Từ các đấu sĩ huyền thoại đến các bức tượng La Mã, những nhà nghiên cứu đã làm sáng tỏ nhiều hiểu lầm về nền văn minh La Mã, khám phá sự thật phía sau những câu chuyện này.
Đấu sĩ luôn chiến đấu đến chết
Khác với trên phim ảnh võ sĩ giác đấu luôn đứng trước nguy cơ sinh tử, thực tế không phải trận đấu nào cũng kết thúc bằng cái chết.
Theo sử gia Garrett Ryan, chỉ khoảng một phần năm số trận đấu dẫn đến tử vong. Đấu sĩ tử vong không phải là điều có lợi vì sẽ khiến chủ nô mất đi cơ hội kiếm tiền, chịu thiệt về tài chính. Tuy nhiên các trận đấu thực sự đầy nguy hiểm, bị thương nặng là điều luôn có thể xảy ra.
Vomitorium là phòng “nôn” sau bữa tiệc
Vomitorium từ trước đến nay luôn được cho là nơi để những người La Mã nôn thức ăn ra để sau đó tiếp tục các bữa tiệc xa hoa. Đây hoàn toàn là cách giải thích sai cho chức năng của không gian kiến trúc này.
Vomitorium là một đặc điểm kiến trúc của nhà hát và đấu trường La Mã, giúp khán giả ra vào dễ dàng và nhanh chóng.
Tượng La Mã cổ Đại chỉ có màu trắng
Chúng ta thấy và cho rằng các bức tượng thời La Mã đều mang một màu trắng của cẩm thạch. Nhưng thực tế, chúng đã từng được khoác lên mình màu sắc sống động. Các nghệ nhân thời đó cũng dùng màu sắc miêu tả các chi tiết khác nhau trên tượng. Theo thời gian, những lớp sơn này phai đi, để lại tượng có vẻ ngoài trắng sáng như ngày nay.
Nero chơi đàn violin khi Rome bốc cháy
Nero, vị hoàng đế nổi tiếng với sự tàn bạo và xa hoa, khi nhắc đến sẽ khiến người nghe nhớ ngay đến câu chuyện "chơi đàn violin khi Rome chìm trong biển lửa."
Tuy nhiên, câu chuyện này hoàn toàn không có cơ sở lịch sử, do ở thời của Nero chưa có đàn violin.
Một điều nữa, dù không có mặt khi đám cháy bắt đầu, ông đã vội vã trở về và làm hết sức mình để dập lửa và cứu trợ những người bị ảnh hưởng.
Phụ nữ La Mã bị giam hãm trong nhà
La Mã mang đặc điểm của một xã hội nam quyền, nhưng cũng không có nghĩa phụ nữ bị giam hãm trong nhà. Nhiều phụ nữ La Mã vẫn giữ vai trò quan trọng, có ảnh hưởng trong đời sống xã hội, có riêng cho mình khối tài sản giá trị.
Dù không được phép giữ chức vụ công hay bầu cử, phụ nữ vẫn có quyền ảnh hưởng đến chính trị, như trong các cuộc biểu tình chống lại luật lex Oppia vào năm 195 trước Công nguyên.
Người dân đế chế La Mã đều giống nhau về ngoại hình và ngôn ngữ
Đế chế La Mã trải dài từ Anh Quốc đến Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm nhiều dân tộc và ngôn ngữ khác nhau như tiếng Aramaic, tiếng Hy Lạp và tiếng Gaulish.
Một nghiên cứu vào năm 1901 cho thấy một phụ nữ La Mã thuộc tầng lớp thượng lưu có thể là người gốc Bắc Phi.
Minh chứng khác cho việc La Mã gồm nhiều dân tộc là nhiều hoàng đế như Trajan và Septimius Severus cũng không xuất thân từ bán đảo Italy mà từ Tây Ban Nha và Libya.
Các thánh tử đạo Kitô Giáo đầu tiên chủ yếu bị giết hại tại đấu trường La Mã
Hình ảnh các thánh tử đạo Kitô giáo bị giết trong các cuộc tra tấn tàn nhẫn tại Đấu trường Colosseum rất phổ biến nhưng chưa có bằng chứng lịch sử chứng minh.
Việc hành quyết có thể diễn ra ở các địa điểm như Circus Maximus, và sự liên kết với Colosseum chỉ xuất hiện vào thế kỷ thứ năm, khi Kitô giáo đã trở thành tôn giáo chính thức.
La Mã sụp đổ vào năm 476 sau Công nguyên
Theo những gì hầu hết chúng ta được nghe thì Đế chế La Mã sụp đổ vào năm 476 sau Công nguyên khi Hoàng đế Romulus Augustulus bị lật đổ. Nhưng thực tế sự chia cắt giữa Đế chế La Mã phía Tây và Đông đã diễn ra từ năm 330.
Sau khi Hoàng đế Romulus Augustulus bị lật đổ, Đế chế Byzantine ở phía Đông vẫn tiếp tục tồn tại thêm một thiên niên kỷ nữa.
Sự sụp đổ của Đế chế La Mã phía Tây không làm thay đổi cuộc sống ở Italy, nơi các di sản của La Mã vẫn còn ghi dấu trong cơ sở hạ tầng và ngôn ngữ ngày nay.
Dù nhiều huyền thoại vẫn tồn tại, những sự thật này cho thấy những điều mà chúng ta được truyền đạt về La Mã cổ đại đa phần là lầm tưởng và Đế chế này còn nhiều điều phức tạp hơn thế.