Tin tứcTrong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sâu hơn về biểu tượng rắn trong các nền văn hóa và thần thoại trên khắp thế giới.
Biểu tượng của nguy hiểm
Nguồn gốc nỗi sợ rắn của chúng ta nằm ở quá khứ tiến hóa, ẩn sâu trong các cơ chế của não bộ giúp nhanh chóng xác định các mối đe dọa tiềm tàng như rắn và nhện.
Nỗi sợ nguyên thủy này phản ánh bản năng tổ tiên của loài người, phát triển qua hàng thiên niên kỷ để nhận ra và tránh xa những mối nguy hiểm từng đe dọa sự sống còn.
Động vật có vú phát triển mạnh trong khoảng 83 triệu năm, trong khi rắn đã ‘lang thang’ trên Trái Đất trong khoảng 100 triệu năm. Đối với loài người, rắn là mối đe dọa thực sự kể từ khi những người vượn đầu tiên xuất hiện trên hành tinh này.
Môi trường như vậy đã định hình bản năng và làm sâu sắc thêm nỗi sợ rắn vốn có của con người. Trong tiềm thức nhiều người, rắn tượng trưng cho nỗi sợ hãi và rất có thể là cái chết.
Biểu tượng của nọc độc
Khi nói về "sinh vật có nọc độc", sinh vật đầu tiên chúng ta nghĩ đến thường là rắn.
Nọc rắn chứa độc tố giúp chúng làm tê liệt và tiêu hóa con mồi, đồng thời cũng đóng vai trò như một cơ chế phòng vệ chống lại các mối đe dọa. Nó được truyền qua những chiếc răng nanh chuyên dụng trong khi cắn, một số loài cũng có khả năng phun nọc độc.
Một số nọc rắn rất mạnh và có thể gây tê liệt nhanh chóng, suy nội tạng và tử vong nếu không được điều trị. Một số khác có thể gây tổn thương mô nghiêm trọng, đau đớn và các triệu chứng khác ít có khả năng gây tử vong.
Biểu tượng của y học & chữa bệnh
Thật thú vị, chính loại nọc độc chết người ở liều lượng nhỏ của rắn lại có đặc tính chữa bệnh tuyệt vời. Các nền văn minh cổ đại đã nhận ra bản chất kép của nọc rắn - chúng vừa có thể chữa lành vừa có thể gây hại.
Biểu tượng con rắn sau đó được liên kết với Asclepius, vị thần y học Hy Lạp cổ đại, đại diện cho đặc tính chữa bệnh nhân từ. Theo niềm tin, chỉ cần chạm vào nó cũng có thể chữa lành bệnh tật hoặc vết thương.
Đặc biệt đáng chú ý là thuật ngữ Hy Lạp cổ đại chỉ thuốc, pharmakon, từ đó chúng ta có những từ như pharmacy và pharmaceutical, có nghĩa là “thuốc” và “thuốc độc”.
Biểu tượng rắn để chữa lành cũng bắt nguồn từ khả năng tái tạo của nó. Rắn có thể lột bỏ lớp da cũ và xuất hiện với lớp da mới.
Trong nhiều nền văn hóa, khía cạnh này của rắn được coi là ẩn dụ cho quá trình chữa lành, nơi mọi người vượt qua bệnh tật hoặc chấn thương một cách thành công và hồi sinh.
Biểu tượng của trí tuệ
Trong nhiều thần thoại, rắn được liên kết với trí tuệ, có thể được truyền cảm hứng từ những chuyển động thận trọng, trầm ngâm của chúng trước khi tấn công, một hành vi được các thầy lang ở Tây Phi bắt chước trước khi có các hoạt động tiên tri.
Ở Đông Á, rồng rắn bảo vệ mùa màng bội thu, khả năng sinh sản, trong khi ở Hy Lạp và Ấn Độ cổ đại, rắn được coi là điềm lành và bùa hộ mệnh hình rắn được sử dụng như một lá chắn chống lại sự độc ác.
Từ những nghiên cứu gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng rắn có vẻ thông minh hơn con người nghĩ ban đầu. Điều này là do rắn có xu hướng có khả năng học hỏi thực sự tốt. Ví dụ, chúng là những kẻ theo dõi tuyệt vời và thậm chí có thể học được ranh giới của các lãnh thổ khác nhau.
Các nhà khoa học cũng chỉ ra rằng, nhiều loài rắn có khả năng lý luận, logic và giải quyết vấn đề để có được bữa ăn tiếp theo và làm sao tồn tại.
Rắn hổ mang chúa được coi là loài rắn thông minh nhất. Chúng có khả năng học hỏi cao nhất khi đánh dấu lãnh thổ, bảo vệ lãnh thổ và nhiều thứ khác.
Biểu tượng của sự bảo vệ
Rắn cũng tượng trưng cho sự bảo vệ trong các nền văn hóa cổ đại. Trong Ấn Độ giáo, thần rắn Shesha được miêu tả là người bảo vệ vũ trụ. Tương tự như vậy, trong thần thoại Ai Cập, Uraeus - biểu tượng của một con rắn hổ mang đang chồm lên, được các pharaoh đeo như một biểu tượng của sự bảo vệ.
Sự liên tưởng này có thể bắt nguồn từ việc quan sát thấy một số loài rắn, như rắn đuôi chuông hoặc rắn hổ mang, thường bất động khi bị đe dọa. Chúng sử dụng các ‘màn trình diễn’ đe dọa và nếu cần thiết và sẽ chiến đấu thay vì rút lui.
Hành vi này phản ánh vai trò bản năng của chúng là những người bảo vệ, đặc biệt là đối với kho báu hoặc các địa điểm linh thiêng không thể dễ dàng di dời đến nơi an toàn.
Ở Ấn Độ, có một truyền thuyết khác về rắn - thường được gọi là rắn "Ichchhadhari" trong tiếng Hindi, những con rắn này có thể biến thành bất kỳ sinh vật nào nhưng thích biến thành hình dạng con người. Những con rắn huyền bí canh giữ một loại đá quý gọi là "Mani", có giá trị hơn kim cương.
Biểu tượng của sự sinh sản
Ở Kerala, Ấn Độ, đền thờ rắn rất phổ biến trong hầu hết các hộ gia đình, bắt nguồn từ niềm tin rằng loài rắn được triệu hồi bởi người sáng tạo ra vùng đất này, Parasurama, để làm cho vùng đất mặn trở nên màu mỡ.
Trong số những ngôi đền này, đền Mannarasala Shri Nagaraja là một nơi thờ cúng nổi bật. Vị thần trung tâm của ngôi đền là Nagaraja, một vị thần rắn năm đầu được cho là đã được sinh ra từ cha mẹ là loài người – những người đối xử nhân từ với loài rắn trong một vụ hỏa hoạn.
Ở các nước châu Á như Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan, Indonesia, Việt Nam và Campuchia, việc uống rượu rắn - đặc biệt được làm từ rắn độc như rắn hổ mang chúa - được cho là có thể tăng cường khả năng tình dục.
Với người Hopi ở Bắc Mỹ, họ thực hiện điệu múa rắn hàng năm để kỷ niệm sự kết hợp của rắn đực và rắn cái, rắn tượng trưng cho sức mạnh sinh sản của tự nhiên…
