Tin tứcQua bao thăng trầm của dòng thời gian, Kon Tum vẫn sở hữu vẻ đẹp hoang sơ cùng tài nguyên núi rừng bạt ngàn, hùng vĩ phía Đông Trường Sơn, trong đó có di sản ASEAN độc đáo là Vườn Quốc Gia Chư Mom Ray.
Vườn quốc gia Chư Mom Ray có diện tích trải rộng trên hai huyện Sa Thầy và Ngọc Hồi của tỉnh Kon Tum.
Đây là một trong 3 Vườn di sản có diện tích lớn nhất và có tính đa dạng sinh học cao nhất Việt Nam, là Vườn quốc gia duy nhất của Việt Nam tiếp giáp với 2 nước láng giềng Lào và Campuchia; tiếp giáp Vườn quốc gia Vicachey của Campuchia và Khu bảo tồn Đông Nam Ghong của Lào, có tầm quan trọng đặc biệt đối với bảo tồn đa dạng sinh học khu vực Đông Nam Á.
Theo chân chị Đặng Thu Hà – cán bộ phụ trách du lịch sinh thái Vườn Quốc gia Chư Mom Ray và lực lượng bảo vệ rừng, phóng viên VOH có cuộc hành trình xuyên qua cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn trong tiết trời khô ráo của tháng 4.
Vượt qua những thân cây cổ thụ khổng lồ và những khe suối nhỏ, chúng tôi dừng chân tại thác Khỉ cách bìa rừng gần 1 cây số. Tại đây, chúng tôi có dịp thư giãn, hòa mình vào tiếng thác đổ giữa đại ngàn, lắng nghe tiếng của nhiều loài chim, vượn, nghe về sự tích của thác và hái dâu rừng, nấm rừng để trải nghiệm.
Nằm ở độ cao hơn 1.700m so với mặt nước biển, địa hình phức tạp, chia cắt bởi nhiều sông, suối lớn nhỏ đã tạo ra cho Vườn quốc gia Chư Mom Ray một hệ thống động, thực vật rất phong phú và đa dạng, hình thành nhiều thác nước đẹp như thác Khỉ, thác 7 Tầng, nhiều cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi với các loại gỗ quý: Kim giao, Trắc, Cẩm lai, Sao Đen, Muồng đen, Gõ đỏ, Đinh hương...
Nhờ đặc trưng khí hậu nên nơi đây sở hữu đến 12 kiểu rừng độc đáo, nổi bật là rừng lá rộng thân xanh, rừng bằng lăng, rừng xen trảng cỏ cây bụi. Vào mùa khô, rất thích hợp để tản bộ, cắm trại trong các khu rừng này. Còn mùa mưa sẽ là dịp các loài thú móng guốc ăn cỏ, các loài chim di cư đến đây.
Vườn quốc gia Chư Mom Ray có gần 1.900 loài thực vật thuộc 184 họ, trong đó có 192 loài thuộc diện quý hiếm; ngoài gỗ, còn có các loại lâm sản khác bao gồm 425 loài cây dược liệu có giá trị, trong đó đã ghi nhận 18 loài thuộc Danh mục sách đỏ cây thuốc Việt Nam.
Vườn quốc gia có hơn 1.000 loài động vật thuộc 6 lớp khác nhau (thú, chim, bò sát, lưỡng cư, cá, côn trùng), trong đó có 192 loài quý, hiếm, đặc hữu, như: Bò tót, trâu rừng, hổ, báo hoa mai, voọc chà vá và nhiều loài chim quý hiếm...
Sau hành trình chinh phục đỉnh Yên Ngựa cao 1.200m, chúng tôi có cuộc trao đổi với ông Đào Xuân Thủy – giám đốc Vườn quốc gia Chư Mom Ray.
Theo ông Đào Xuân Thủy, điểm nổi bật của Vườn quốc gia Chư Mom Ray là thung lũng Ya Book (bãi thú), thuộc vùng lõi rừng.
Thung lũng Ya Book là nơi thú rừng hay về kiếm ăn hàng đàn, nhiều nhất là thú móng guốc như: bò tót, nai, sơn dương, heo rừng… , thú móng guốc ăn, uống nước đầm lầy, ẩn cư dưới những cây cổ thụ trong thung lũng. Thú ăn thịt cũng kéo về đây kiếm mồi như: hổ, gấu, báo, sói rừng…, hay các loài linh trưởng, khỉ và các loài chim cũng về đây sinh sống.
Ông Thủy cho biết, với hệ thống bẫy ảnh hiện đại, Vườn quốc gia Chư Mom Ray thường xuyên ghi nhận những loài động vật quý hiếm xuất hiện, đây là tín hiệu đáng mừng trong công tác bảo tồn và bảo vệ hệ sinh thái rừng.
Hiện nay, những động vật quý hiếm được người dân địa phương giao nộp hay bị mắc bẫy, sẽ được đưa vào Trung tâm cứu hộ và bảo tồn động thực vật của rừng, được chữa trị cho đến khi phục hồi sẽ tìm cách thả về tự nhiên.
Tại khu vực vùng đệm của Vườn quốc gia Chư Mom Ray hiện có cộng đồng người Gia Rai, Brâu và Rơ Măm sinh sống bằng nghề làm rẫy. Các xã Sa Sơn (huyện Sa Thầy), xã Bờ Y và Mo Ray (huyện Ngọc Hồi) là nơi sinh sống của họ với những phong tục tập quán đặc trưng rất độc đáo.
Những năm gần đây, khu vực Chư Mom Ray không xảy ra tình trạng cháy rừng, bởi sự quản lý chặt chẽ của đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ rừng, tình trạng khai thác trái phép gỗ cũng được ngăn chặn tuyệt đối. Tuy nhiên, đời sống của các nhân viên bảo vệ rừng còn nhiều khó khăn, nguồn nhân lực này cũng là bài toán khó, ông Thuỷ chia sẻ.
Đến thăm Vườn quốc gia Chư Mom Ray, du khách sẽ được trải nghiệm hành trình về với thiên nhiên, có thể chinh phục các ngọn núi, trải nghiệm ngủ rừng, đi bộ trong rừng, khám phá, tìm hiểu hệ động thực vật phong phú nhất Việt Nam.
Có thể khám phá các địa danh gắn với lịch sử như: đường Trường Sơn, đồi Sạc Ly, sân bay Phượng Hoàng, cửa khẩu quốc tế Bờ Y, cột mốc 3 biện giới Việt Nam – Lào – Campuchia…
Vườn quốc gia Chư Mom Ray đang ưu tiên khai thác các điểm du lịch như: Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học; Du lịch sinh thái làng Bar Gốc với đời sống đồng bào Gia Rai; Hành trình chinh phục đỉnh Chư Mom Ray cao 1.773m; Du lịch sinh thái rừng Khộp Đăk Can (loại rừng rụng lá mùa khô đặc trưng của Tây Nguyên) vốn là vị trí rất đẹp phục vụ cho hoạt động trải nghiệm ngoài trời và khám phá thiên nhiên của du khách.
Với đặc điểm đa dạng sinh học và nhiều nguồn gen quý, năm 2004, Vườn quốc gia Chư Mom Ray đã được công nhận là di sản ASEAN.
Đến với Vườn quốc gia Chư Mom Ray, người ta có ngay cảm giác được tách biệt khỏi những ồn ào, xô bồ của cuộc sống hiện đại quay cuồng, có những khoảnh khắc trở về với chính mình, sống cùng thiên nhiên hoang dã giữa đại ngàn cao nguyên kỳ vĩ, huyền bí và đầy thơ mộng.
