Tin tức
Khó khăn trong kiểm kê khí nhà kính
Theo cam kết của Chính phủ, Việt Nam đặt mục tiêu đưa phát thải ròng về “0” vào năm 2050. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành danh mục các cơ sở phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính, bao gồm các ngành công thương, giao thông vận tải, xây dựng, và nhiều ngành khác có mức phát thải từ 3.000 tấn CO2 tương đương trở lên. Khoảng 3.000 doanh nghiệp phải thực hiện kiểm kê định kỳ và báo cáo kết quả giảm phát thải hàng năm.
Kiểm kê khí nhà kính gặp nhiều khó khăn do chi phí cao và yêu cầu kỹ thuật phức tạp. Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam, cho biết riêng kinh phí kiểm kê hàng năm cho mỗi cơ sở chăn nuôi đã tốn từ 100-150 triệu đồng. Nhiều doanh nghiệp phải thuê đơn vị ngoài thực hiện kiểm kê, dẫn đến tốn kém thêm.
Việc tính toán lượng carbon vẫn đặt ra một loạt thách thức liên quan đến chi phí thực hiện và áp dụng. Trên thực tế, chỉ 10% tổ chức đo lường chính xác tổng lượng phát thải khí nhà kính (GHG), theo một thống kê của BCG công bố tháng 10-2021.
Vấn đề kỹ thuật
Các phương pháp báo cáo và tính toán lượng carbon vẫn có những khập khiễng nhất định, do sự phân loại không nhất quán từ các phương pháp thu thập dữ liệu thủ công mâu thuẫn nhau, đặc biệt là đối với lượng phát thải dọc theo chuỗi giá trị. Chất lượng dữ liệu đối với việc kiểm kê phát thải trong quá trình sử dụng sản phẩm ở phía hạ nguồn bị chỉ trích bởi các nhà nghiên cứu. Nhiều hoạt động gây phát thải bị bỏ sót khi kiểm kê, ranh giới báo cáo không đầy đủ hoặc áp dụng các giả định không nhất quán là những vấn đề hứng chịu chỉ trích lớn. Đảm bảo dữ liệu chính xác khi kiểm kê bằng phương pháp thủ công là vô cùng khó khăn khi dữ liệu phải được tổng hợp từ nhiều doanh nghiệp khác nhau.
Thiếu hụt chuyên gia
Sự thiếu hụt các chuyên gia kiểm kê có trình độ tạo ra nút thắt cổ chai, dẫn đến các phương pháp đôi khi không nhất quán và chi phí cao hơn. Dịch vụ tính toán lượng carbon của các tổ chức quốc tế có thể dễ dàng tiêu tốn hơn hàng chục ngàn đô la Mỹ đối với một công ty cỡ trung bình mà những báo cáo này vẫn không cung cấp những hiểu biết đủ sâu để doanh nghiệp có thể tiến hành các bước khử carbon tiếp theo. Ngoài ra, các dịch vụ này không được xây dựng linh hoạt: nếu cần sửa lại kết quả tính toán lượng carbon cho mục đích khác, ví dụ để xuất khẩu sang một quốc gia khác, doanh nghiệp có thể cần phải mua thêm gói dịch vụ mới chỉ vì các tiêu chuẩn khác nhau hoặc hệ số phát thải khác nhau được chấp nhận.
Lợi ích của việc kiểm kê khí nhà kính
Tiết kiệm chi phí
Dù gặp nhiều khó khăn, việc tính toán lượng carbon mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Nó giúp tiết kiệm chi phí, gia nhập thị trường mới, nâng cao giá trị sản phẩm và thu hút đầu tư. Việc kiểm kê lượng carbon giúp doanh nghiệp nhận biết và áp dụng các biện pháp tiết kiệm năng lượng, từ đó giảm chi phí sản xuất và có lợi cho môi trường.
Gia nhập thị trường mới và nâng cao giá trị sản phẩm
Thực hiện kiểm toán lượng carbon và tiến hành giảm phát thải trong chuỗi cung ứng của mình giúp các doanh nghiệp tạo sự khác biệt, chiếm lĩnh vị trí dẫn đầu thị trường và tiếp cận các thị trường có giá trị cao do nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng có ý thức về môi trường. Trong ngành thời trang, khoảng 30% khách hàng Gen Z ở Mỹ sẵn sàng trả giá cao hơn cho những sản phẩm thân thiện với môi trường. Các nghiên cứu ở châu Âu cho thấy giá của các sản phẩm phát thải thấp có thể cao hơn tới 15% so với các sản phẩm thông thường mà sức mua không hề giảm.
