Phần 2: Cấp cứu đột quỵ và thời gian vàng

(VOH) - Đột quỵ đã và đang trở thành nỗi ám ảnh khi hàng năm, Việt Nam có khoảng 100.000 người bỗng chốc vĩnh viễn ra đi.

Phần tư vấn của Tiến sĩ - Bác sĩ Nguyễn Huy Thắng, Trưởng khoa Bệnh lý Mạch máu não - Bệnh viện Nhân dân 115.

Đọc giả có thể nghe hoặc đọc chi tiết

Dễ nhầm lẫn giữa đột quỵ và trúng gió

Đột qụy (tai biến mạch não) do mất đột ngột lưu lượng máu tới não hoặc chảy máu bên trong sọ dẫn dến giảm, mất chức năng hoặc chết tế bào não. Đây là nguyên nhân gây liệt, rối loạn ngôn ngữ, mất cảm giác và trí nhớ, hôn mê và khả năng gây tử vong.

Khi người đang khỏe mạnh bỗng thấy mệt, méo miệng, liệt tay và chân ở cùng một phía... nhiều người thường nghĩ ngay đến triệu chứng của "trúng gió". Đó là một nhận định sai lầm.

Thật ra trúng gió (cảm mạo) dùng để chỉ một người bất ngờ cảm lạnh, mệt mỏi, chóng mặt khi thay đổi thời tiết. Còn quá trình đột quỵ diễn ra rất nhanh, nếu như không được kịp thời phát hiện, cấp cứu và điều trị đúng cách thì nếu nặng sẽ dẫn đến tử vong, hoặc có may mắn qua khỏi thì chịu di chứng tàn tật suốt đời.

3 giờ vàng và khả năng cấp cứu đột quỵ

Đột quỵ não có hai loại: nhồi máu não do tắc mạch máu nuôi não (chiếm đến 80%) và xuất huyết não do vỡ mạch máu não (chiếm 20%). Ở Việt Nam đột quỵ não là nguyên nhân tử vong cao nhất, vượt qua cả bệnh ung thư và bệnh lý tim mạch.

Mỗi năm cả nước có khoảng 200.000 trường hợp bị đột quỵ não, trong đó 110.000 người tử vong.

Xử lý đột quỵ cần sự phối hợp của các chuyên khoa khác nhau

“Thời gian vàng” là ba giờ sau khi xảy ra cơn đột quỵ phải đưa đến cơ sở y tế để cấp cứu, điều trị, không được tự ý ấn huyệt, châm cứu, cạo gió, cho bệnh nhân ăn uống, hoặc tự ý cho uống thuốc hạ huyết áp. Càng đến bệnh viện điều trị chậm, bệnh nhân càng dễ tử vong hoặc bị các di chứng như liệt vận động, sống cuộc sống thực vật...

Bệnh đột quỵ não thường xảy ra ở người đái tháo đường, cao huyết áp, rối loạn mỡ, béo phì, đặc biệt là người hút nhiều thuốc lá và uống nhiều rượu bia rất dễ vỡ phình mạch máu não...

Những bệnh viện có kinh nghiệm trong điều trị đột quỵ

TPHCM là nơi đi đầu trong kỹ thuật điều trị đột quỵ bằng thuốc tiêu sợi huyết. Từ năm 2005, Thành phố chỉ có 3 nơi có kinh nghiệm trong điều trị đột quỵ hiệu quả: Bệnh viện Nhân dân Gia Định, Bệnh viện Nhân dân 115 và Bệnh viện An Bình.

Đến nay, hầu như bệnh viện lớn tại các vùng, miền đều đã xây dựng được các đơn vị can thiệp, điều trị đột quỵ bằng kỹ thuật tiêu sợi huyết.

Lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học Solitaire là phương pháp bổ sung rất tốt cho những hạn chế của tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch.

Riêng Bệnh viện Nhân dân 115 còn có kỹ thuật lấy huyết khối bằng dụng cụ Solitair. Kỹ thuật mới này được Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận từ tháng 3/2012.

Solitair là một hệ thống lưới được đưa vào động mạch não bị thuyên tắc qua động mạch đùi để lấy đi cục huyết khối trong lòng mạch với khoảng thời gian ngắn hơn nhiều so với những phương pháp cũ.

Theo một nghiên cứu mới công bố tại Hoa Kỳ cho biết tỉ lệ tái thông mạch máu của solitair là 89% so với phương pháp lấy huyết khối khác là 67%. Kỹ thuật mới còn giúp bệnh nhân hồi phục các chức năng thần kinh tốt và giảm tỉ lệ tử vong rõ rệt.

Ngoài ra, số tiền bệnh nhân chi trả cũng giảm gần một nửa.