Tin tứcTại làng Barnham, các nhà khảo cổ tìm thấy lớp trầm tích bị nung nóng có niên đại khoảng 400.000 năm, một chiếc rìu đá lửa nứt vỡ do tác động nhiệt và hai mảnh khoáng vật pyrite. Đây được xem là bằng chứng sớm nhất về việc con người cổ chủ động tạo ra lửa, sớm hơn khoảng 350.000 năm so với nhận định trước đây.
Bằng chứng mới từ lòng đất Anh
Các phát hiện tại Barnham được đánh giá có giá trị lớn vì dấu vết cháy không đến từ tự nhiên mà do tác động có chủ ý. Pyrite, khoáng vật sắt FeS₂ màu vàng kim, thường được người tiền sử dùng kết hợp với đá lửa để tạo tia lửa. Khoáng vật này lại hiếm gặp tại khu vực Barnham, khiến các nhà nghiên cứu tin rằng nó được mang từ nơi khác về, cho thấy con người cổ khi đó đã biết chuẩn bị công cụ tạo lửa để sử dụng trong hành trình di chuyển và săn bắt.
Chiếc rìu đá lửa bị nứt cũng cho thấy nó từng tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ cao, củng cố giả thuyết về sự xuất hiện của lửa do con người tạo ra.
Lật lại lịch sử tạo lửa của loài người
Trước đây, bằng chứng cổ xưa nhất về việc chủ động tạo lửa mới chỉ khoảng 50.000 năm và thuộc về người Neanderthal ở Pháp. Còn các dấu vết lửa lâu đời hơn, có niên đại tới 1 triệu năm, chủ yếu chỉ cho thấy sự tồn tại của lửa ở các điểm cư trú, nhưng không chứng minh được con người đã tạo ra lửa hay chỉ sử dụng lửa từ tự nhiên.
Phát hiện từ Barnham khiến mốc lịch sử này phải viết lại. Khả năng tạo lửa có thể đã xuất hiện từ loài người cổ ở Anh cách đây 400.000 năm, thời điểm Homo sapiens còn chưa xuất hiện. Loài người hiện đại chỉ xuất hiện khoảng hơn 300.000 năm trước, vì vậy phát hiện này chấm dứt hy vọng rằng chính Homo sapiens là loài đầu tiên biết tạo lửa.
Người Neanderthal sơ khai có thể là “tổ sư” tạo lửa
Giáo sư Chris Stringer, nhà cổ nhân học thuộc Bảo tàng Lịch sử tự nhiên London, nhận định những người tạo lửa tại Barnham nhiều khả năng là nhóm Neanderthal sơ khai. Nhận định dựa trên sự tương đồng về niên đại và đặc điểm hình thái của các hóa thạch được tìm thấy tại Swanscombe (Kent, Anh) và Atapuerca (Tây Ban Nha), nơi từng phát hiện DNA Neanderthal cổ.
Theo nhóm nghiên cứu, việc tạo và duy trì ngọn lửa đã mang tính bước ngoặt trong tiến hóa: giúp sưởi ấm, xua thú dữ, cải thiện chất lượng thức ăn và mở rộng phạm vi sinh sống của loài người cổ.
Công bố trên tạp chí Nature
Công trình khai quật được dẫn dắt bởi giáo sư Nick Ashton (Bảo tàng Anh và Viện Khảo cổ học UCL). Nghiên cứu vừa được đăng trên tạp chí khoa học Nature, khẳng định lần đầu tiên có bằng chứng rõ ràng rằng con người cổ biết tạo lửa từ 400.000 năm trước.
Các nhà nghiên cứu cho rằng phát hiện này sẽ còn dẫn đến nhiều cuộc khảo sát sâu hơn tại châu Âu, nhằm làm rõ thời điểm loài người bắt đầu sử dụng kỹ thuật tạo lửa trong sinh hoạt hằng ngày.
