Từ lâu nay, hầu hết nhang đốt ở các đền, chùa đều là loại nhang rẻ tiền. Chỉ với 15.000 đồng, người đi chùa đã có thể mua được một bó nhang lớn tẩm hương thơm ngát. Họ đốt cho khói hương nghi ngút lan tỏa, tạo một không gian cung kính với cõi tu hành.
Ai cũng với suy nghĩ đi chùa phải thắp nhang khấn nguyện, càng nhiều càng thành kính nên người nhận lấy hậu quả sức khỏe vì khói và hương nhang tẩm hóa chất chính là các tăng ni, người tu hành trong các cơ sở tôn giáo. Ý thức điều này, Ni sư Thích Nữ Mỹ Thuận- chùa Sùng Đức (quận Thủ Đức) chia sẻ: “Ai lại chùa, mình cho người ta lạy thôi, không cho đốt nhang. Lòng thành của mình mới tỏa ngát hương thơm chứ đâu phải do nhang mang lại. Tôi cũng nhắc nhở các phật tử ở nhà hạn chế thắp nhang để đảm bảo sức khỏe”.
Người đốt cứ đốt, người làm cứ làm. Nghề làm nhang đơn giản, lại lời nhiều nên có nhiều cơ sở nhỏ lẻ tham gia kinh doanh. Thị trường nhang vì thế trở nên bát nháo với những sản phẩm kém chất lượng, gây tổn hại cho sức khỏe người tiêu dùng.
Thắp nhang đi chùa – một tập quán truyền thống của người Việt Nam.
Nằm trong xu hướng tiêu dùng xanh, hiện nay, "thế giới" nhang cúng cũng có những loại nhang được rao bán là nhang sạch.
Theo đó, nhang được quảng cáo làm từ bột thực vật như quế, trầm hương, khuynh diệp… và keo kết dính bột nhang làm từ vỏ cây bời lời. Hầu hết công ty lẫn cửa hàng bán nhang đều cam kết nhang sạch, có giấy kiểm định an toàn sức khỏe từ Sở Khoa học và Công nghệ địa phương cấp.
Tuy nhiên, việc xuất hiện các sản phẩm nhang sạch, giá thành cao mà chất lượng và tính an toàn cho sức khỏe không thể đo đếm được nên hiện chưa mấy hấp dẫn người tiêu dùng.
Thậm chí, một số người dân còn cho rằng chỉ cần dùng nhang loại không có mùi thơm là không gây hại sức khỏe: “Coi trên báo, trên mạng cũng vậy, quảng cáo nhang sạch nhưng mình không mua vì nhà mình xài nhang bột se lại, không có hương thơm nên không sao. Mua không đúng cơ sở là lầm chết, bị lừa. Mua rồi xài tiền mất tật mang”.
Thêm nữa, giá của những hộp nhang được cho là sạch cũng không hề rẻ. Khảo sát một số sản phẩm trên thị trường: giá nhang "sạch" dao động từ 130.000 đồng đến 165.000 đồng/hộp. Phải chăng đây là cái giá mà người tiêu dùng cần chấp nhận để đảm bảo lấy sức khỏe cho mình?
Trong vai một người muốn làm đại lý nhang sạch, chúng tôi liên hệ vài công ty kinh doanh và vô cùng ngạc nhiên với mức chiết khấu bán hàng. Một nhân viên kinh doanh nhang sạch (ở Hà Tĩnh) cho biết, giá bán lẻ nhang 180 cây/hộp, cao 30cm là 120 ngàn/hộp. Nếu đại lý mua 01 thùng 50 hộp sẽ được giảm giá chỉ trả 50% số tiền/hộp. Như vậy, nếu làm đại lý cho công ty nhang này, 01 hộp nhang có giá 60 ngàn đồng.
Khi nghe chúng tôi nghi ngờ về chất lượng nhang sạch, nhân viên này giải thích: “Nhang sạch có đặc điểm không cuộn tàn, không nhuộm phẩm màu, mùi hương của nhang thơm nhẹ từ tự nhiên, khói tỏa ra không cay mắt, gây độc hại. Bên em có đầy đủ giấy tờ pháp lý chứng minh sản phẩm không hóa chất nhé chị!”.
Tại một công ty nhang khác (quận Tân Phú), chủ công ty tên Xuân khẳng định, nhang sạch của công ty đảm bảo 100% thiên nhiên, không hóa chất, không phẩm màu. Cam kết sử dụng 100% gỗ trầm, gỗ quế, keo bời lời kết dính, không dùng bất kỳ gỗ gì khác, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người sử dụng.
Bên cạnh đó, sản phẩm đã được kiểm định tại Trung tâm Dịch vụ phân tích thí nghiệm Thành Phố Hồ Chí Minh, thuộc Sở Khoa Học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh.
“Công ty đã có gửi sản phẩm đi kiểm định ở Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM. Kết quả đã chứng minh được sản phẩm được cơ quan uy tín kiểm tra là sạch, an toàn theo tiêu chuẩn Việt Nam. Thông số kiểm định của nhang công ty là tốt nhất Việt Nam hiện nay.”
Có thể thấy, lợi nhuận từ kinh doanh nhang khá cao. Vì vậy, xuất hiện nhiều công ty, cơ sở xâm nhập thị trường nhang sạch. Theo thông tin từ một người trong ngành chia sẻ, thị trường nhang trong nước trị giá trên 1.000 tỷ đồng/năm. Công ty của doanh nghiệp này chỉ bán lẻ nhang sạch một tháng có số kết dư gần 200 triệu đồng.
Theo Trung tâm Dịch vụ phân tích thí nghiệm Thành Phố Hồ Chí Minh, dịch vụ chính của Trung tâm là phân tích thử nghiệm. Sản phẩm của dịch vụ này là “Phiếu kết quả thử nghiệm” và hiện tại Trung tâm không cung cấp dịch vụ kiểm định/chứng nhận/công nhận chất lượng đối với sản phẩm nhang sạch.
Nhiều doanh nghiệp kinh doanh nhang đã ngộ nhận điều này và từ đó dùng giấy kiểm định để làm “bùa” hộ thân trong kinh doanh.
Thạc sĩ Trương Huỳnh Anh Vũ - Phó trưởng phòng phân tích vi sinh cho biết: “Trung tâm đã phát hiện một vài trường hợp doanh nghiệp tự ý sử dụng logo của Trung tâm và tên Sở Khoa học & Công nghệ TPHCM in trên bao bì, nhãn sản phẩm nhang hoặc thậm chí giả mạo, làm sai lệch kết quả thử nghiệm. Trung tâm đã có biện pháp nhắc nhở đối với các trường hợp trên và hầu hết doanh nghiệp đều đã khắc phục”.
Nhang không nằm trong danh mục quản lý của các cơ quan nhà nước như Sở Y tế hay Sở Công thương. Hiện nay, sản xuất nhang thuộc ngành nghề truyền thống đồng thời chưa có tiêu chuẩn về chất lượng. Yếu tố này phần nào sẽ khiến doanh nghiệp kinh doanh nhang sạch khó tiếp cận người tiêu dùng khó tính.
