Theo dự thảo đến 2030, cảng biển khu vực sẽ có 9 bến cảng với ít nhất 27 cầu cảng gồm các khu bến Nam Cửa Lò, Bắc Cửa Lò, Đông Hồi, Bến Thủy, Cửa Hội, các bến phao, khu neo đậu chuyển tải, chờ đợi cầu và tránh trú bão.

Mục tiêu đến năm 2030, cảng biển khu vực đáp ứng cho lượng hàng hóa thông qua từ 22,25 - 26,75 triệu tấn (trong đó hàng container từ 0,18 - 0,24 triệu Teu); hành khách từ 17,6 - 21,7 nghìn lượt khách.
Khu vực sẽ có tổng số 9 bến cảng, gồm từ 27 - 29 cầu cảng với tổng chiều dài từ 5.151 - 5.676m (chưa bao gồm các bến cảng, cầu cảng khác).
Tầm nhìn đến năm 2050, cảng biển Nghệ An tiếp tục phát triển các bến cảng mới đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân từ 3,6 - 4,5%/năm.
Nhu cầu vốn đầu tư hệ thống cảng biển Nghệ An đến năm 2030 khoảng 15.993 tỷ đồng, gồm nhu cầu vốn đầu tư cho hạ tầng hảng hải công cộng khoảng 1.943 tỷ đồng và nhu cầu vốn đầu tư cho bến cảng khoảng 14.050 tỷ đồng.
Theo thống kê của Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, năm 2024, khối lượng hàng hóa thông qua cảng biển Nghệ An đạt 14,31 triệu tấn, chiếm 12,3% tổng lượng hàng của nhóm cảng biển số 2.
Hiện, cảng biển Nghệ An có 25 cầu cảng cứng (tổng chiều dài khoảng 3.649m) và 1 bến phao. Khu vực đã tiếp nhận tàu hàng rời đến 70.000 tấn tại cảng chuyên dùng Vissai (Bắc Cửa Lò) và tàu tổng hợp, container đến 30.000 tấn tại Nam Cửa Lò.
Tuy nhiên, mặc dù lượng hàng hóa tăng dần qua các năm (từ 11,6 triệu tấn năm 2020 lên 14,31 triệu tấn năm 2024), nhưng mức này mới chỉ đạt 71,55% so với dự báo tại Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển Bắc Trung Bộ đến năm 2020, tầm nhìn 2030.
Dù có những bước phát triển, cảng biển Nghệ An vẫn đối mặt nhiều hạn chế. Đáng chú ý là tình trạng thiếu đồng bộ giữa tiến trình quy hoạch và thời gian triển khai thực tế các dự án đầu tư xây dựng cảng. Nhiều bến cảng được quy hoạch nhưng chưa được triển khai đúng tiến độ do vướng mắc về thủ tục, vốn và sự phối hợp giữa các cấp, ngành.
Bên cạnh đó, việc thỏa thuận vị trí đổ đất nạo vét còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ nạo vét các bến và duy tu tuyến luồng hàng hải.