Tin tứcBạn có bao giờ cảm thấy làn da "khó ở" mỗi độ giao mùa, như thể nó đang cố gắng thích nghi với một vị khách khó tính vừa đặt chân đến? Sự chuyển giao từ khô hanh sang mưa ẩm không chỉ mang đến bầu không khí mát mẻ mà còn kéo theo những "vị khách không mời" là các bệnh về da.
Hãy cùng khám phá những bệnh da thường gặp khi chuyển mùa và cách phòng tránh hiệu quả thông qua các nghiên cứu khoa học uy tín.
Viêm da dị ứng: Sự suy yếu hàng rào bảo vệ da và vai trò của các yếu tố môi trường
Viêm da dị ứng (eczema) là một bệnh viêm da mạn tính với cơ chế bệnh sinh phức tạp, liên quan đến sự tương tác giữa yếu tố di truyền và môi trường. Giai đoạn giao mùa ẩm ướt tạo điều kiện thuận lợi cho sự tái phát hoặc làm nặng thêm bệnh do sự suy yếu chức năng hàng rào bảo vệ da.
Nghiên cứu đăng trên Journal of Allergy and Clinical Immunology cho thấy độ ẩm tăng cao có thể làm tăng sinh kháng nguyên mạt bụi nhà, một tác nhân kích thích miễn dịch quan trọng ở bệnh nhân viêm da dị ứng.
Bên cạnh đó, môi trường ẩm ướt thúc đẩy sự phát triển của nấm mốc. Các bào tử nấm mốc trong không khí được chứng minh là có khả năng kích hoạt phản ứng viêm da ở những cá nhân nhạy cảm. Một nghiên cứu trên tạp chí Dermatitis đã chỉ ra mối tương quan giữa nồng độ bào tử nấm mốc trong môi trường và tần suất các đợt bệnh trở nên nghiêm trọng hơn của viêm da dị ứng.
Sự kết hợp giữa suy yếu hàng rào da và gia tăng các yếu tố kích thích từ môi trường là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng viêm da dị ứng xấu đi trong giai đoạn giao mùa.
Viêm da tiếp xúc do côn trùng: Phản ứng viêm với các chất tiết của côn trùng
Sự gia tăng quần thể côn trùng trong mùa mưa kéo theo nguy cơ gia tăng các trường hợp viêm da tiếp xúc. Các loài côn trùng như kiến ba khoang tiết ra chất pederin gây tổn thương da dạng Linear đặc trưng.
Báo cáo từ Tạp chí Da liễu Việt Nam đã ghi nhận sự gia tăng đáng kể số ca viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang vào mùa mưa, đặc biệt ở các khu vực có thảm thực vật phong phú.Ngoài ra, các loài côn trùng khác như muỗi và bọ xít có thể gây ra phản ứng viêm da cục bộ thông qua vết đốt hoặc tiếp xúc với dịch tiết.
Các phản ứng này, mặc dù thường khu trú, có thể gây ngứa dữ dội và tạo điều kiện cho nhiễm trùng thứ phát nếu không được xử lý đúng cách. Cơ chế bệnh sinh chủ yếu liên quan đến phản ứng viêm da do các chất hóa học có trong dịch tiết hoặc nọc độc của côn trùng.
Nhiễm nấm da: Sự phát triển thuận lợi trong môi trường ẩm ướt
Môi trường nóng ẩm là điều kiện tối ưu cho sự phát triển của các loài nấm gây bệnh da. Các nghiên cứu về vi sinh vật da liễu đã chứng minh rằng độ ẩm cao làm tăng tính thấm của lớp sừng, tạo điều kiện cho các bào tử nấm bám dính và xâm nhập vào da.
Các bệnh nhiễm nấm thường gặp trong mùa mưa bao gồm nấm da toàn thân (hắc lào), nấm da chân, nấm da vùng bẹn và nhiễm nấm men Malassezia furfur (bệnh lang ben).
Nghiên cứu trên tạp chí Mycoses đã chỉ ra tỷ lệ nhiễm nấm da cao hơn ở các vùng khí hậu nhiệt đới ẩm. Các triệu chứng lâm sàng đa dạng, tùy thuộc vào loại nấm và vị trí tổn thương, nhưng thường bao gồm các mảng da thay đổi sắc tố, có vảy và ngứa.
Môi trường ẩm ướt kéo dài, đặc biệt ở các vùng da kín như kẽ ngón, bẹn, nách, tạo điều kiện thuận lợi cho sự lan rộng của nhiễm nấm.
Viêm nang lông: Tình trạng tắc nghẽn và bội nhiễm vi khuẩn
Viêm nang lông là tình trạng viêm nhiễm các nang lông, thường do tắc nghẽn lỗ chân lông và bội nhiễm vi khuẩn, chủ yếu là Staphylococcus aureus. Thời tiết nóng ẩm làm tăng tiết mồ hôi và bã nhờn, làm tăng nguy cơ tắc nghẽn các nang lông.
Nghiên cứu trên American Journal of Clinical Dermatology đã xác định mối liên hệ giữa nhiệt độ và độ ẩm cao với sự gia tăng tỷ lệ viêm nang lông.
Mồ hôi và bã nhờn tích tụ tạo môi trường yếm khí thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn. Việc mặc quần áo chật, đặc biệt là các loại vải không thấm hút mồ hôi, càng làm trầm trọng thêm tình trạng tắc nghẽn và viêm nhiễm.
Các biểu hiện lâm sàng bao gồm các sẩn đỏ hoặc mụn mủ tập trung quanh lỗ chân lông, thường gặp ở các vùng da có nhiều lông như lưng, ngực và đùi.
Biện pháp phòng ngừa
Để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh da liễu trong giai đoạn giao mùa ẩm ướt, các biện pháp phòng ngừa sau đây được khuyến cáo dựa trên các bằng chứng khoa học đã trình bày:
- Vệ sinh da đúng cách: Duy trì vệ sinh cá nhân, tắm rửa hàng ngày bằng các sản phẩm làm sạch dịu nhẹ, đặc biệt sau khi vận động hoặc tiếp xúc với môi trường ẩm ướt.
- Lựa chọn trang phục phù hợp: Ưu tiên các loại vải cotton hoặc các chất liệu thấm hút mồ hôi tốt, tránh mặc quần áo quá chật để đảm bảo sự thông thoáng cho da.
- Kiểm soát các yếu tố môi trường: Giảm thiểu tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng đã biết như mạt bụi nhà và nấm mốc bằng cách vệ sinh nhà cửa thường xuyên, đảm bảo không gian sống khô thoáng.
- Sử dụng các biện pháp bảo vệ cá nhân: Sử dụng kem chống côn trùng khi hoạt động ngoài trời để tránh bị côn trùng đốt hoặc tiếp xúc với các chất tiết gây hại.
- Chú ý đến các dấu hiệu sớm: Theo dõi và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường trên da để có biện pháp can thiệp kịp thời, tránh để tình trạng bệnh tiến triển nặng.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia: Khi có bất kỳ vấn đề da liễu nào, người bệnh nên tìm đến các bác sĩ chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị phù hợp, tránh tự ý sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc.
