Tin tứcCuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ 2024 đang tới gần với những đề xuất chính sách đầy tranh cãi từ hai ứng cử viên chính. Theo các chuyên gia từ Ngân hàng UOB, những chính sách này sẽ có tác động không nhỏ đến nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á và Việt Nam.
Ba rủi ro lớn – xung đột ở Trung Đông, sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc và các chính sách đầy rủi ro của ông Donald Trump – sẽ ảnh hưởng đáng kể đến kinh tế khu vực, bao gồm nguy cơ lạm phát gia tăng và sự thắt chặt về mặt chính sách tiền tệ.
Ông Heng Koon How, Trưởng bộ phận Chiến lược - Khối Nghiên cứu thị trường và kinh tế toàn cầu của Ngân hàng UOB (Singapore)
Theo ông Heng Koon How, Trưởng bộ phận Chiến lược thị trường của Ngân hàng UOB (Singapore), các chính sách kinh tế mà ông Trump đề xuất đang mang theo nguy cơ cao về lạm phát và sự bất ổn địa chính trị có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến các thị trường Đông Nam Á và Việt Nam trong thời gian tới.
Chính sách thuế quan leo thang và nguy cơ lạm phát
Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump đã tái khẳng định việc áp đặt các mức thuế trừng phạt cao hơn đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, đặc biệt là từ Trung Quốc và Mexico. Ông Trump đề xuất mức thuế quan 60% với Trung Quốc và lên đến 200% với các xe nhập khẩu từ Mexico, cùng với mức thuế nhập khẩu tổng quát 10% đối với tất cả các hàng hóa. Điều này có thể khiến chi phí hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ gia tăng, đẩy giá thành sản phẩm và gây áp lực lạm phát trong nước.
Bên cạnh đó, ông còn cho rằng thuế thương mại có thể được sử dụng để bù đắp cho việc cắt giảm thuế nội địa, đề xuất mức thuế doanh nghiệp chỉ 15% cho các công ty sản xuất tại Mỹ, thấp hơn so với mức hiện tại là 21%. Tuy nhiên, chính sách này cũng có thể tác động đến thị trường lao động và giá cả, khi việc hồi hương lao động hoặc trục xuất người nhập cư bất hợp pháp sẽ dẫn đến nguồn cung lao động bị thu hẹp và chi phí tiền lương gia tăng – một trong những yếu tố gây lạm phát khác.
Dưới góc nhìn của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, chính sách thuế quan của ông Trump có thể làm cho một gia đình Mỹ điển hình phải chi trả thêm hơn 2.600 USD hàng năm do giá hàng hóa tăng cao. Lạm phát gia tăng như vậy sẽ hạn chế khả năng cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed), dẫn đến những khó khăn trong điều chỉnh chính sách tiền tệ trong năm tới.
Trong khi ứng viên Kamala Harris đã đưa ra các chính sách ít gây tranh cãi và tập trung vào mục tiêu cụ thể hơn so với ông Trump. Về chính sách thương mại, bà Harris dự kiến sẽ giữ nguyên phương châm "sân nhỏ, hàng rào cao" của chính quyền Biden, tức là giữ một mức thuế bảo hộ vừa phải với các ngành công nghiệp trọng điểm mà không leo thang thuế như ông Trump đề xuất. bà Harris cũng ủng hộ sự độc lập của Fed và không có ý định phá giá đồng đô la – điều đã được ông Trump nhiều lần đề cập trong các tuyên bố công khai.
Các chính sách của bà Harris có xu hướng ít tác động đến lạm phát hơn so với ông Trump, tuy nhiên, cả hai ứng cử viên đều chưa đưa ra giải pháp rõ ràng cho vấn đề nợ công của Mỹ – vốn đã chạm mốc khoảng 30 nghìn tỷ USD và có thể tiếp tục tăng lên đến 50 nghìn tỷ USD vào năm 2034.
Ông Heng Koon How chuyên gia Ngân hàng UOB cũng cho rằng khu vực Đông Nam Á và Việt Nam sẽ đối diện với ba rủi ro chính có thể tác động đến nền kinh tế:
Cuộc xung đột kéo dài ở Trung Đông có thể làm gia tăng giá năng lượng, gây áp lực lên chi phí sản xuất và sinh hoạt của các quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu năng lượng, bao gồm nhiều nước trong khu vực Đông Nam Á. Giá năng lượng cao sẽ gây ra lạm phát, làm khó cho các ngân hàng trung ương khi họ phải cân nhắc giữa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và kiểm soát lạm phát.
