuận lợi hơn trong việc tạo lập chỗ ở hợp pháp.
Chiều 10/12, Quốc hội thông qua Luật Xây dựng (sửa đổi), có hiệu lực từ 1/7/2026. Luật mở rộng nhóm công trình được miễn giấy phép xây dựng, trong đó có nhà ở riêng lẻ quy mô nhỏ.
Cụ thể, công trình xây dựng cấp 4 và nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng, tổng diện tích sàn dưới 500m² sẽ không phải xin giấy phép xây dựng nếu không nằm trong các khu vực đã có quy định quản lý kiến trúc. Các khu vực này gồm khu chức năng, khu đô thị, khu phát triển đô thị theo quy hoạch, khu du lịch quốc gia, khu kinh tế hoặc nơi đã ban hành quy chế quản lý kiến trúc.
Quy định mới được đánh giá giúp giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian chuẩn bị xây dựng, hạn chế tình trạng người dân phải “chạy giấy phép” khi xây nhà ở quy mô nhỏ, nhất là tại khu vực nông thôn và vùng ven đô.
Sáng 11/12, Quốc hội tiếp tục thông qua nghị quyết về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Nghị quyết có hiệu lực từ 1/1/2026 và tập trung vào việc giảm nghĩa vụ tài chính khi chuyển mục đích sử dụng đất.
Với đất vườn, ao hoặc đất nông nghiệp nằm trong cùng thửa đất có đất ở, khi chuyển sang đất ở, hộ gia đình và cá nhân chỉ phải nộp 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp đối với diện tích trong hạn mức giao đất ở tại địa phương. Diện tích vượt hạn mức nhưng không quá một lần hạn mức sẽ nộp 50% phần chênh lệch. Trường hợp vượt quá hai lần hạn mức, mức nộp là 100%.
Chính sách ưu đãi này chỉ áp dụng một lần cho mỗi hộ gia đình hoặc cá nhân trên một thửa đất. Đáng chú ý, các trường hợp đã chuyển mục đích sử dụng đất từ 1/8/2024 đến trước 1/1/2026 được áp dụng hồi tố, giúp nhiều người dân giảm đáng kể chi phí đã hoặc sắp phải nộp.
So với quy định trước đây, mức thu mới thấp hơn rất nhiều, được xem là cú hích lớn cho người dân có nhu cầu hợp thức hóa đất ở, xây dựng nhà để ở thay vì để đất vườn, đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư.
Nhiều ý kiến cho rằng việc miễn giấy phép xây dựng với nhà ở riêng lẻ dưới 7 tầng kết hợp giảm tiền chuyển mục đích sử dụng đất sẽ góp phần hạn chế tình trạng xây dựng không phép, sai phép. Khi chi phí và thủ tục được đơn giản hóa, người dân có xu hướng thực hiện đầy đủ quy trình pháp lý thay vì né tránh.
Các chính sách mới cũng được kỳ vọng giúp thị trường bất động sản nhà ở riêng lẻ vận hành minh bạch hơn, giảm tranh chấp, khiếu nại liên quan đến đất đai và trật tự xây dựng ở cơ sở.
Từ năm 2026, với khung pháp lý mới về xây dựng và đất đai, việc tạo lập nhà ở hợp pháp của người dân được dự báo sẽ thuận lợi hơn, chi phí giảm rõ rệt, qua đó góp phần ổn định an sinh và trật tự đô thị trong giai đoạn tới.
