Trước những căng thẳng ngày một leo thang và không có dấu hiệu hạ nhiệt. Tổng thống Mỹ Donald Trump đột ngột gia tăng chiến tranh thương mại với Trung Quốc sau quyết định áp thuế 10% với 300 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu còn lại của Bắc Kinh.
Sự tăng thuế đột ngột của “ông chủ nhà trắng” nằm ngoài dự đoán của các chuyên gia. Việc dẫn đến động thái căng thẳng leo thang này vì ông Trump cho rằng Trung Quốc không thực hiện lời hứa mà ông Tập Cận Bình đưa ra trong cuộc gặp vào hồi tháng 6 tại Osaka, Nhật Bản trong việc mua nông sản Mỹ.
Nhà máy sản xuất Foxconn, một đối tác sản xuất của hãng Apple ở Trung Quốc - Ảnh: Reuters
Lần tăng thuế mới này đã khiến nhiều doanh nghiệp đa quốc gia “dắt nhau” rời khỏi Trung Quốc. Để tránh bị ảnh hưởng bởi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, nhiều công ty quyết định di dời chuỗi sản xuất đến các nước khác, điển hình là khu vực Đông Nam Á.
Apple
Nguồn tin của Nikkei cho biết, Apple cho rằng việc phụ thuộc quá nhiều vào hoạt động sản xuất ở Trung Quốc sẽ là một rủi ro lớn và rủi ro thậm chí ngày càng tăng. Vì vậy, Apple đã lên kế hoạch yêu cầu các nhà cung cấp chính của họ giải quyết vấn đề chi phí, bằng cách di dời 15%-30% việc sản xuất của mình khỏi Trung Quốc sang các nước Mexico, Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia và Malaysia. Trong đó, Ấn Độ và Việt Nam là hai điểm đến được đánh giá cao cho việc chuyển sản xuất iPhone.
Hãng Data Electronics Inc. chuyên cung cấp linh kiện cho Apple cũng đang lên kế hoạch mở rộng sản xuất tại Thái Lan để giảm chi phí. Foxconn, Pegatron, Wistron và Quanta là các nhà lắp ráp chính của iPhone và Macbook đều đã được Apple đề nghị đánh giá các lựa chọn sản xuất ngoài Trung Quốc.
HP và Dell, những nhà sản xuất PC hàng đầu, cũng nghĩ đến việc chuyển 30% sản lượng máy tính xách tay sang khu vực Đông Nam Á.
Samsung
Samsung là một “gã khổng lồ” khác muốn cắt giảm hoạt động sản xuất ở Trung Quốc sau khi họ đóng cửa dây chuyền sản xuất tại Thâm Quyến vào tháng 5/2018, sau đó là nhà máy ở Thiên Tân vào tháng 12. Samsung cũng đang cân nhắc việc chuyển dây chuyền sản xuất TV từ Trung Quốc sang Việt Nam.
Samsung vẫn là nhà cung ứng vi mạch lớn của các công ty Trung Quốc - Ảnh: Vietnam Insider.
Tuy nhiên, họ đang cực kỳ thận trọng khi thực hiện chiến lược dời đi, theo Jason Wright - nhà sáng lập công ty phân tích Argo Associates, ông đang giám sát số lượng các công ty Hàn Quốc đang có ý định rời khỏi Trung Quốc. Samsung vẫn là nhà cung ứng vi mạch lớn của các công ty Trung Quốc như Huawei và việc di dời có thể sẽ làm gián đoạn hoạt động kinh doanh hiện tại.
Công ty Đường sắt Quốc gia Canada
CEO của Công ty Đường sắt Quốc gia Canada Jean-Jacques Ruest cho biết: "Các nhà máy, đặt biệt là cơ sở sản xuất công nghiệp nhẹ có thể di rời rất nhanh chóng. Và nhiều trong số đó đã rút khỏi Trung Quốc. Họ đang chuyển tới Việt Nam, Bangladesh, Indonesia.
