Tin tứcTheo dự kiến, trong kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XIV, dự kiến sẽ bổ sung vào chương trình cho ý kiến 4 dự án luật: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế bảo vệ môi trường; Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi); Luật Đơn vị hành chính – Kinh tế đặc biệt.
Riêng trong năm 2018, Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh được trình lấy ý kiến đại biểu ở kỳ họp thứ 5 có tất cả 11 dự án luật, gồm: Luật Hành chính công; Luật Đơn vị hành chính - Kinh tế đặc biệt; Luật Cạnh tranh (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế bảo vệ môi trường; Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp; Luật Bảo vệ bí mật nhà nước; Luật Quốc phòng (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thể dục, thể thao; Luật Đo đạc và bản đồ.
Đại biểu Ngọ Duy Hiểu (đoàn Hà Nội) góp ý về hình thức đề xuất cách xây dựng luật, pháp lệnh trong thời gian tới. Theo đại biểu, thực tiễn thay đổi nhanh và xuất hiện một số vấn đề nhạy cảm cần phải thay đổi luật nhưng việc dữ liệu của các ngành vẫn chưa theo kịp so với sự phát triển, trong đó có vai trò của các cơ quan trong việc chuẩn bị một số dự thảo. Chính vì thế, đại biểu Ngọ Duy Hiểu, đề xuất tên luật phải bám sát thực tiễn cuộc sống, được cử tri quan tâm. Theo ông Hiểu, hiện nay, nhiều dự thảo làm đại biểu rất băn khoăn không biết tên luật đó sắp tới dự thảo sẽ bao hàm các nội dung gì, đó có phải là vấn đề đặt ra trong cuộc sống hay không?
"Các đại biểu đều mong muốn khi dự thảo, góp ý vào chương trình xây dựng luật thì các đại biểu có thông tin về đề cương, nội dung, định hướng, phạm vi thay vì chỉ thuần túy là tên luật. Đại biểu rất thiếu thông tin để khẳng định nên hay không nên đưa dự án đó vào. Chúng tôi cũng rất sợ, nếu không cẩn thận chúng ta sẽ xây dựng những đạo luật giống như là một công trình khoa học rất hàn lâm và xa rời cuộc sống", đại biểu Ngọ Duy Hiểu góp ý.
Một số ý kiến cũng cho rằng, cần quan tâm nâng cao chất lượng đội ngũ xây dựng luật, đặc biệt là ở các ban soạn thảo ở các cơ quan. Hiện nay, nhiều cơ quan chưa quan tâm đưa những đại biểu giỏi về chuyên môn, nhiều kinh nghiệm, lý luận sâu sắc, phong phú để tham gia xây dựng luật, do vậy chất lượng đưa cho đại biểu thảo luận vẫn còn những nội dung, câu chữ, chưa bám sát thực tiễn cuộc sống.
Đại biểu Hoàng Quang Hàm (đoàn Phú Thọ) bày tỏ lo ngại nếu không thay đổi chương trình xây dựng luật, pháp lệnh 2018, trong đó tập trung vào các chính sách thuế thì sẽ khó đạt được kế hoạch tài chính 5 năm: "Toàn bộ chương trình chỉ có duy nhất một luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật thuế bảo vệ tài nguyên môi trường, trong khi Chính phủ thuyết trình theo kế hoạch tài chính 5 năm, quy mô thu cần phải tăng 1,65 lần giai đoạn 2011 - 2015, việc mở rộng cơ sở thu bằng cách điều chỉnh chính sách thu phải đảm bảo tăng thu thêm khoảng 300.000 tỷ đồng mới đảm bảo kế hoạch 5 năm.
Nếu 2018 trình, thảo luận các chính sách thuế sửa đổi thì năm 2019 mới có thể thi hành, khi đó chỉ còn đúng 2 năm để thực hiện. Vì vậy, để đảm bảo không vỡ kế hoạch 5 năm, Chính phủ cần phải trình sớm các luật thuế tài sản, sửa đổi một số sắc thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân, thuế tài nguyên môi trường."
Bồi thường oan sai do công chức gây ra, trách nhiệm chính là của nhà nước
Trước đó, trong buổi sáng, 24 đại biểu Quốc hội đã đóng góp ý kiến cho dự thảo Luật Trách nhiệm bồi thường nhà nước. Đa số ý kiến đều tán thành với những nội dung sửa đổi của dự luật, nhưng cũng cần một số điều chỉnh, bổ sung ở các nội dung như trách nhiệm bồi thường oan sai, nguyên tắc “thương lượng” trong giải quyết bồi thường của dự luật…
Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, cho biết: một trong những nguyên tắc được Chính phủ tuân theo và được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất là việc thiết kế dự án Luật Trách nhiệm bồi thường nhà nước (sửa đổi) lần này dựa trên tính khả thi, đảm bảo tốt hơn quyền của con người, quyền của công dân và phù hợp hơn với tình hình kinh tế xã hội của đất nước.
