Việc hiểu và duy trì những nguyên tắc cơ bản trong quản lý tiền bạc sẽ giúp bạn kiểm soát cuộc sống tài chính một cách hiệu quả và bền vững.

Dưới đây là 5 thói quen được các chuyên gia tài chính khuyến khích, phù hợp với người có thu nhập trung bình hoặc thấp nhưng mong muốn sớm ổn định tài chính.
1. Bắt đầu càng sớm càng tốt
Thời gian là một yếu tố quan trọng trong quá trình tích lũy tài sản. Càng bắt đầu đầu tư và tiết kiệm sớm, bạn càng có nhiều lợi thế trong việc tận dụng sức mạnh của lãi suất kép.
Theo bà June Jia, giám đốc điều hành công ty tài chính Canny Trading tại Trung Quốc, nếu một người bắt đầu đầu tư từ năm 23 tuổi với 14 USD mỗi ngày, họ có thể trở thành triệu phú ở tuổi 67. Trong khi đó, nếu đợi đến năm 40 tuổi mới bắt đầu, số tiền cần đầu tư mỗi ngày phải tăng lên 42 USD để đạt cùng mục tiêu.
Bà Jia nhắc đến "Quy tắc 72" – công thức giúp tính thời gian cần để số tiền gốc tăng gấp đôi. Nếu danh mục đầu tư có lợi suất trung bình 10% mỗi năm, sau khoảng 7,2 năm, số tiền ban đầu sẽ nhân đôi. Đây là lý do vì sao việc đầu tư sớm, dù với số tiền nhỏ, vẫn mang lại hiệu quả lớn về lâu dài.
Một chiến lược được khuyến nghị là đầu tư định kỳ mỗi tháng, không bị chi phối bởi biến động thị trường. Điều này giúp người đầu tư kiểm soát cảm xúc và duy trì kỷ luật tài chính.
2. Ưu tiên tiết kiệm trước khi tiêu
Một trong những nguyên tắc cơ bản để đạt được tự do tài chính là học cách tiết kiệm trước khi tiêu xài. Việc đầu tiên nên làm là xây dựng một quỹ khẩn cấp, đủ để trang trải chi phí sinh hoạt trong 3–6 tháng. Quỹ này sẽ là cứu cánh khi gặp biến cố như mất việc, bệnh tật hoặc sự cố cá nhân.
Để duy trì thói quen tiết kiệm đều đặn, bạn có thể thiết lập chuyển khoản tự động sang tài khoản tiết kiệm hoặc đầu tư ngay khi nhận lương. Cách làm này giúp tránh tình trạng tiêu hết tiền rồi mới nghĩ đến tiết kiệm, đồng thời hình thành thói quen kỷ luật tài chính từ sớm.
3. Giảm chi tiêu không cần thiết
Việc kiểm soát chi tiêu không đồng nghĩa với việc phải sống kham khổ. Bạn vẫn có thể ăn ngoài, mua sắm hoặc giải trí, nhưng cần đặt giới hạn hợp lý cho từng khoản.
Ví dụ, nếu thường xuyên chi một triệu đồng mỗi tháng cho việc ăn hàng, hãy thử giảm xuống 500.000 đồng và chuyển phần còn lại vào tài khoản tiết kiệm hoặc đầu tư. Với các khoản chi như mua sắm tạp hóa, nên ưu tiên mua sỉ, săn khuyến mãi hoặc chọn những mặt hàng thiết yếu thay vì tiêu dùng theo cảm hứng.
Những điều chỉnh nhỏ này, nếu được duy trì trong thời gian dài, sẽ giúp bạn tiết kiệm được khoản đáng kể mỗi năm.
4. Tìm cách tăng thu nhập
Trong nhiều trường hợp, tiết kiệm thôi là chưa đủ để tạo sự thay đổi lớn. Việc gia tăng thu nhập sẽ giúp bạn có thêm nguồn lực để đầu tư và cải thiện cuộc sống.
Câu chuyện của Jennie Lakenan tại bang Kentucky, Mỹ là một ví dụ rõ ràng. Năm 2018, khi đang nuôi hai con nhỏ, cô bắt đầu khởi nghiệp với công việc thiết kế website. Chỉ sau bảy tháng làm việc tại nhà, Jennie đã xây dựng được một nhóm nhỏ, đạt doanh thu khoảng 500.000 USD mỗi năm với biên lợi nhuận lên tới 60%.
Nếu chưa sẵn sàng để khởi nghiệp, bạn vẫn có thể kiếm thêm từ các công việc như chạy xe công nghệ, nhận dự án tự do, bán hàng online hoặc đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu và bất động sản cho thuê.
5. Cải thiện điểm tín dụng
Điểm tín dụng tốt không chỉ giúp bạn dễ dàng vay vốn mà còn giúp giảm chi phí lãi suất trong dài hạn. Ngược lại, điểm tín dụng thấp có thể khiến bạn bị từ chối cho vay hoặc phải trả mức lãi suất cao hơn.
Để cải thiện điểm tín dụng, cần thanh toán hóa đơn đúng hạn, giữ số dư nợ thẻ tín dụng ở mức thấp và hạn chế mở quá nhiều tài khoản tín dụng mới cùng lúc. Đây là những yếu tố được các tổ chức tài chính đánh giá khi xét duyệt hồ sơ vay vốn.
Việc duy trì tín dụng tốt sẽ mang lại nhiều cơ hội hơn trong các quyết định tài chính lớn như mua nhà, mở rộng kinh doanh hoặc đầu tư dài hạn.