Trung Quốc – đối tác thương mại lớn nhất của nhiều nước ASEAN, đang triển khai các biện pháp kích thích kinh tế để phục hồi sau đại dịch. Tuy nhiên, vẫn có lo ngại về việc liệu các chính sách này có đủ mạnh để thúc đẩy nền kinh tế nước này. Nếu kinh tế Trung Quốc phục hồi chậm chạp, dòng chảy thương mại vào Đông Nam Á có thể bị ảnh hưởng, khiến các nền kinh tế như Việt Nam khó đạt được tăng trưởng kỳ vọng.
Những chính sách bảo hộ kinh tế của Trump, nếu được thực hiện, sẽ gây khó khăn cho thương mại toàn cầu và có khả năng đẩy cao nguy cơ lạm phát tại các nền kinh tế Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam. Mức độ ảnh hưởng sẽ phụ thuộc vào các biện pháp điều chỉnh của khu vực, nhưng một sự thắt chặt trong chính sách tiền tệ của Mỹ sẽ làm giảm khả năng điều hành chính sách tiền tệ của các quốc gia trong khu vực, tạo ra các áp lực lãi suất và tỷ giá hối đoái không nhỏ.
Việt Nam sẽ tăng trưởng mạnh nhưng đối mặt với nguy cơ từ bên ngoài
Mặc dù đối diện với nhiều khó khăn, kinh tế Việt Nam vẫn đang trên đà tăng trưởng mạnh mẽ. Báo cáo của Ngân hàng UOB cho thấy GDP quý III/2024 của Việt Nam tăng trưởng 7,4%, cao hơn so với các dự báo trước đó, nhờ vào xuất khẩu hàng điện tử và chi tiêu bán lẻ phục hồi nhanh chóng.
Dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam cho cả năm 2024 có thể đạt mức 6,4%, nhờ vào chính sách duy trì lãi suất ổn định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN). Thay vì cắt giảm lãi suất, NHNN đang tập trung vào việc tạo điều kiện tăng trưởng cho vay, giúp doanh nghiệp và người dân có cơ hội tiếp cận vốn dễ dàng hơn.
Đồng Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục tăng giá trong những tháng tới so với đồng đô la Mỹ, khi kinh tế trong nước tiếp tục mở rộng. Tuy nhiên, trong bối cảnh rủi ro từ chính sách tiền tệ Mỹ và cuộc bầu cử Hoa Kỳ, Việt Nam sẽ cần duy trì chính sách thận trọng để tránh bị ảnh hưởng tiêu cực từ các cú sốc bên ngoài.
ASEAN và động lực tăng trưởng dài hạn
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tiếp tục là nền tảng thương mại vững chắc cho các quốc gia trong khu vực với các hiệp định thương mại tự do lâu đời và quan hệ đối tác mạnh mẽ với các cường quốc khu vực như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Trong khi đó, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Đông Nam Á dự kiến sẽ tăng thêm 38% lên mức 312 tỷ USD vào năm 2027 và đạt 373 tỷ USD vào năm 2030.
Nhờ vào các yếu tố như dân số trẻ, tầng lớp trung lưu phát triển, và hội nhập công nghiệp ngày càng sâu rộng, Đông Nam Á vẫn được kỳ vọng sẽ đạt mức tăng trưởng cao, ngay cả trong bối cảnh bất ổn từ cuộc bầu cử Mỹ.
Tương lai kinh tế của Đông Nam Á và Việt Nam phụ thuộc nhiều vào chính sách của các nước lớn và các yếu tố toàn cầu khó lường. Trong khi những đề xuất của ông Trump tiềm ẩn nhiều rủi ro lạm phát và bất ổn địa chính trị, các quốc gia trong khu vực, đặc biệt là Việt Nam, đang chủ động điều chỉnh các chính sách để đảm bảo sự ổn định và tăng trưởng dài hạn. Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ là một bước ngoặt quan trọng, nhưng với sự linh hoạt và tiềm năng tăng trưởng, Đông Nam Á có thể vượt qua những thách thức từ bên ngoài để tiếp tục hành trình phát triển.
