Các dự báo về hiện tượng El Nino khiến lo ngại về thiếu hụt nguồn cung tăng, đặc biệt là khi Ấn Độ vừa ban hành lệnh cấm xuất khẩu gạo, đã đẩy giá gạo lên mức cao nhất trong hơn một thập kỷ qua. Giá gạo xuất khẩu từ Việt Nam và Thái Lan đã tăng lên mức cao nhất trong hơn một thập kỷ qua kể từ năm 2011
Lý do được đưa ra là do hạn chế xuất khẩu gạo của Ấn Độ quốc gia sản xuất gạo hàng đầu và chiếm 40% xuất khẩu gạo thế giới. Theo một doanh nhân Việt Nam cho biết nhu cầu đang dần mạnh hơn do nhiều quốc gia tăng cường dự trữ gạo để đối phó với tác động bất lợi của hiện tượng thời tiết El Nino dự kiến sắp xảy ra.
Ấn Độ đã ra lệnh tạm dừng xuất loại gạo có sản lượng xuất khẩu lớn nhất để bình ổn giá gạo trong nước, vốn đã tăng lên mức cao nhất trong nhiều năm trong những tuần gần đây do thời tiết thất thường đe dọa sản xuất.
Ngày 20/7, Tổng cục Ngoại thương thuộc Bộ Công Thương Ấn Độ đã chính thức ban hành lệnh cấm xuất khẩu tất cả các loại tẻ, sau nhiều đồn đoán trước đó. Động thái này đã đẩy giá gạo tăng cao hơn, vì Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới.
Lệnh cấm xuất khẩu gạo đã đẩy giá gạo của Ấn Độ lên cao nhất trong 5 năm rưỡi, ở mức 445-450 USD/tấn so với 421-428 USD/tấn vào tuần trước, ngay cả khi nhu cầu giảm.
Ấn Độ áp đặt lệnh cấm xuất khẩu sau khi giá gạo bán lẻ tăng 3%/tháng do mưa gió mùa kéo dài gây thiệt hại đáng kể cho thu hoạch.
Theo số liệu của Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam và Thái Lan tăng đột biến.
Ngày 27/7 giá gạo Việt tăng lên 558 USD một tấn, Thái Lan 603 USD, lần lượt tăng 145 USD (35%) và 205 USD (52%) so với cùng kỳ năm ngoái. Dự báo giá gạo 5% tấm Việt Nam có thể tăng lên 600 USD trong tháng tới.
Thậm chí, các doanh nghiệp nên tính đến kịch bản giá gạo có thể tái lập mức 1.000 USD/tấn của năm 2008 trong thời gian tới.
Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng cho thấy, giá gạo xuất khẩu bình quân 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 539 USD/tấn, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm 2022.
Tính chung 5 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang hầu hết thị trường đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong đó, Philippines là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất trong 5 tháng đầu năm với khối lượng đạt 1,53 triệu tấn, trị giá 772,4 triệu USD, tăng 20,7% về lượng và tăng tới 31,1% về giá trị so với cùng kỳ năm trước, thị phần chiếm đến 40,3% tổng khối lượng gạo xuất khẩu.
Trung Quốc là thị trường lớn thứ hai. Indonesia bất ngờ vươn lên vị trí số 3 về thị trường xuất khẩu gạo trong 5 tháng đầu năm 2023.
Ngoài ra, xuất khẩu gạo sang một số thị trường tăng rất mạnh trong 5 tháng đầu năm như Đài Loan (Trung Quốc) tăng 142,3%, Senegal tăng 1,1%, Chilê tăng 4,1%, Thổ Nhĩ Kỳ tăng 15,9%...Xuất khẩu gạo sang một số thị trường tại EU cũng tăng trưởng ở mức ba con số như Ba Lan tăng 117,4%, Bỉ tăng 164,9%, Tây Ban Nha tăng 307,6%...