Nhìn lại cuộc đời nghệ thuật đáng ngưỡng mộ của NSND Thanh Hải 

VOH - Cả đời tận tụy cống hiến cho âm nhạc dân tộc, NSND Thanh Hải vừa qua đời vì ung thư phổi, để lại tiếc thương cho nhiều đồng nghiệp và học trò.

NSND Thanh Hải trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng vào lúc 15 giờ 45 ngày 26/5, hưởng thọ 68 tuổi. Trước đó một tháng, ông nhập viện điều trị tại Bệnh viện Nguyễn Trãi (Quận 5, TPHCM) do ho nhiều và sức khỏe suy yếu. 

500148369_122217053474178816_1588687611755780480_n
Lễ tang của ông được tổ chức tại Chùa Nghệ sĩ (Gò Vấp, TPHCM) - - Ảnh: Học viện Cải lương.

Các bác sĩ chẩn đoán ông mắc ung thư phổi giai đoạn cuối, đã di căn toàn thân. Vì phải đặt ống thông dạ dày, NSND Thanh Hải không thể nói và không để lại lời trăng trối.

Cuộc đời nghệ thuật đáng ngưỡng mộ 

NSND Thanh Hải tên thật là Nguyễn Thanh Hải, sinh năm 1957 tại Hải Phòng, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, cha là nhạc công, mẹ là nghệ sĩ cải lương. Từ nhỏ, ông đã bộc lộ năng khiếu âm nhạc và sớm gắn bó với âm nhạc truyền thống. Sáu tuổi, ông bắt đầu học đàn.

Năm 1976, ông vào miền Nam và có cơ hội học hỏi từ nhiều danh cầm nổi tiếng như Văn Vĩ, Văn Giỏi, Năm Cơ, Hai Thơm, NSND Viễn Châu. Với khả năng điêu luyện trong sử dụng nhiều nhạc cụ như: guitar phím lõm, đàn tranh, đàn bầu, kèn lá, violon…, NSND Thanh Hải được tôn vinh là "bậc thầy" của làng cổ nhạc. 

meitu-20250526-170648386-56440
Năm 1978, ông chính thức hoạt động chuyên nghiệp trong lĩnh vực sân khấu cải lương, tạo dấu ấn đặc biệt với khả năng chơi cùng lúc 8 loại nhạc cụ - Ảnh: Học viện Cải lương.

NSND Thanh Hải từng đảm nhận vai trò phụ trách âm nhạc tại nhiều đoàn cải lương lớn như Đoàn Văn công Thành phố, Đoàn Cải lương 2-84, Nhà hát Trần Hữu Trang. Trong giai đoạn 1980–1989, ông cùng với NSND Văn Giỏi phụ trách mảng cải lương của Đài Tiếng nói Nhân dân TPHCM, tạo ra nhiều bản hòa tấu đặc sắc như Vọng Kim Lang, Phi Vân điệp khúc, Đoản khúc Lam Giang.

Không chỉ là một danh cầm đứng sau cánh gà, NSND Thanh Hải còn tham gia hòa âm, phối khí và sáng tác cho nhiều vở cải lương kinh điển như Tô Ánh Nguyệt, Đời cô Lựu, Hàn Mặc Tử, Lan và Điệp, Trắng hoa mai. Ông cũng góp phần quảng bá âm nhạc truyền thống Việt Nam ra quốc tế thông qua chương trình À Ố Show.

Dấu ấn ‘Vọng Kim lang’ gây sốt khắp miền Nam

Vào khoảng 1976-1977, nghệ sĩ Thanh Hải tình cờ nghe bài Vọng Kim lang và rất thích. Khi NSND Văn Giỏi hỏi về các làn điệu ca Huế và bài chòi hay, ông đã đàn bài này. Cả hai cùng nhau soạn phần tiền tấu và hòa tấu, tạo ra một bản nhạc dài gần gấp đôi bản gốc.

Bản Vọng Kim lang gốc của nhạc sĩ Hoàng Lê, vốn là dân ca duyên hải Nam Trung Bộ, ít được biết đến rộng rãi do giai điệu trúc trắc và khuôn khổ.

500169825_122217055082178816_6620847763591041628_n
Qua sự tài hoa của Thanh Hải và Văn Giỏi, bản phái sinh trở nên mượt mà, sống động và thu hút - Ảnh: Học viện Cải lương.

Khi phát trên đài, hòa tấu Vọng Kim lang gây tiếng vang lớn ở miền Nam và được các soạn giả cải lương ưa chuộng, đặc biệt là cải lương Hồ quảng, xuất hiện trong nhiều tác phẩm nổi tiếng.

Các tác phẩm có sử dụng điệu này như: Thất thủ Cô Tô thành, Tam đả Châu Ngọc Long, Trắng hoa mai, Sắc tứ Tam Bảo tự, Chiêu Quân cống Hồ, Tiếng trúc thần, Dương gia tướng...

NSND Thanh Hải khẳng định họ không sáng tác mà chỉ hòa tấu khác biệt bài gốc. Đến nay, giai điệu Vọng Kim lang biến tấu vẫn giữ nguyên giá trị và tạo xu hướng trên mạng xã hội.

Ngoài ra, hai điệu Phi Vân điệp khúc và Đoản khúc Tam Giang của Thanh Hải và Văn Giỏi cũng rất phổ biến trong cải lương. Thời đỉnh cao, Thanh Hải và NSND Bạch Tuyết tạo dựng mô hình độc diễn - độc tấu mới lạ, gây ấn tượng với khán giả cả nước qua các tác phẩm như Hoàng hậu của hai vua, Độc thoại đêm.

500269784_122217162242178816_8699561591949853907_n
NSND Thanh Hải những năm cuối đời tận tâm truyền dạy cải lương cho thế hệ trẻ cùng NSND Bạch Tuyết, mang ngón đàn điêu luyện đến nhiều trường học - Ảnh: Học viện cải lương.

Sự ra đi của ông để lại tiếc thương lớn cho học trò và khán giả, dù giấc mơ đào tạo nghệ sĩ cải lương còn dang dở nhưng di sản nghệ thuật và cống hiến của ông sẽ sống mãi.

Theo dõi voh.com.vn để không bỏ lỡ những thông tin mới nhất về showbiz, phim ảnh, âm nhạc, TV Show... tại chuyên mục Giải trí.

Bình luận