Tin tứcTuy nhiên, đằng sau quyết định này là những hệ lụy tiềm tàng có thể ảnh hưởng sâu sắc đến gia đình và xã hội.
Theo Bộ Y tế, tỷ lệ sinh tại Việt Nam năm 2023 đã giảm xuống 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất từ trước đến nay và dưới mức sinh thay thế 2,1. TPHCM dẫn đầu với mức sinh chỉ 1,32 con/phụ nữ, đồng thời có tuổi kết hôn trung bình cao nhất cả nước là 30,4 tuổi.
Các chuyên gia cảnh báo xu hướng không sinh con, dù giúp người trẻ tập trung phát triển bản thân và giảm áp lực tài chính, nhưng có thể dẫn đến suy giảm dân số và thiếu hụt lực lượng lao động trong tương lai gần. “Nếu tỷ lệ sinh tiếp tục giảm, xã hội sẽ đối mặt với nguy cơ già hóa dân số nhanh chóng và gánh nặng an sinh xã hội sẽ tăng lên,” Giáo sư Hoàng Bá Thịnh, Đại học Quốc gia Hà Nội, nhận định.
Theo các nghiên cứu, chi phí nuôi dạy con cái và áp lực thăng tiến trong sự nghiệp là những lý do chính khiến nhiều người chọn không sinh con. Một nghiên cứu tại châu Âu cho thấy 5-7% cha mẹ hối hận vì đã sinh con, trong khi ở Việt Nam tỷ lệ này là 1%.
Nhà tâm lý học Nguyễn Thành Minh cho rằng: “Việc nuôi dạy con cái không chỉ đòi hỏi tài chính, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tâm thần của cha mẹ. Căng thẳng, lo âu, và kiệt sức là những vấn đề phổ biến mà nhiều bậc phụ huynh phải đối mặt.”
Ông Minh cũng nhấn mạnh, trong bối cảnh xã hội hiện đại, nhiều người trẻ ưu tiên "chiến lược sống chậm", tập trung vào chất lượng hơn số lượng, ví dụ như kết hôn muộn hoặc không sinh con để dành thời gian và nguồn lực cho bản thân.
Giải pháp từ góc độ xã hội
Xu hướng không sinh con không chỉ là lựa chọn cá nhân mà còn là bài toán lớn của xã hội. Để ngăn chặn đà suy giảm dân số, nhiều quốc gia đã áp dụng các chính sách khuyến sinh như hỗ trợ tài chính, mở rộng quyền lợi an sinh xã hội cho các gia đình có con.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, các chính sách cần hướng đến việc giảm rủi ro và tăng sự hỗ trợ cho các bậc cha mẹ trong nuôi dạy con cái, từ giáo dục, y tế đến thời gian nghỉ ngơi.
“Việc sống không con cái phản ánh một xu hướng xã hội mới, nhưng cũng đặt ra những thách thức lớn. Để cân bằng, xã hội cần tạo ra một môi trường đủ an toàn và hấp dẫn để những người trẻ sẵn sàng đón nhận trách nhiệm làm cha mẹ,” ông Minh kết luận.
Lối sống không con cái có thể là lựa chọn hiện tại của nhiều người trẻ, nhưng để đảm bảo sự phát triển bền vững, cần có những chính sách đồng bộ và dài hạn từ phía nhà nước.
