Tin tức
Xuất khẩu gạo là một điểm sáng với nhiều thành tích đáng ghi nhận
Theo số liệu thống kê của cơ quan Hải quan, năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu 8,13 triệu tấn gạo với trị giá 4,67 tỷ USD, tăng 14,4% về lượng và tăng 35,3% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2022. Giá xuất khẩu bình quân đạt 575 USD/tấn, tăng 18,26% so với mức bình quân năm 2022.
Tính đến hết tháng 1/2024, gạo Việt Nam đã được xuất khẩu sang 27 thị trường với khối lượng trên 512 ngàn tấn, trị giá 362 triệu USD, tăng 42,8% về lượng và tăng 94,5% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.
Trong năm 2023, thị trường châu Á tiếp tục là thị trường khu vực xuất khẩu lớn nhất, đạt hơn 6 triệu tấn, chiếm 75% tổng lượng xuất khẩu; tiếp đến là châu Phi với gần 1,34 triệu tấn, chiếm 16,5% tổng lượng gạo xuất khẩu. Khu vực thị trường châu Âu tuy chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng lượng xuất khẩu của Việt Nam (khoảng 1,6%) nhưng vẫn đạt 132,6 nghìn tấn.
Tại các thị trường truyền thống, Philippines là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam, chiếm 38,7% tổng lượng xuất khẩu, tương đương xuất khẩu đạt 3,14 triệu tấn. Dự báo, tại Philippines, dư địa cũng như cơ hội vẫn còn để doanh nghiệp xuất khẩu gạo nước ta tiếp tục khai thác mở rộng thị trường, gia tăng kim ngạch xuất khẩu
Indonesia là thị trường xuất khẩu gạo lớn thứ hai của Việt Nam, chiếm 14,5% trong tổng lượng xuất khẩu gạo của cả nước, tương đương 1,18 triệu tấn, tăng gần 10 lần về lượng so với cùng kỳ năm 2022.
Trung Quốc đứng thứ ba, chiếm trên 11,3% trong tổng lượng xuất khẩu, tương đương 918,3 nghìn tấn, tăng 10,1% so với cùng kỳ năm 2022.
Những thách thức lớn cần vượt qua
Thị trường nhập khẩu lúa gạo của Việt Nam vẫn chưa đa dạng, vẫn phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống trọng điểm như Philippines, Trung Quốc và Indonesia…
Ông Phùng Văn Thành, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Philippines, cho biết Việt Nam là nhà cung ứng gạo quan trọng của thị trường này. Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong nước phải luôn duy trì vị thế số 1 tại đây. Vì hiện nay, Thái Lan cũng đang tìm cách gia tăng sản lượng, thị phần xuất khẩu gạo vào Philippines và cạnh tranh với gạo Việt Nam. Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành triển khai các chương trình xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá các sản phẩm gạo của Việt Nam.
Ông Phạm Thế Cường, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Indonesia nhận định, giá gạo tại Indonesia đang tăng mạnh do nguồn cung thiếu hụt nghiêm trọng. Tới tháng 2/2024, Indonesia đã trải qua 8 tháng thâm hụt gạo liên tiếp do sản xuất trong nước thiếu hụt. Hiện tượng gạo khan hiếm tại các siêu thị đã xuất hiện. Giá bán lẻ đối với gạo phẩm cấp cao lên tới 1,16 USD/kg, vượt giá trần Chính phủ nước này ấn định.
Chính phủ Indonesia sẽ sớm mở thầu mua thêm gạo. Do vậy, các doanh nghiệp Việt Nam cần theo dõi sát thị trường, tranh thủ cơ hội xuất khẩu gạo trong những tháng đầu năm.
Cơ hội và khả năng xuất khẩu gạo Việt Nam năm 2024
Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), nguồn cung gạo trên thị trường thương mại toàn cầu năm 2024 được dự báo giảm, trong khi đó, nhu cầu nhập khẩu của nhiều quốc gia có xu hướng gia tăng. Điển hình, thương mại gạo toàn cầu tiếp tục chịu tác động từ việc Ấn Độ thực hiện chính sách tạm ngừng xuất khẩu gạo.
Ông Nguyễn Như Cường, cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết, năm 2024 lượng gạo thương mại toàn cầu khoảng 55 triệu tấn, trong đó Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo lớn nhất - chiếm 40% thị trường toàn cầu. Do đó, giá gạo thế giới năm nay tăng hay giảm vẫn phụ thuộc vào các chính sách xuất khẩu gạo của Ấn Độ.
Tác động El Nino tới các nước trồng lúa, Việt Nam dự báo chịu tác động nhưng nhẹ hơn 2015 - 2016. Do đó, một số tổ chức tài chính thế giới dự báo giá lúa gạo vẫn ở mức độ cao trong 2024 - 2025 nhưng sẽ khó có thể bằng năm trước. Các thị trường khác như Philippines, Indonesia, Thái Lan, Campuchia,… cũng được dự báo giảm sản lượng do tác động của hiện tượng El Nino và biến đổi khí hậu.
Lượng tồn kho cuối kỳ toàn cầu niên vụ 2023-2024 được dự báo ở mức 167,2 triệu tấn, giảm 8,6 triệu tấn so với niên vụ trước và là lượng tồn kho thấp nhất trong 6 niên vụ trở lại đây.
Thế nhưng tín hiệu khả quan trong dự báo nhập khẩu vẫn xuất hiện tại các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Indonesia, Philippines. Các thị trường Việt Nam có lợi thế với các Hiệp định thương mại tự do đã ký kết như khối EU, Hàn Quốc, Nhật Bản; các thị trường phát triển có nhiều tiềm năng như Hoa Kỳ, các quốc gia Trung Đông.
Tăng cường khai thác thị trường ngách
Năm 2024, Bộ Công Thương sẽ khẩn trương rà soát, hoàn thiện Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 107/2018/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý cho cơ chế xuất khẩu gạo, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và thuận lợi cho các thương nhân xuất khẩu gạo.
Đồng thời phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn chủ động đàm phán để đa dạng hóa các thị trường xuất khẩu, tận dụng cơ hội chiếm lĩnh các thị trường mới, tiềm năng để tăng cường tính cạnh tranh cho ngành hàng gạo Việt Nam.
Năm 2024 Hiệp hội lương thực Việt Nam tiếp tục nỗ lực thực hiện tốt cả hai nhiệm vụ là đảm bảo nhu cầu tiêu thụ trong nước, giữ vững an ninh lương thực và thực hiện các cam kết quốc tế.