Thu hút đầu tư và giảm chi phí vốn
Bằng cách chủ động giải quyết các vấn đề môi trường, các công ty có thể giảm chi phí vốn và được định giá doanh nghiệp cao hơn thông qua việc thu hút các nhóm nhà đầu tư quan tâm đến đầu tư có trách nhiệm với xã hội.
Trên thị trường nợ quốc tế, khối lượng trái phiếu xanh đã tăng vọt lên mức kỷ lục 600 tỉ đô la Mỹ vào năm 2023. Trên thị trường chứng khoán, nhiều nhà đầu tư đang ngày càng khó tính hơn trong việc hỗ trợ các công ty có thành tích kém về ứng phó biến đổi khí hậu và yêu cầu các CEO phải chịu trách nhiệm. “Tính bền vững của môi trường” đã tăng vọt hơn 300% trong cuộc khảo sát năm 2022 của Gartner về “Các ưu tiên của CEO” trên toàn thế giới và hiện nằm trong tốp 10 các ưu tiên lớn nhất của các CEO toàn cầu.
Những dòng vốn hướng tới tăng trưởng xanh và giảm thiểu tác động khí hậu sẽ mang lại lợi ích cho các công ty có thành tích giảm phát thải rõ ràng với chi phí vốn thấp hơn.
Ở chiều ngược lại, những doanh nghiệp không có tác động tốt sẽ phải chịu chi phí vốn cao hơn.
Số hóa quy trình kiểm kê khí nhà kính
Ông Vũ Minh Quang, Giám đốc tư vấn chuyển đổi số Doanh nghiệp FPT IS, cho biết số hóa quy trình kiểm kê khí nhà kính giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian thực hiện. FPT đã xây dựng nền tảng số hóa VertZéro, giúp tự động hóa quá trình thu thập, tính toán và báo cáo khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế. Giải pháp này giúp số hóa toàn diện quy trình thu thập dữ liệu môi trường, tính toán và quản lý, từ đó đáp ứng các khung tiêu chuẩn toàn cầu về báo cáo phát thải.
Theo ông Quang, việc số hóa có thể giảm chi phí kiểm kê xuống còn khoảng 10% so với cách làm thủ công, giúp tiết kiệm hàng trăm triệu đồng cho doanh nghiệp mỗi năm.
Chuyển đổi số là một yếu tố tiên quyết để có thể vượt qua những trở ngại đó. Phần mềm quản lý phát thải carbon giúp giảm tải công việc thu thập, tính toán, báo cáo và phân tích dữ liệu, cho phép các tổ chức quản lý lượng khí thải carbon một cách hiệu quả, đảm bảo về mặt kỹ thuật, xác định cơ sở giảm thiểu và giảm chi phí tối đa.
Giống như AI tạo sinh đã loại bỏ nút thắt cổ chai tại các chuyên gia photoshop trong công việc tạo ra hình ảnh, các phần mềm quản lý carbon như Nuoa.io loại bỏ nút thắt cổ chai về sự thiếu hụt của các chuyên gia kiểm kê carbon.
Một công cụ quản lý carbon tốt cần kết hợp kiến thức chuyên môn sâu về công nghệ thông tin và kiến thức chuyên môn về kinh tế môi trường và khoa học môi trường. Ngoài ra, do các tiêu chuẩn và khung lý thuyết toàn cầu vẫn đang nâng cấp, phát triển, các công ty nên tìm kiếm các nhà cung cấp có đủ nguồn lực và năng lực nghiên cứu để liên tục cập nhật những phát triển mới nhất.
Các công cụ này sẽ hỗ trợ tích cực cho các nhân viên phụ trách phát triển bền vững trong việc tiến hành giảm thiểu phát thải carbon tại doanh nghiệp. Các công cụ này có thể cung cấp thông tin chi tiết về lập kế hoạch, về các phương pháp giảm thải carbon tiềm năng, một bước bắt buộc phải có sau khi kiểm kê.
Thách thức và đề xuất
Việc số hóa quy trình kiểm kê cũng đối mặt với nhiều thách thức, như chi phí đầu tư ban đầu, sự phức tạp trong việc thu thập và xử lý dữ liệu, và thiếu hụt chuyên gia có trình độ. Để khắc phục, ông Quang kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành sớm ban hành quy định, hướng dẫn về kiểm kê và giảm nhẹ phát thải, đồng thời đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi số.
Số hóa kiểm kê khí nhà kính là giải pháp hiệu quả giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tiết kiệm thời gian và nâng cao lợi thế cạnh tranh. Mặc dù còn nhiều thách thức, việc áp dụng công nghệ và quy trình số hóa là bước đi cần thiết để hướng tới một tương lai bền vững và thân thiện với môi trường.