Tin tứcĐây là căn cứ pháp lý quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi của trẻ em cũng như người được cấp dưỡng sau khi ly hôn.
Theo Điều 43 của nghị định này, mức phạt dành cho người cố tình không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng được ấn định từ 5 triệu đến 10 triệu đồng. Hành vi vi phạm bao gồm từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng sau ly hôn; nghĩa vụ nuôi dưỡng và cấp dưỡng giữa anh, chị, em; ông bà và cháu; nghĩa vụ cấp dưỡng con cái hoặc chăm sóc cha mẹ theo quy định của pháp luật.
Hình phạt tiền chỉ là một phần của biện pháp xử lý. Người vi phạm còn phải buộc thực hiện nghĩa vụ đóng góp nuôi dưỡng theo đúng quy định. Điều này có nghĩa, dù bị xử phạt hành chính hay không, người trốn tránh nghĩa vụ vẫn phải bổ sung khoản cấp dưỡng đầy đủ, đúng mức.
Ngoài khung xử phạt hành chính, trường hợp hành vi trốn tránh gây hậu quả nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo Điều 186 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017). Khi người có nghĩa vụ cấp dưỡng có khả năng thực tế nhưng cố tình không thực hiện khiến người được cấp dưỡng rơi vào tình trạng nguy hiểm về sức khỏe hoặc tính mạng, hoặc đã từng bị xử phạt hành chính mà vẫn tiếp tục vi phạm, mức xử lý có thể gồm:
Phạt cảnh cáo
Phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm
Phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm
Quy định này phản ánh sự nghiêm khắc của pháp luật đối với hành vi bỏ mặc nghĩa vụ gia đình, nhất là với trẻ em – nhóm dễ bị tổn thương nhất sau ly hôn.
Nghĩa vụ của cha mẹ đối với con sau ly hôn
Luật Hôn nhân và gia đình 2014 khẳng định cha mẹ vẫn phải chăm nom, nuôi dưỡng, giáo dục con dù không còn chung sống. Người trực tiếp nuôi con và người không trực tiếp nuôi con đều có trách nhiệm với việc phát triển của trẻ.
Người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu cấp dưỡng.
Người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ đóng góp chi phí nuôi dưỡng theo thỏa thuận hoặc theo phán quyết của tòa.
Quyền thăm nom con phải được tôn trọng và không được lợi dụng việc thăm nom để gây ảnh hưởng xấu đến đời sống của con.
Với trẻ dưới 36 tháng tuổi, luật ưu tiên giao cho mẹ nuôi nếu không có lý do để xác định người mẹ không đủ điều kiện chăm sóc.
Cách xác định mức cấp dưỡng
Theo Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP, tiền cấp dưỡng bao gồm toàn bộ chi phí học tập, sinh hoạt thiết yếu của trẻ. Mức cấp dưỡng được xác định dựa trên:
Thu nhập và khả năng tài chính của người có nghĩa vụ
Nhu cầu thực tế của người được cấp dưỡng
Nếu không có thỏa thuận giữa hai bên, tòa án sẽ đưa ra mức cụ thể, nhưng không thấp hơn một nửa mức lương tối thiểu vùng nơi người cấp dưỡng cư trú cho mỗi tháng mỗi người con.
Thời hiệu xử phạt hành chính
Theo Điều 6 Nghị định 282/2025/NĐ-CP, thời hiệu xử phạt hành chính đối với hành vi không cấp dưỡng là 1 năm. Thời hiệu được tính từ thời điểm hành vi vi phạm chấm dứt hoặc bị phát hiện. Trường hợp người vi phạm cố tình trốn tránh xử lý, thời hiệu được tính lại kể từ lúc hành vi này kết thúc.
Quy định mới siết chặt trách nhiệm của cha mẹ sau ly hôn, nhấn mạnh nghĩa vụ cấp dưỡng không phải sự tự nguyện mà là trách nhiệm bắt buộc. Việc tăng mức xử phạt và quy định rõ ràng hơn về nghĩa vụ giúp giảm tình trạng bỏ mặc con cái sau ly hôn, đồng thời bảo vệ tốt hơn quyền lợi của trẻ em.
