Theo số liệu của Bộ Tài nguyên và Môi trường, chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại hai đô thị lớn này thường xuyên vượt quá mức cho phép, đặc biệt trong mùa đông.
Các nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội và TPHCM bao gồm:
- Giao thông: Khí thải từ các phương tiện giao thông, đặc biệt là xe máy và ô tô, là nguồn gây ô nhiễm lớn nhất.
- Công nghiệp: Các nhà máy, xí nghiệp thải ra một lượng lớn khí thải chứa các chất độc hại như SO2, NOx, bụi mịn.
- Xây dựng: Hoạt động xây dựng, phá dỡ công trình tạo ra lượng bụi lớn, gây ô nhiễm không khí cục bộ.
- Đốt rác thải: Việc đốt rác thải sinh hoạt và rác thải công nghiệp trái phép gây ra nhiều loại khí độc hại.
- Điều kiện tự nhiên: Các yếu tố khí tượng như thời tiết nắng nóng, ít mưa, không có gió cũng làm trầm trọng thêm tình trạng ô nhiễm.
Ô nhiễm không khí gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe con người, môi trường và kinh tế xã hội như: Gây ra các bệnh về đường hô hấp như hen suyễn, viêm phế quản, ung thư phổi; các bệnh về tim mạch; và làm giảm sức đề kháng của cơ thể.
Làm suy giảm chất lượng đất, nước, gây ra hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu. Giảm năng suất lao động, tăng chi phí y tế, ảnh hưởng đến du lịch và đầu tư.
Giải pháp khắc phục
Để giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí, cần có sự phối hợp của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Một số giải pháp cụ thể như sau:
- Giảm thiểu khí thải từ giao thông: Phát triển hệ thống giao thông công cộng, khuyến khích sử dụng xe đạp, xe máy điện, hạn chế phương tiện cá nhân, cải thiện chất lượng nhiên liệu.
- Kiểm soát ô nhiễm từ công nghiệp: Thực hiện nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường, đầu tư công nghệ xử lý khí thải hiện đại.
- Quản lý chất thải: Xử lý rác thải một cách khoa học, hạn chế đốt rác trại trời.
- Trồng cây xanh: Tăng cường diện tích cây xanh để hấp thụ bụi mịn, cải thiện chất lượng không khí.
- Nâng cao nhận thức: Tuyên truyền, giáo dục người dân về tác hại của ô nhiễm không khí và các biện pháp bảo vệ môi trường.
Ô nhiễm không khí là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự nỗ lực của cả xã hội. Để cải thiện chất lượng không khí, cần có sự kết hợp hài hòa giữa các giải pháp kỹ thuật, chính sách và sự thay đổi hành vi của mỗi cá nhân.