Tin tứcThông qua việc sử dụng máy bay không người lái, các nhà nghiên cứu đã điều khiển thiết bị chuyên dụng bay xuyên qua các giọt nước thở ra, được giải phóng khi cá voi ngoi lên mặt nước để thở qua lỗ thở.
Các nhà nghiên cứu phát hiện một loại virus có khả năng lây nhiễm rất cao, mang tên cetacean morbillivirus, có liên quan đến các hiện tượng cá voi và cá heo mắc cạn hàng loạt trên toàn cầu. Loại virus này có thể lây truyền giữa các loài và gây mối đe dọa nghiêm trọng đối với các loài động vật có vú biển.
Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí BMC Veterinary Research.
Các nhà khoa học đã phát hiện sự hiện diện của virus morbillivirus ở nhiều loài cá voi. - Ảnh: Getty Images.
Giáo sư Terry Dawson, đồng tác giả nghiên cứu tại Đại học King’s College London (Anh), cho biết, phương pháp này cho phép nhóm nghiên cứu theo dõi mầm bệnh ở cá voi sống mà không gây căng thẳng hay tổn thương chúng, đồng thời cung cấp những hiểu biết quan trọng về các bệnh trong hệ sinh thái Bắc Cực đang biến đổi nhanh chóng.
Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã sử dụng máy bay không người lái gắn đĩa Petri vô trùng bay lơ lửng phía trên lỗ thở của cá voi để thu thập các giọt nước khi chúng thở ra.
Các mẫu được thu thập trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2025, từ cá voi lưng gù, cá voi nhà tang và cá voi vây ở khu vực Bắc Đại Tây Dương. Các mẫu giọt nước, cùng với mẫu sinh thiết da và một trường hợp mẫu nội tạng, đã được thu thập và sàng lọc tác nhân gây bệnh bằng các xét nghiệm phân tử trong phòng thí nghiệm.
Virus cetacean morbillivirus, lần đầu tiên được phát hiện ở cá heo, đã được tìm thấy trong một nhóm cá voi lưng gù ở miền bắc Na Uy, một cá voi nhà táng có dấu hiệu sức khỏe kém và một cá voi hoa tiêu bị mắc cạn.
Loại virus này gây tổn thương nghiêm trọng đến hệ hô hấp, thần kinh và hệ miễn dịch, đồng thời đã gây ra cái chết hàng loạt ở các loài động vật có vú biển kể từ khi được phát hiện vào năm 1987.
Theo các nhà nghiên cứu, phát hiện này cũng làm dấy lên lo ngại về nguy cơ bùng phát dịch tiềm tàng trong các khu vực tập trung kiếm ăn đông đúc vào mùa đông, nơi cá voi, chim biển và con người có sự tiếp xúc gần.
Ngoài ra, virus Herpes cũng được phát hiện ở cá voi lưng gù tại các vùng biển quanh Na Uy, Iceland và Cape Verde. Tuy nhiên, nghiên cứu không phát hiện virus cúm gia cầm hay vi khuẩn Brucella, những tác nhân từng được liên hệ với hiện tượng cá voi mắc cạn.
Bà Helena Costa, tác giả chính của nghiên cứu tại Đại học Nord (Na Uy), cho biết, trong thời gian tới, ưu tiên hàng đầu của nhóm nghiên cứu là tiếp tục áp dụng phương pháp này cho hoạt động giám sát dài hạn, qua đó giúp họ hiểu rõ hơn cách các yếu tố này sẽ tác động đến sức khỏe cá voi trong những năm tới.
Các nhà khoa học kỳ vọng những phát hiện này sẽ giúp phát hiện sớm các mối đe dọa đối với các sinh vật đại dương trước khi chúng lan rộng.
