Tin tứcDưới tác động của thuế quan, xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Mỹ bất ngờ ghi nhận mức tăng trưởng mạnh, qua đó nâng thị phần hàng hóa Việt Nam tại Mỹ lên 32%, theo đánh giá mới nhất của HSBC Việt Nam.
Trong báo cáo Vietnam at a glance – Tác động trớ trêu của thuế quan, HSBC cho biết các chỉ số kinh tế vĩ mô của Việt Nam đạt kết quả tốt hơn nhiều so với kỳ vọng, trong đó xuất khẩu sang Mỹ thậm chí tăng trưởng mạnh hơn so với năm 2024. Điều này diễn ra trong bối cảnh môi trường thương mại toàn cầu chịu nhiều sức ép từ các biện pháp thuế quan.
Hồi tháng 4, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố mức thuế đối ứng lên tới 46% với hàng hóa Việt Nam. Sau quá trình đàm phán, mức thuế này đã được điều chỉnh xuống còn 20%, tương tự các thị trường mới nổi khác trong ASEAN. Theo HSBC, thuế quan không làm suy giảm động lực xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam. Ngược lại, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu còn được đẩy nhanh, đạt bình quân 28% trong 10 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước.
Một phần mức tăng đến từ hoạt động đẩy nhanh đơn hàng đặt trước, đặc biệt trong quý II khi nhiều doanh nghiệp tăng cường xuất khẩu để tận dụng thời điểm trước khi các tác động thuế quan lan rộng. Tuy nhiên, HSBC nhận định ảnh hưởng của xu hướng này chưa suy giảm nhanh như dự báo ban đầu.
Trong khi phần lớn các quốc gia trong khu vực ghi nhận sự tiết chế đáng kể khi xuất khẩu sang Mỹ, Việt Nam vẫn duy trì mức tăng gần 30%. Thái Lan cũng được đánh giá là một trường hợp đáng chú ý khi hoạt động xuất khẩu sang Mỹ tương đối bền bỉ.
HSBC cho rằng đây là một bài toán giữa lợi ích dài hạn và thiệt hại ngắn hạn đối với các nền kinh tế ASEAN, bởi Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu trọng yếu khó có thể thay thế trong ngắn hạn. Đối với Việt Nam, mức độ phụ thuộc còn cao hơn khi 32% tổng kim ngạch xuất khẩu được đưa sang Mỹ, đồng thời đây cũng là nguồn đóng góp chủ yếu cho thặng dư thương mại.
Sau khi thặng dư thương mại hàng tháng giảm gần một nửa, xuống còn 1,3 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025 so với năm 2024, con số này đã phục hồi lên 3 tỷ USD trong quý III/2025. Theo HSBC, phần lớn sự bùng nổ thương mại với Mỹ đến từ lượng hàng điện tử xuất khẩu duy trì ở mức cao.
Giải thích nguyên nhân xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ tăng mạnh hơn nhiều quốc gia trong khu vực, HSBC nhấn mạnh yếu tố cơ cấu hàng hóa. Năm 2013, khoảng 60% hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ thuộc các ngành sản xuất nhẹ như dệt may, giày dép, đồ chơi, trong khi hàng điện tử chỉ chiếm 13%. Tuy nhiên, xu hướng này đã thay đổi nhanh chóng. Đến năm 2024, tỷ trọng hàng điện tử gần tương đương nhóm sản xuất nhẹ và từ đầu năm nay đã vượt lên, trở thành mặt hàng xuất khẩu hàng đầu sang Mỹ.
Sự chuyển dịch này gắn liền với quá trình đầu tư dài hạn, đặc biệt là của Samsung từ năm 2007, giúp Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất lớn, đảm nhận khoảng một nửa sản lượng điện thoại thông minh của tập đoàn này. Ngoài ra, vai trò của Việt Nam trong sản xuất chip xử lý cũng ngày càng rõ nét nhờ đầu tư của Intel – doanh nghiệp sản xuất 90% chip xử lý toàn cầu.
Bên cạnh thương mại, HSBC lưu ý dòng vốn FDI dù giảm 8% so với cùng kỳ nhưng quy mô vẫn lớn. Đáng chú ý, FDI từ Trung Quốc và Mỹ tăng đáng kể, bù đắp một phần sụt giảm từ Hàn Quốc. HSBC nhận định tác động của thuế quan đối với kinh tế Việt Nam có vẻ nhẹ hơn so với những lo ngại ban đầu, song vẫn cần thận trọng với các rủi ro thương mại tiềm ẩn trong thời gian tới.
