Bởi không chỉ quyết định việc chọn được môi trường học thích hợp mà còn là giai đoạn quan trọng, định hướng phân luồng xu hướng nghề nghiệp. Vì vậy, để giúp học sinh chuẩn bị tốt cho kỳ thi quan trọng này, các trường trung học cơ sở đang khẩn trương thực hiện công tác dạy và học theo định hướng đổi mới.
Đề thi theo hướng vận dụng thực tiễn
Chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh lớp 10, ngay từ sớm Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM, đã khẳng định sẽ không có thay đổi nhiều về phương thức thi. Kỳ thi vẫn giữ ổn định với 3 môn thi độc lập gồm Toán, Văn và Ngoại ngữ. Tuy nhiên, nội dung đề thi sẽ tiếp tục đổi mới theo hướng phát triển năng lực học sinh, tăng cường khả năng vận dụng thực tiễn. Vì vậy, ngay từ đầu năm học, thậm chí là những cấp lớp học trước, các trường đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm làm giàu thêm vốn sống, kiến thức xã hội cũng như định hướng ngành nghề cho học sinh.
Đây cũng là những hoạt động được Trường trung học sơ sở Lạc Hồng, Quận 10 triển khai ngay từ đầu năm học. Ông Nguyễn Thành Phát, Hiệu trưởng Trường trung học sơ sở Lạc Hồng cho biết học kỳ vừa qua cũng như sắp tới, nhà trường một mặt tăng cường công tác hướng nghiệp qua các hoạt động "một ngày làm sinh viên", tổ chức giao lưu với các gương thành đạt từ trường nghề; mặt khác, nhà trường tổ chức các buổi từ thiện, các câu lạc bộ Toán học, câu lạc bộ Tiếng Anh để học sinh có thêm điều kiện cọ sát với thực tế.
"Cho học sinh có được tư liệu để làm bài, nhất là môn Văn học, nhà trường tổ chức các hoạt động công tác xã hội, ví dụ đi phát cơm ở bệnh viện, tham gia các hoạt động của Quận Đoàn. Chính từ đó, các em có vốn sống, kiến thức để có thể làm bài. Về 3 môn Văn-Toán-Anh để chuẩn bị cho học sinh thi tuyển lớp 10 những em nào dưới 5 điểm sẽ có một nhóm để phụ đạo", thầy Phát cho biết thêm.
Ảnh minh họa
Tương tự, tại trường Trung học cơ sở Huỳnh Khương Ninh, Quận 1, ngay từ đầu năm học, việc giảng dạy và học tập của trường được định hướng theo cách thức liên môn, tích hợp nhiều nội dung vào các môn Toán, Văn, Ngoại Ngữ. Nội dung này được thực hiện trong buổi học thứ hai, dưới dạng các bài tập thực tế cho học sinh làm quen. Ông Cao Đức Khoa, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Huỳnh Khương Ninh, thông tin: "Nhà trường đã xác định ngay từ đầu năm giáo viên khi dạy thì phải tích hợp liên môn và áp dụng các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống vào các bài tập. Ở đây, nhà trường không tổ chức riêng cho học sinh ôn tập. Việc này được làm xuyên suốt từ đầu năm đến giờ và tiếp tục từ nay đến thi học kỳ 2. Tức là, giáo viên vừa dạy vừa tiến hành ôn những nội dung mà các em có thể thi tuyển sinh 10".
Cách ra đề thi sẽ tác động rất nhiều đến cách dạy và học. Những năm gần đây, số câu hỏi thực tiễn trong bài thi tuyển sinh lớp 10 không ngừng gia tăng. Năm 2018, cấu trúc đề thi môn Toán gồm 8 câu đã có 5 câu là dạng bài toán thực tiễn, với những vấn đề gắn bó gần gũi với cuộc sống của học sinh. Trong đó, khoảng 50% câu hỏi vận dụng thuộc kiến thức lớp 9, 50% còn lại thuộc kiến thức các lớp dưới.
Những lưu ý khi làm bài để đạt điểm cao
Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết, năm nay cấu trúc đề thi môn Toán không đổi, số câu hình học vẫn là câu dùng để phân loại thí sinh. Vì vậy, giáo viên Nguyễn Thanh Tùng, Tổ trưởng Tổ bộ môn Toán, Trường Trung học cơ sở Lạc Hồng, Quận 10, lưu ý các bài tập thầy cô cho thì chú ý, làm lại. Điều gì không hiểu thì cố gắng hỏi ngay để thầy cô giảng lại. Đối với bài vận dụng, lượng kiến thức không sâu không khó nhưng rất đa dạng nên yêu cầu các em phải cố gắng đọc kỹ đề bài, phân tích những giả thuyết để chọn lựa cách giải quyết cho thích hợp. Đa số các em bị vướng do không đọc kỹ cho nên bị rối. Cần đọc kỹ, giải quyết từng ý nhỏ, rồi đến giải quyết cả bài.
Ngoài ra, theo cô Nguyễn Ái Minh Uyên, Tổ trưởng Tổ Ngoại ngữ, Trường trung học Thực hành Sài Gòn, Quận 5, để làm tốt bài thi, thí sinh cần lưu ý những lỗi nhỏ nhặt nhưng lại ảnh hưởng nhiều đến kết quả sau cùng. Những điểm ngữ pháp tưởng chừng ai cũng biết đôi khi lại là câu phân hoá học sinh giữa các mức độ nhận biết hay am hiểu.
Giáo viên Nguyễn Ái Minh Uyên lưu ý học bài nào phải chắc bài đó, tất cả các điểm ngữ pháp. Khi làm bài phải hết sức cẩn thận, không chủ quan. Các em bây giờ rất chủ quan. Mặc dù điểm ngữ pháp các em biết nhưng làm vẫn không được trọn điểm, vì các em không chú ý các chi tiết nhỏ. Ví dụ, chỉ cần số ít số nhiều là đủ để chọn lọc học sinh giỏi rồi.
Mặc dù đề thi vào lớp 10 năm nay không thay đổi nhưng nội dung vẫn tiếp tục thực hiện theo hướng đổi mới với những câu hỏi nhằm kiểm tra năng lực, khả năng vận dụng kiến thức đã học của thí sinh. Theo nhận định của các giáo viên đề thi sẽ không có những câu hỏi đánh đố, cũng như không đòi hỏi việc học thuộc lòng gây áp lực tâm lý cho các em. Tuy nhiên, cả giáo viên và học sinh lớp 9 cần phải thay đổi cách dạy và học để có thể đáp ứng tốt yêu cầu đổi mới.
Ông Lê Duy Tân, Trưởng Phòng Giáo dục Trung học, Sở Giáo dục và Đào tạo nhắc nhở: Trong trường, trong lớp học tập tốt, làm đúng hướng dẫn của thầy cô. Về nhà, phải rèn luyện khả năng tự học. Tham gia đầy đủ các hoạt động giáo dục để có thêm nhiều kiến thức để trải nghiệm. Từ đó, có thể giải quyết tốt các bài thi.
Những năm gần đây, điểm chuẩn vào các trường trung học phổ thông có sự thay đổi. Vì vậy, các trường một mặt hướng dẫn học sinh tham khảo điểm chuẩn, một mặt tự đánh giá sức học, cũng như điều kiện học tập đi lại thuận tiện để quyết định chọn nguyện vọng. Trong đó, việc lên kế hoạch học tập ôn luyện hiệu quả, cũng như định hướng phân luồng thích hợp đã và đang được mỗi trường, mỗi giáo viên, học sinh tích cực thực hiện nhằm giúp các em đạt được kết quả tốt nhất cho quá trình học tập của mình.