Thương hiệu thời trang
Theo trang Sourci, những thương hiệu lớn như Coach và Deckers đã lên kế hoạch di dời chuỗi sản xuất của họ đến Campuchia, Việt Nam như những điểm đến hấp dẫn. Adidas, Nike và Uniqlo cũng đã đóng cửa các nhà máy sản xuất tại Trung Quốc.
Một nghiên cứu gần đây của ngành thời trang Mỹ cũng dự đoán lượng sản phẩm từ Trung Quốc sẽ sụt giảm trong hai năm tới.
Các doanh nghiệp Nhật Bản
Công ty Nintendo vẫn đang chủ yếu lắp ráp các máy chơi game Switch của họ tại Trung Quốc, nhưng theo báo Financial Times, họ cũng đã bắt đầu dời nhà máy sản xuất sang Việt Nam và có kế hoạch tăng sản lượng hàng hóa thêm tại đây.
Kobe Steel, một công ty thép lớn của Nhật cho biết, họ đã chuyển nhà máy sản xuất linh kiện máy đào đất thuỷ lực sang Thái và Mỹ. Những công ty khác như Mitsubishi Electric, Komatsu và Toshiba cũng đã chuyển một số dây chuyền sản xuất ở Trung Quốc sang các nước khác.
Tập đoàn Sumitomo (Công ty thương mại tổng hợp toàn cầu) đã lên kế hoạch chuyển những dây chuyền sản xuất công nghiệp nặng tại Trung Quốc về Nhật Bản.
Nhiều khả năng thị trường thế giới phân chia thành 2 mảng trong và ngoài Trung Quốc đang tăng cao - Ảnh: Nikkei
Dynabook là đơn vị sản xuất máy tính thuộc tập đoàn Sharp. Công ty này cũng đang xem xét kế hoạch di dời nhà máy đến Việt Nam để đáp ứng những quy tắc thương mại của Mỹ. “Chúng tôi buộc phải chọn biện pháp bền vững để tránh rủi ro thuế quan, đồng thời đáp ứng những điều kiện thương mại của chính phủ Mỹ”, CEO Dynabook Kiyofumi Kakudo cho biết.
Nguyên nhân các công ty Nhật tăng tốc di chuyển dây chuyền sản xuất khỏi Trung Quốc vì từ ngày 1/9 tới, những mặt hàng chủ lực của Nhật từ máy tính xách tay, điện thoại thông minh tới quần áo trẻ em sẽ nằm trong danh sách chịu thuế mới của Mỹ với Trung Quốc.
Sự nỗ lực của Trung Quốc
Theo Nikkei Asian Review, Trung Quốc đang cố gắng nỗ lực giữ chân các doanh nghiệp nước ngoài bằng nhiều hứa hẹn đặc quyền, cùng các mức thuế hấp dẫn. Những động thái áp thuế căng thẳng hiện nay có thể bóp nghẹt nền công nghiệp sản xuất tại Trung Quốc.
Để giảm thiểu thiệt hại, Bắc Kinh đang trải thảm đỏ cho các doanh nghiệp nước ngoài. Điển hình, Tesla công ty sản xuất xe điện được Trung Quốc “ưu ái” nhất, đã nhận được những đề nghị chiết khấu với những khoản vay lãi suất thấp vô cùng hấp dẫn.
Chiến tranh thương mại ngày càng leo tháng dẫn đến những quyết định rời Trung Quốc của các doanh nghiệp. Khi mà thời điểm áp thuế mới sẽ có hiệu lực từ ngày 1/9 và nó có thể "vượt xa" so với mức 25% hiện nay với hơn 200 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.
Đó là lý do phần lớn các công ty lựa chọn di dời về các địa điểm mới ở khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam - nơi đang trở thành nhà của nhiều công ty điện tử. Quốc gia đang sở hữu lợi thế nguồn cung ứng vì có chung biên giới đường bộ với Trung Quốc.
