Ban Chỉ đạo Xây dựng Sàn giao dịch thịt heo TPHCM vừa trình UBND TPHCM báo cáo nghiên cứu cùng đề xuất phương án thí điểm tổ chức giao dịch thịt heo qua sàn. Kết quả nghiên cứu cho thấy thành phố cơ bản đáp ứng đầy đủ các điều kiện để xây dựng mô hình này.
Từ năm 2019 đến nay, quá trình nghiên cứu cho thấy chuỗi cung ứng thịt heo phục vụ thị trường TP.HCM còn nhiều hạn chế. Giao dịch thịt heo hiện nay chủ yếu qua nhiều tầng nấc trung gian, chi phí lưu thông cao. Người chăn nuôi không nắm quyền quyết định giá bán mà phụ thuộc vào thương lái, gây bất lợi cho cả người sản xuất lẫn người tiêu dùng.

Thị trường thịt heo thiếu tính công khai, minh bạch. Một nhóm nhỏ thương nhân lớn có thể chi phối giá cả nhờ lợi thế về thông tin và mạng lưới kinh doanh. Tình trạng nhập lậu heo hơi qua biên giới vẫn còn diễn biến phức tạp, đe dọa an toàn dịch bệnh và làm giảm sức cạnh tranh của ngành chăn nuôi trong nước.
Trong bối cảnh đó, việc xây dựng sàn giao dịch thịt heo được kỳ vọng sẽ chuẩn hóa quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao khả năng xuất khẩu thịt heo Việt Nam.
Thị trường tiêu thụ thịt heo của TPHCM có quy mô rất lớn, với sản lượng khoảng 10.000 con heo mỗi ngày. Thành phố hiện có hai chợ đầu mối Bình Điền và Hóc Môn, chiếm khoảng 70% tổng nguồn cung thị trường, tạo điều kiện thuận lợi để vận động thương nhân tham gia giao dịch qua sàn.
Chương trình Bình ổn thị trường của TPHCM cũng quy tụ nhiều doanh nghiệp lớn như Vissan, Sagri, với quy trình chăn nuôi và giết mổ hiện đại, nguồn cung thịt heo đảm bảo chất lượng cao.
Từ kinh nghiệm của các mô hình sàn giao dịch hàng hóa trước đây, Ban Chỉ đạo đề xuất TP.HCM triển khai thí điểm tổ chức giao dịch thịt heo trong thời gian hai năm, tận dụng hạ tầng công nghệ và cơ sở pháp lý sẵn có của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV).
Sở Công Thương sẽ là cơ quan thường trực, phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện các nhiệm vụ triển khai thí điểm, ký kết Biên bản hợp tác với MXV và tổ chức giao dịch mặt hàng thịt heo. Đồng thời, Sở An toàn thực phẩm sẽ xây dựng tiêu chuẩn kiểm tra chất lượng, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ lựa chọn cơ sở giết mổ đủ điều kiện tham gia.
Hai chợ đầu mối Hóc Môn và Bình Điền sẽ hỗ trợ, khuyến khích thương nhân tham gia giao dịch qua sàn.
Thói quen giao dịch truyền thống của chuỗi cung ứng thịt heo tại TP.HCM đã tồn tại từ lâu, do đó việc thay đổi sang phương thức giao dịch qua sàn đòi hỏi thời gian, công sức và sự đồng thuận của nhiều bên.
Nếu giai đoạn thí điểm tổ chức thành công, sàn giao dịch thịt heo sẽ tạo tiền đề quan trọng để mở rộng giao dịch các mặt hàng khác như thịt gia cầm, thủy sản, gạo, tín chỉ carbon. Đây cũng là bước đi quan trọng hướng tới việc thành lập Sở Giao dịch Hàng hóa TP.HCM, góp phần xây dựng thị trường hàng hóa phái sinh, thúc đẩy mục tiêu phát triển TP.HCM thành Trung tâm Tài chính Quốc tế trong tương lai.