Cơ quan soạn thảo cho biết Việt Nam đã ban hành nhiều quy định về xuất xứ hàng hóa, trong đó có việc như thế nào thì một sản phẩm được coi là có xuất xứ Việt Nam. Tuy nhiên, các quy định này mới chỉ áp dụng cho hàng xuất khẩu và hàng nhập khẩu, giúp hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu theo cam kết tại các hiệp định thương mại tự do hoặc phục vụ các mục tiêu khác của quản lý ngoại thương.
Với hàng hóa sản xuất, bao gồm cả sản xuất từ đầu vào nhập khẩu, và sau đó lưu thông trong nước, hiện chưa có quy định như thế nào thì được gắn nhãn "sản phẩm của Việt Nam" hay "sản xuất tại Việt Nam".
Theo dự thảo, các trường hợp được coi là hàng hóa của Việt Nam bao gồm: Hàng hóa có xuất xứ thuần túy hoặc được sản xuất toàn bộ tại Việt Nam; hoặc hàng hóa có xuất xứ không thuần túy hoặc không được sản xuất toàn bộ tại Việt Nam nhưng trải qua công đoạn gia công, chế biến cuối cùng tại Việt Nam làm thay đổi cơ bản tính chất của hàng hóa.
Hình minh họa: NK
Với hàng hóa có xuất xứ không thuần túy thì căn cứ để xác định là hàng Việt Nam bao gồm: tiêu chí chuyển đổi mã số hàng hóa (dựa trên mã HS); tiêu chí hàm lượng giá trị gia tăng dựa trên các yếu tố như nguyên liệu đầu vào, chi phí sản xuất, chi phí nhân công, chi phí nhà xưởng…
Với công thức tính được Bộ Công thương đưa ra, hàng hóa được xác định là có xuất xứ Việt Nam khi có trị giá nguyên liệu đầu vào xuất xứ tại Việt Nam chiếm 30% giá trị xuất xưởng của hàng hóa đó.
Tuy nhiên không phải cứ đạt trị giá nguyên liệu đầu vào xuất xứ tại Việt Nam đạt 30% là hàng hóa đó được xác nhận hàng Việt.
Đặc biệt, với hàng hóa có công đoạn gia công, chế biến đơn giản thì không được coi là hàng hóa có xuất xứ Việt Nam.
Cụ thể, nếu hàng hóa chỉ trải qua một hoặc kết hợp nhiều công đoạn như bảo quản hàng hóa trong quá trình vận chuyển và lưu kho; lau bụi, sàng lọc, chọn lựa, phân loại, lau chùi, sơn.
Ngoài ra là các hành vi thay đổi bao bì đóng gói và tháo gỡ, lắp ghép các lô hàng, đóng gói bao bì đơn giản; dán lên sản phẩm hoặc bao gói sản phẩm nhãn hiệu hay các dấu hiệu phân biệt tương tự; trộn đơn giản các sản phẩm; lắp ráp đơn giản các bộ phận để tạo nên sản phẩm hoàn chỉnh…
Điều 6 của dự thảo Thông tư cũng quy định các trường hợp không được phép thể hiện là hàng hóa của Việt Nam. Cụ thể, hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam và hàng hóa lưu thông trên thị trường Việt Nam, nếu không đáp ứng điều kiện nêu trên, không được phép thể hiện là hàng hóa của Việt Nam trên nhãn hàng hóa và/hoặc trên bất kỳ tài liệu, vật phẩm nào chứa đựng thông tin liên quan đến hàng hóa đó.
"Hàng hóa tạm nhập vào Việt Nam để tái xuất, hàng hóa chuyển khẩu, quá cảnh Việt Nam không được phép thể hiện là hàng hóa của Việt Nam trên nhãn hàng hóa và/hoặc trên bất kỳ tài liệu, vật phẩm nào chứa đựng thông tin liên quan đến hàng hóa đó"- dự thảo Thông tư nêu rõ.
Theo Bộ Công thương, thông tư cũng sẽ giúp loại bỏ dần tình trạng hàng nhập khẩu nhập nhèm "đội lốt" hàng Việt Nam như đã rải rác xảy ra trong thời gian qua.