Dự thảo lần này khác so với luật hiện hành cũng như các nước. Trước hết, đó là phạm vi trách nhiệm bồi thường của nhà nước rộng hơn, rõ hơn và quy định dứt khoát hơn. Theo luật hiện hành chỉ có 29 trường hợp được bồi thường thì dự thảo luật lần này tăng lên 35 trường hợp so với trước đây. Về thủ tục, theo dự thảo trình Quốc hội, thủ tục giải quyết bồi thường cũng nhanh hơn và số ngày giải quyết ngắn hơn, tối thiểu là 41 ngày, tối đa 71 ngày, trong khi luật hiện hành quy định 125 ngày. Thêm vào đó, công thức tính bồi thường rõ hơn, cụ thể hơn, mức hoàn trả cao hơn; trong đó có cả trường hợp hoàn trả 100% mà luật hiện hành chưa có.
Ngoài ra, dự thảo Luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước còn quy định thêm, người bị thiệt hại có quyền đề nghị tạm ứng được một khoản trước. Điểm đáng chú ý nữa là dự thảo Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước cũng làm rõ hơn trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong khi thi hành công vụ.
Về vấn đề thương lượng bồi thường, trước ý kiến của đại biểu cho rằng, luật không nên xem lại nguyên tắc thương lượng, tránh cò kè, kéo dài bồi thường cho người bị oan sai, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, nhấn mạnh: "Thương lượng là nguyên tắc mà chúng ta áp dụng ở đây trong khi giải quyết bồi thường. Đây cũng là nguyên tắc áp dụng chung của các nước mà cũng là nguyên tắc chung của Luật hiện hành.
Trên tinh thần đó, ở Điều 46 đã có thiết kế kỹ về thương lượng, từ thành phần, địa điểm, nội dung và quy trình. Thương lượng ở đây nhằm thống nhất và bàn giữa các bên, tạo sự thảo thuận trước khi quyết định thực hiện việc bồi thường chứ không hẳn là cò kè, thêm bớt với công dân.
Riêng thành phần tham gia thương lượng, ở khoản 2, Điều 46 quy định có nhiều cơ quan. Ý tưởng là làm sao, các cơ quan có liên quan ngồi lại với nhau để thống nhất cùng thực hiện, tránh tình trạng hôm nay cơ quan này, hôm sau cơ quan khác ngồi chưa đạt được sự thống nhất sẽ khó thực hiện. Như vậy nó cũng góp phần để thủ tục bồi thường nhanh gọn hơn."
Đối với người yêu cầu bồi thường, ở đây được thực hiện theo nguyên tắc của luật dân sự. Ở khoản 3, Điều 3 của dự thảo cũng ghi rõ: người yêu cầu bồi thường là người bị hại hoặc người đại diện theo pháp luật nhằm không hạn chế quyền tham gia của luật sư, người tư vấn pháp luật đối với người yêu cầu bồi thường.
Về xác định cơ quan giải quyết bồi thường, dự thảo luật sẽ thực hiện theo nguyên tắc là cơ quan gây oan sai sau cùng.
Đối với vấn đề trách nhiệm hoàn trả, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết: về nguyên tắc trách nhiệm bồi thường là trách nhiệm chính là của nhà nước, nhưng cũng có những quy định, mức độ để quy cho những người trực tiếp gây ra. Liên đới bồi hoàn, luật giao cho Chính phủ quy định chi tiết.
"Về nguyên tắc, trách nhiệm bồi thường trong trường hợp công chức gây ra thiệt hại là của nhà nước, cho nên chúng ta mới có Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước. Kể cả vấn đề bảo hiểm nếu không mua thì đây cũng là của nhà nước, các nước cũng theo xu hướng không có bảo hiểm đối với các công chức này mà bản thân nhà nước đã là một sự bảo hiểm. Trong trường hợp công chức, người thi hành công vụ làm sai thì nhà nước phải có trách nhiệm về chuyện này, cùng với đó là trách nhiệm hoàn trả của người trực tiếp gây ra… căn cứ vào mức độ lỗi của những người thi hành công vụ để tính ra", Bộ trưởng Lê Thành Long diễn giải.
Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết, ý kiến của các đại biểu nêu ra rất thẳng thắn, sát thực. Nhìn chung, phần lớn đều tán thành với báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh sửa dự án luật của ban soạn thảo, các đại biểu cũng đồng ý về việc sửa đổi và tăng cường trách nhiệm của các cơ quan tiến hành bồi thường oan sai.
"Nhìn chung ý kiến sôi nổi, có tính tranh luận và đề xuất nhiều giải pháp cụ thể để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật này. Các vị đại biểu cũng cho rằng đây là một chế định rất quan trọng, rất dân chủ, tiến bộ nhưng cũng phải đảm bảo tính khả thi và căn cứ trên tình hình kinh tế xã hội của đất nước… xem xét thông qua vào cuối kỳ họp", Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phát biểu tổng kết phiên họp.
Theo dự kiến, ngày mai 1/6, Quốc hội sẽ làm việc với các nội dung về Luật Trợ giúp pháp lý (sửa đổi); Dự án Luật Bảo vệ và phát triển rừng (sửa đổi); và Dự án Luật Thủy sản (sửa đổi).